د کورمې په مرکز پاړه چنار کې د ښوونځيو یو شمېر زدکوونکو د اعتراض په ډول سړکونه بند کړي او د ښوونيزو ستونزو د حل غوښتنه کوي. اعتراض کوونکې وایي، د پاړه چنار ډېری ښوونځي دښوونکو، کتابونو او ترانسپورټ د نشتوالي له کبله له زدکوونکو خالي دي.
دغه زدکوونکې وايي، چې ښوونيز کال پیل شوی؛ خو ښوونځي يې د کتاب، ښوونکي او ترانسپورټ د نشتون له کبله بند دي.
د دوی په خبره، په کورمه کې د ډيزلو او پټرولو کمښت د یو شمېر ښوونځيو پر ترانسپورټ زيات اغېز لري او له همدې کبله زيات شمېر زدکوونکي هم ښوونځیو ته له تګ پاتيږي.
اعتراض کوونکو له حکومت په جدي ډول د ستونزو د حل غوښتنه کول.
په پاړه چنار کې له تېرو څلورو میاشتو د لارو او ښوونځيو خلاصېدو، امنیتي وضعت د سمېدو او ورته نورو برخو کې بیلابیل لاریونونه او پرلتونه شروع دي.
دو پرله پسې له حکومت د پاملرني غوښتنه کړې.
پاړه چنار ته تللې لار د شیعه او سني ترمنځ د تاوتریخوالي له امله تړلې ده، چې له امله یې بره کورمه کې د خوړو او درملو په ګډون سونتوکي او نور اړین مواد کم دي.
د پښتوخوا ملي عوامي ګوند مشر په بلوچستان کې ورستیو نامنیو ته په اشاره وايي، که بلوڅانو ته خپل حق ور کړل شي، په دغه صوبه کې به ترهګري ختمه شي. محمود خان اڅکزی د پاکستان پوځ حکومت کې په لاسوهنه تورنوي او زیاتوي، که پارلمان ته واک ور نه کړل شي، پاکستان به پرمختګ ونه شي کړای.
محمود خان اڅکزي د بلوچستان په بولان کې پر جعفر اکسپریس اورګادي د بلوڅ وسلوالو برید ته په غبرګون قومي اسمبلۍ کې د وینا پر مهال ویلي، که بلوڅانو ته حق ورکړل شي، ترهګري په ختمه شي.
بلوڅ وسلوال د پاکستان مرکزي حکومت د دې صوبې د زېرمو په لوټلو تورنوي.
محمود خان اڅکزی د دوی د خبرې په یو ډول تایید سره وایي:«ضمانت درکوم، چې تاسو د بلوچستان د سرچینو حق لومړۍ بلوڅانو ته ورکړې او دې په اړه ورته نړیوال ضمانت ورکړی نو ټوله ترهګرې به ختمه شي.»
د پښتونخوا عوامي ګوند مشر د پاکستان د پاکستان د پوځ ناسمو پالیسیو ته په اړه ویلي، چې په دغه هېواد کې پښتانه، بلوڅان، سندیان او د ګلګت بلتستان خلک د مستعمري په شکل ژوند لري.
نوموړی په دې ورستیو کې د پاکستان د پوځ د پالیسیو په اړه سختي نیوکي کوي، نوموړي څه موده وړاندې ویلي، چې د پاکستان د قومي اسمبلۍ د غړي په توګه له پوځ پرته د پاکستان د قانون دفاع او احترام کوي.
له اسلام اباده سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو ته خبر ورکړی، چې پولیس د شپې ناوخته په ۲:۳۰ بجو ګلبرګ ګرین ښارګوټي ته ورغلي او شاوخوا ۳۰ تنه افغانان یې له خپلو کورونو نیولي دي.
د سرچینو په وینا، پولیسو ځیني هغه کډوال هم له ځانه سره وړي چې قانوني ویزې یې لرلې.
سرچینو زیاته کړې، پولیسو دوه موټره له کډوالو ډک کړل او له ځان سره یې یوړل.
د روان زېږدیز کال له پیل راهیسې پاکستان په دغه هېواد کې د افغان کډوالو نیولو او بېرته ستنولو لړۍ چټکه کړې ده.
سرچینه وړاندې وایي، د پاکستان پولیس وخت ناوخت د افغان کډوالو کورونو ته ورځي او د ښځو او ماشومانو په ګډون ګڼ افغانان له ځان سه بیايي چې ځیني یې بیا د پیسو په بدل کې بېرته خوشې کېږي.
دا په داسې حال کې ده، چې د پاکستان حکومت هغو کډوالو ته د روان کال د جون میاشتې تر وروستۍ نېټې وخت ورکړی و، چې لوېديځو هېوادونو ته د تګ لپاره د ویزو په تمه دي.
خو تېره شپه پولیس د همدې کډوالو کورونه ته ورغلي، چې د لوېدیځو هېوادونو ویزو ته په تمه دي.
له بل پلوه په پاکستان کې افغان کډوال اسامه وایي، چې د ویزو د تمدید په برخه کې له خورا ستونزو سره مخ دي.
د هغه په وینا، ویزې یې په خپل وخت نه تمدېدېږي او د ویزو موده یې یوې میاشتې ته راکمه شوې چې له امله یې په ویزو ګڼه ګوڼه ډېره شوې او د ویزو په تمدېد کې ځنډ د دوی د نیولو لامل کېږي.
له بل پلوه تازه پاکستانۍ ورځپاڼې ډان خبر ورکړی، چې د راولپنډۍ په حاجي کمپ کې شاوخوا ۱۴۰ کډوال بند پاتې دي.
د ډان ورځپاڼې د خبر له مخې، په تېرې یوې اونۍ کې شاوخوا ۸۲۰ افغان کډوال په راولپنډۍ ښار کې نیول شوي دي.
په تورخم کې سرچینو د افغانستان انټرنشنل پښتو خبریال جواد شینواري ته ویلي، ټاکل شوې ده چې د شنبې په ورځ یو وار بیا د تورخم د ستونزې حل لپاره مذاکرات وشي.
دا په داسې حال کې ده، چې د پاکستان او افغانستان ترمنځ د تورخم ستونزه لا هم نه ده حل شوې او د تورخم دروازه نن د ۲۱مې ورځې لپاره هم تړلې پاتې ده.
له جرګې سرچینې وایي، چې نن جمعه د افغانستان رسمي رخصتي ده؛ نو خبرې اترې سبا لپاره پاتې شوې.
د تورخم دروازې د ستونزې حل لپاره د جوړې شوې جرګې پاکستاني اړخ مشر سید جواد حسین کاظمي تېره ورځ د افغانستان انټرنشنل پښتو خبریال جواد شینواري ته ویلي و، چې د جرګې لپاره یې ۵۰ کسیزه ډله جوړه شوې ده.
نوموړي ویلي و، چې د افغان جرګې اندېښنې لرې کړل شوې دي او هغه کسان چې په جرګه کې یې ګډون ته اړتیا نه وه؛ له دغه نوملړه اېستل شوي دي.
تر دې وړاندې هم د دغه ستونزې د حل لپاره (د مارچ په ۹مه) د دواړو هېوادونو ترمنځ ګډه جرګه جوړه شوې وه او جرګې اوربند وړاندیز کړی و.
د تورخم دروازې د تړل پاتې کېدو له امله د خلکو لالهاندي
د دغې لارې تړل پاتې کېدو زرګونه مساپر ناروغان او سوداګر له سختو ستونزو سره مخ کړي دي او د نښتو له امله دواړو غاړو ته ګڼ شمېر کورنۍ بېځایه شوې هم دي.
له بل پلوه په تورخم کې د بشري مرستو په ګډون سلګونه بار وړونکې لارۍ هم بندې پاتې دي.
د افغانستان انټرنشنل خبریال جواد شینواری وایي، چې بې ځایه شوو خلکو د لنډي کوتل جامع جومات ته پناه وړې او خپله د لنډي کوتل څخه تر تورخمه پورې لاره د بار وړونکو موټرو څخه ډکه ده او موټرچلوونکي له سختو ستونزو سره مخ دي.
د عمران په نوم یو موټرچلوونکي د افغانستان انټرنشنل پښتو خبریال جواد شینواري ته ویلي، چې هغه له تېرو ۲۰ ورځو راهیسې مچني پوستې ته نږدې له خپل موټر سره بند پاتې دی.
نوموړي ویلي، ځايي رضاکارانو د دوی لپاره روژه ماتی برابروي.
د هغه په وینا، هلته بازار نشته او نه هم دوی سره دومره پیسې شته چې خوراکي توکي پرې وپېري.
د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند رندیر جېسوال د پاکستان هغه تورونه «بې بنسټه» وبلل، چې ګوندې په بلوچستان کې د جعفر اېکسپرېس پر رېل ګاډي برید کې هند هم لاس لري.
جېسوال ویلي، ډیلي د اسلام اباد دغه تورونه ردوي او دوی پوهېږي چې د ترهګرۍ اصلي ریښې چېرته دي.
د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند پاکستاني چارواکو ته په ځواب کې وویل:« د دې پر ځای چې نورو ته ګوته ونیسئ، د خپلو ستونزو او ناکامۍ تورونه پرې ولګوئ؛ باید خپل ځان ته وګورئ».
دغه غبرګون وروسته له هغه مخې ته راځي، چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند شفقت علي خان د پنجشنبې په ورځ په خپله اوونیزه خبري غونډه کې ادعا وکړه چې هند د بلوچستان په وروستي خونړي برید کې لاس لري.
نوموړي ادعا وکړه، چې دغه برید د بهر مېشتو وسلهوالو ډلو د مشرانو لهخوا طرحه شوی و او په هند کې مېشتې ډلې په مستقیم ډول پکې ښکېلې وې.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت دا هم ویلي و، چې د دوی د استخباراتي معلوماتو او څارل شوو اړیکو له مخې د بلوڅ بېلتون پاله بریدګرو له خپلو همکارانو سره په افغانستان کې د برید پر مهال اړیکې ټینګولې.
د تېرې سې شنبې په ورځ لسګونه بلوڅ بېلتون پاله وسلهوالو د جعفر اېکسپرېس رېل ګاډی چې له ۴۰۰ زیات مساپر یې لېږدول په چاودېدونکو توکو والوځاوه او لسګونه سپرلۍ یې یرغمل کړې. دغه پېښه د کوټې ښار څخه ۱۴۷ کیلومتره لرې سوېل ختیځ کې، د سیبي سیمې ته نږدې په یوې غرنیزه سیمه کې شوې ده.
د پاکستان پوځ د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ: «د امنیتي ځواکونو نښه وېشتونکو ځانمرګي بریدګر له منځه یوړل».
د پوځ په وینا، د ځانګړو ځواکونو عملیاتو کې ۳۳ بلوڅ وسلهوال وژل شوي او یرغمل شویو کسانو ته کوم زیان نه دی اوښتی.
پوځ زیاته کړه، چې د عملیاتو تر پیل مخکې ۲۱ یرغمل شوي مساپر د بریدګرو لهخوا وژل شوي وو.
بل خوا، افغانستان انټرنشنل وړاندې تر دې د پاکستان د امنیتي ادارو له قوله راپور ورکړی و چې د بریدګرو او د هغوی د مشرانو تر منځ ثبت شوې اړیکې ښيي چې له افغانستان، هند او اروپا سره د همغږۍ یوه کړۍ موجوده ده.
پاکستانۍ رسنۍ اج نیوز خبر ورکړی، چې وسلهوالو تېره ورځ یو ځل بیا د بلوچستان ایالت په بولان ولسوالۍ کې په یوې بلې پېښه کې د منجهو بند د ودانیزې پروژې ۷تنه مزدوران تښتولي دي. دغه پېښه په بولان کې د جعفر اېکسپرېس پر رېل ګاډي اېله دوه ورځې وروسته شوې ده.
د راپور له مخې، یاده پېښه د بولان سبۍ سیمې ته نږدې په شوران کې شوې ده او ټول تښتول شوي مزدوران ځايي اوسېدونکي دي.
وسلهوالو همدا راز د منجهو بند ځیني وسایط او ډمپر موټرې هم سوځولي دي.
په یوې بله پېښه کې بیا ناڅرګنده کسانو د کوټې کېچې بېګ د پولیسو حوزې ته لاسي بمونه غورځولي، چې له امله یې د پولیسو یوه موټر اور اخیستی؛ خو ځاني زیان یې نه دی اړولی دی. پولیسو ویلي، بریدګر پر موټرسایکل سپاره وو او له برید وروسته له سیمې تښتېدلي دي.
همدا راز د بلوچستان په خضدار سیمه کې هم وسلهوالو د یوې لویې لارې د ودانیزې پروژې پر کارکوونکو برید کړی او ټول ساختماني ماشینونه یې د پټرولو تر پاشلو وروسته ورته سوځولي دي.
بریدګرو تر اور اچولو دمخه د پروژې له کارکوونکو پوښتنې ګروېږنې هم کړې دي.
ځايي امنیتي چارواکو رسنیو سره په خبرو کې ویلي، چې د دغو تازه پېښو په تړاو یې خپلې څېړنې پیل کړې دي.
که څه هم د دغو وروستیو پېښو مسوولیت تر اوسه کومې وسلهوالې ډلې نه دی منلی؛ خو په بلوچستان کې فعاله د بلوڅ بېلتون پاله ډله په دې وروستیو کې د پاکستان حکومتي ودانیزې پروژې په نښه کوي.
هغوی د کاني زېرمو تر څنګ په بلوچستان کې د پاکستان د هر ډول اقتصادي او رغنیزو پروژو مخه نېسي.
دغه وسلهوالې ډلې په بولان کې پر اورګارډي خپل وروستي برید کې د پوځ په ګډون د پاکستان د امنیتي ادارو لسګونه کارکوونکي برمته کړل؛ نږدې پنځوس تنه یې ووژل او لسګونه نور لا هم ورسره برمته دي.
بلوڅ بېلتون پالو د پاکستان حکومت ته وخت ورکړی و، چې د بندیانو د تبادلې په برخه کې دې ورسره مذاکرات وکړي او که داسې ونشي؛ نو ورسره برمته نور کسان به هم د بلوڅ بېلتون پاله ډلې د محکمې د پرېکړو له مخې اعدام کړي.
په بلوچستان کې وروستیو امنیتي پېښو جدي اندېښنې راپورته کړې او د پاکستان امنیتي ادارو ته د بې غورۍ ګوتې نیول شوې دي.
پاکستان بیا طالبانو ته ګوته نیولې، چې پر دوی شوي ترهګریز بریدونه د هغوی تر سیورې لاندې په افغانستان کې پلان شوي دي؛ خو طالبانو بیا دغه ادعاوې رد کړې دي.
پاکستان په دې وروستیو کې د ترهګرۍ له جدي ګواښونو سره مخ دی.
خېبر پښتونخوا «ټيټيپي» او بلوچستان ایالت د بلوڅ بېلتون پاله ډلې له لوري ورځ تر بلې نارامه کېږي.
په دغو دواړو ایالتونو کې د پاکستاني پوځیانو او وسلهوالو ترمنځ هره ورځ د جګړې خبرونه ترلاسه کېږي.
پاکستان کې زیاتېدونکې ترهګرۍ د دغه هېواد اقتصادي وضعیت او امنیت سخت اغېزمن کړی دی.