د ازادۍ جبهه: د هېواد د رسنیو فضا پر تورې تیارې بدله شوې
د افغانستان د ازادۍ په نوم د طالبانو مخالفې جبهې د خبریالانو ملي ورځې په مناسبت یوه بیان کې د دغې ډلې تر کنټرول لاندې په کور دننه د خبریالانو او رسنیو وضعیت ناوړه بللی او غندلی یې دی.
د افغانستان د ازادۍ په نوم د طالبانو مخالفې جبهې د خبریالانو ملي ورځې په مناسبت یوه بیان کې د دغې ډلې تر کنټرول لاندې په کور دننه د خبریالانو او رسنیو وضعیت ناوړه بللی او غندلی یې دی.
نوموړې جبهې د دوشنبې په ورځ (د کب ۲۷مه) په خپل بیان کې ټینګار کړی، چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته، د بیان ازادي او مدني حقونه په جدي ډول محدود شوي او د هېواد د رسنیو فضا پر تورې تیارې بدله شوې ده.
د افغانستان د ازادۍ جبهې په بیان کې په هېواد کې د طالبانو لهخوا د سانسور او ټولنیزو محدودیتونو ناوړه وضعیت ته هم اشاره شوې ده.
د دغه بیان پر بنسټ، طالبانو نه یوازې معلوماتو ته د لاسرسي فضا محدوده کړې، بلکې دا ډله د خلکو پر ورځني ژوند هم څارنه کوي.
د دغې جبهې په وینا، دا ورځ داسې مهال لمانځل کېږي چې طالبانو د رسنیو د پراخ فشار، د خبریالانو د نیولو او ځپونکي سانسور له لارې د مطبوعاتو ازادي له منځه وړې ده.
دې جبهې ویلي، چې د طالبانو پر خلاف د خبریالانو او ازادۍ مبارزینو ملاتړ یوه ملي او بشري دنده او له ټولو ازادو خلکو یې غوښتي، چې په دې برخه کې خپلو هڅو ته دوام ورکړي.
د رسنیو ملاتړکوونکو بنسټونو د راپورونو پر بنسټ، په تېرو څه باندې درېیو کلونو کې ډېری افغان خبریالان یا له هېواده وتلو ته اړ شوي یا په کور دننه د طالبانو له ګواښونو او جبر سره مخ دي.
د کب ۲۷مه یا د خبریال ملي ورځ په افغانستان کې داسې مهال لمانځل کېږي، چې څه موده مخکې د افغانستان د خبریالانو مرکز په خپل کلني راپور کې ویلي و، چې په ۱۴۰۳ میلادي کال کې د خبریالانو او رسنیو له حقونو څخه د سرغړونې پېښې ۲۴ سلنه ډېرې شوې دي.
د نوموړي مرکز د معلوماتو پر بنسټ، په روان کال کې د طالبانو د سرغړونو ۱۷۲ پېښې ثبت شوې، چې د ۲۲ رسنیو تړل او د ۵۰ خبریالانو نیول پهکې شامل دي.
دغه لېست دا هم ښيي چې د طالبانو د ریاست الوزرا مرستیالانو معاش له یو لک ۸۳ زرو افغانیو څخه یو لک ۳۵ زرو افغانیو ته کم شوی دی.
په دغو اسنادو کې د طالبانو د سترې محکمې د مشر تنخا له یو لک ۶۷ زره افغانیو څخه یو لک ۲۱ زره افغانیو ته کمه شوې ده.
طالبانو د وزیرانو او د نظارت او فرامینو د تطبیق رییس معاشونه له یو لک ۳۷ زره افغانیو څخه یو لک ۸ زره افغانیو ته راټیټ کړي دي. طالبانو د خپلې استخباراتي ادارې د مشر لپاره هم ورته معاش ټاکلی دی.
همدارنګه په دغه لېست کې لیدل کېږي چې طالبانو د دغې ډلې د چارو ادارې د مشر معاش له یو لک ۲۲ زره افغانیو ، ۹۴ زره افغانیو ته راټیټ کړی دی.
طالبانو د خپلو واليانو معاش له ۹۱ زرو افغانیو څخه ۶۷ زره افغانیو ته راټیټ کړی دی.
دا لېست ښيي چې طالبانو د ملکي خدمتونو د لومړۍ درجې د کارکوونکو معاش ۲۷ زره افغانۍ ټاکلی چې له ۱.۵ څخه تر ۶.۵ باندې ضرب کړي دي.
د دې لېست پر بنسټ، د طالبانو د اداري کارمنانو معاشونه له شاوخوا ۵۰ زره افغانیو شاوخوا ۱۳ زره افغانیو ته راټیټ شوي دي.
د طالبانو تر واک لاندې مالیې وزارت کې سرچینو هم افغانستان انټرنشنل ته دا لېسټونه تاید کړي دي، چې د نوي کال په پیل کې به عملي کېږي.
په دې لېست کې د وزیرانو مرستیالانو، ښاروالانو او قاضیانو د معاشونو د کمېدو راپور ورکړل شوی دی.
تر اوسه معلومه نه ده، چې د طالبانو په اداره کې د معاشونو د کمښت اصلي لامل څه دی، خو په تېرو میاشتو کې ملکي مامورینو د خپلو معاشونو په ورکړه کې له ځنډ سخت شکایتونه کړي دي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت یو کارمن نن هم افغانستان انټرنشنل ته غږیز پیغام کې ویلي، چې له دوو میاشتو راهیسې یې تنخا نه ده اخیستې.
نوموړی زیاتوي چې د طالبانو د مشر له شخصي کسانو او ځینې «مجاهدینو» پرته نورو کارکوونکو ته معاش نه دی ور کړل شوی.
د جمهوریت پرځېدو پسې څو میاشتې وروسته طالبانو ته له امریکا میلیون ډالري کڅوړې راتلې.
که څه هم طالبان وايي، چې دا پیسې د موسسو له خوا مصرفېدې، خو سیګار بیا بیا ویل چې طالبان پکې لاسوهنه کوي.
د ډونالډ ټرم پواکمنېدو پسې چې د دې مرستو بندېدو خبره شوې، ور سره د طالبانو کارمنانو ته د تنخا ور کول هم ټکي شوي دي.
