د اوکراین او امریکا چارواکو د یکشنبې په ورځ په سعودي عربستان کې خبرې اترې پیل کړې، چې موخه یې د انرژۍ اسانتیاوو او مهمو زیربناوو خوندي کول دي. دا خبرې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لهخوا د اوکراین د درې کلنې جګړې د پای ته رسېدو لپاره د ډیپلوماتیکو هڅو یوه برخه ده.
د دغو خبرو په درشل کې، د امریکا ځانګړي استازي سټیو وټکوف د جګړې د پای ته رسېدو په اړه هیلهمندي وښوده او ویې ویل، «زه باور لرم چې ولادیمیر پوتین سولې ته لېواله دی».
وټکوف وویل چې تمه ده د دوشنبې په ورځ، چې د امریکا او روسیې پلاوي سره وګوري، د دواړو هېوادونو ترمنځ د اوربند په اړه پرمختګ وشي.
هغه زیاته کړه، « موږ فکر کوو چې دا به مو په طبیعي توګه د بشپړ اوربند پر لور بوځي».
د رویټرز د رپوټ له مخې، د اوکراین د دفاع وزیر رستم عمروف وویل، « موږ د ولسمشر د لارښوونې پر بنسټ هڅه کوو چې عادلانه سولې ته نږدې شو او امنیت پیاوړی کړو».
تېره اونۍ پوتین د ټرمپ وړاندیز ومانه چې دواړه هېوادونه دې د ۳۰ ورځو لپاره د یو بل د انرژۍ پر تأسیساتو بریدونه نه کوي، خو دا محدود اوربند ډېر ژر تر پوښتنې لاندې راغی، ځکه دواړو خواوو د بریدونو د دوام راپورونه ورکړل.
اوکرایني چارواکو وویل چې د کییف پر ښار د روسیې د بېپیلوټه الوتکو د پراخ برید له امله لږ تر لږه ۳کسان وژل شوي، چې پکې یو ۵کلن ماشوم هم دی.
په ورته وخت کې، روسي چارواکو وویل چې د دوی دفاعي سیسټم ۵۹ اوکرایني بېپیلوټه الوتکې شنډې کړې، خو د روسیې د روستوف په سیمه کې یې د یو کس د مرګ خبر ورکړ.
د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار مایک والټز ویلي، چې امریکا هڅه کوي د باور جوړونې تدابیر عملي کړي، چې د اوربند هوکړې ته لار هواره کړي.
نړیوالې اندېښنې زیاتې شوې چې امریکا ممکن له اروپا لاس واخلي او له روسیې سره د سولې معامله وکړي، خو امریکايي چارواکي وايي چې دا خبرې به د اوکراین سرحدي کرښې، نظارت میکانېزمونو او د تلپاتې سولې پر جوړښت متمرکزې وي.
د عدالت لپاره انعام ادارې، چې د مطلوبو کسانو اړوند معلومات خپروي، تېره ورځ د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني، د هغه د ورور عزیزالدین حقاني او ددې ډلې د یوه بل غړي یحیی حقاني نومونه له خپلې وېبپاڼې لرې کړل.
تېره ورځ سراج الدین حقاني ته نږدې سرچینو وویل، چې د نوموړي پر سر اېښودل شوې جایزه لغو شوې، خو د طالبانو له اعلان نه ۲۴ ساعته اوړي، مګر لا هم د امریکا بهرنیو چارو وزارت او اف بي اي په ویبپاڼو کې د نوموړو نومونه ترسترګو کیږي.
د امریکا حکومت د افغان جمهوریت پر مهال د حقاني شبکې د مشر سراج الدین حقاني د نیولو پر سر لس میلیون ډالري جایزه اېښې وه.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند رسنیو ته وویل، چې پر سراج الدین حقاني سربېره د هغه ورور عزیزالدین حقاني او ترورزی یحیی حقاني هم چې د حقاني شبکې مهم غړي دي، د متحده ایالتونو د بندیزونو له نوملړه لرې شوې دي.
عزیزالدین حقاني د خپل ورور بدرالدین حقاني له وژل کېدو وروسته د بدري ۳۱۳ قطعې مسوولیت پرغاړه درلود، چې د متحده ایالتونو پر ځواکونو او افغان دولت د بریدونو مسوول ګڼل کیږي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې نوموړی څه موده وړاندې کندهار ته د طالبانو مشر مولوي هبت الله اخوندزاده احضار کړی و او له هغه وروسته د بدري ۳۱۳ قطعې له مشرۍ لرې شوی، خو د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د ځانګړو ځواکونو په روزنه کې د پردې ترشا رول لوبوي.
د امریکا له تور نوملړه د حقاني شبکې ددریو جګپوړو غړو د نومونو لرې کېدو په تړاو رپوټونه کابل ته د واشنکټن د جګپوړي پلاوي او یوه امریکايي زنداني ګلزمن له خلاصون سره هممهاله دي.
طالبانو ته نږدې سرچینې دا د امریکا او طالبانو په اړیکو کې مهم پرمختګ بولي.
دغو سرچینو د یکشنبې په ورځ، د وري پر درېیمه، افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې محمود شاه حبیبي د کندهار ښار په عینو مېنه کې د کندهار د پخواني امنیه قوماندان جنرال رازق په میلمستون کې چې ملا هبت الله اخوندزاده غصب کړی، ساتل کیږي.
دغه میلمستون د عینو مېني په «ډبیلیو» سړک پروت دی.
د سرچینو د معلوماتو له مخې، ملا هبت الله اخوندزاده پخوا دغه میلمستون د خپلو ځینو لیدنو په موخه کاراوه، خو له ډیرې مودې راهیسې بیا دلته نه دی راغلی.
طالبانو د کندهار په دغه مجلل ښار ګوټي کې د میلمستون شاوخوا له څلور تر پنځه سړکونه د عامو خلکو د تګ راتګ پر مخ له ډیر پخوا راهیسې بند کړي.
دغو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې څو ورځې وړاندې یاد میلمستون ته د ملا هبت الله اخوندزاده د ساتونکو له لوري دوه ډاکټران راوستل شول، خو دا نه شي تایید ولای چې یاد ډاکټران یې د چا د تداوي لپاره میلمستون ته بیولي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاندې په یوې خبري غونډه کې وویل، چې حکومت یې د محمود شاه حبیبي روغتیایي حالت په اړه اندېښمن دی.
د ټامي بروس په وینا، حکومت هڅه کوي چې د دغه افغان امریکایي وګړي په ګډون نور امریکایان خپلو کورونو ته ستانه کړي.
څه باندې یوه میاشت وړاندې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي و، چې محمود شاه حبیبي په کندهار ښار کې د عینو مېني د دروازې مخامخ د تېر جمهوري نظام پر مهال د کندهار ولایت د ملي امنیت د تحقیقاتو مرکز کې، چې اوس ملا هبت الله ورڅخه د شخصي زندان په توګه استفاده کوي، ساتل کیږي.
د محمود شاه حبیبي کورنۍ کندهار ته د هغه انتقال تایید کړی.
طالبانو د پنجشنبې په ورځ د بندیانو په چارو کې د امریکا د ولسمشر ځانګړي استازي اډم بوایلر او د افغانستان لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمی خلیلزاد ته د جورج ګلزمن په نوم امریکايي بندي وسپاره.
پر همدغه مهال محمود شاه حبیبي ته په اشاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په یوه اعلامیه کې په افغانستان کې د بندې امریکایانو د وضعیت په اړه ژوره اندېښنه ښودلې ده.
د افغاني الاصله امریکایي محمود شاه حبیبي ورور افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په خبرو کې ویلي و، چې د امریکايي پلاوي او طالبانو ترمنځ د پنجشنبې ورځې په ناسته کې د محمود شاه حبیبي په اړه هم خبرې شوې دي او د امریکا بهرنیو چارو وزارت یې د خوشې کېدو ژمنه کړې ده.
