د پنجشنبې په ورځ یوه چارټر الوتکه چې له اسلام اباده یې ۱۷۴ افغانان لېږدول، د جرمني د هانوفر ښار په لانګن هاکن هوایي ډګر کې کوزه شوه. په دې الوتکه کې ۸۲ ښځې او ۹۲ نارینه شامل وو چې د جرمني حکومت د کډوالۍ د بېلابېلو پروګرامونو له لارې ویزې ورکړې وې.
د جرمني د کورنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې، د دې ډلې له منځه ۷۴ کسان له ۱۸ کلونو کم عمرونه لري، چې ۹ ماشومان پکې تر دوو کلونو کم دي. الوتکه د هانوفر هوایي ډګر په ډي ترمینل کې ودرېده، چې له عادي الوتنو جلا دی.
دوېلیټ ټلویزیوني شبکې د رپوټ له مخې، درې تنه چې ټاکل شوې وه، جرمني ته لاړ شي، د امنیتي اندېښنو له امله سفره ګرځول شوي ډي.
د جرمني فدرالي پولیسو ددغو کسانو ویزې لغوه کړې دي، خو د دې اقدام لاملونه لا تر اوسه جوت نه دي.
د جرمني حکومت ټینګار کړی یوازې هغه افغانان ور تلای شي، چې مخکې یې سخته امنیتي ارزونه تېره کړې وي او واردمخه یې د قبلېدو رسمي ژمنې ترلاسه کړې وي.
د جرمني حکومت د معلوماتو له مخې، شاوخوا ۲۸۰۰ نور افغانان جرمني ته د تګ انتظار باسي.
تر هغه چې دوی ته د تګ اجازه ور کول کیږي، په اسلام اباد کې ددوی د استوګنې لګښتونه د جرمني د نړیوالې همکارۍ سازمان ور کوي.
له۲۰۲۲ کال څخه تر ۲۰۲۴ پورې د افغان کډوالو د استوګنې، خوړو، طبي خدماتو او رواني ملاتړ لپاره دغه سازمان۸۲،۷ میلیونه یورو لګولي دي.
د کندهار او د هلمند د لښکرګاه اوسیدونکي وايي، چې په بانکونو کې د کمزورو خدماتو له امله بیروبار او ګډوډي د دې لامل شوې چې خلک په وخت خپلې پیسې له بانکونو ونه اېستلای شي.
ځايي سرچیني وايي، سلګونه کسان د خپلو معاشونو د ترلاسه کولو لپاره نیمه شپه بانک ته ځي او د پیسو ایستلو نوبت نیسي خو ډیری کسان له ساعتونو ساعتونو انتظار وروسته هم د پیسو په ترلاسه کولو نه بریالي کیږي.
د رحمت الله په نوم یو کس وایي:« کله چې مې سهار پیشلمی وکړ، له کوره راووتلم او عزیزي بانک ته مې ځان ورساوه ترڅو نوبت ونیسم، خو ډیر کسان له ما څخه هم مخکې راغلي وو، بانک کې دننه خو د پښې اېښودو ځای نه و، خلک بیرون په قطارونو کې نوبت ولاړ وي.»
د کندهار ښار یو اوسیدونکی چې د ځینو ستونزو له امله نه غواړي نوم یې خپور شي وايي، چې ځینې طالبان په بانک کې د پیسو ایستلو نوبت پر مهال له زوره کار اخلي او د بانک پر کار کوونکو فشار راوړي چې لومړی باید د طالبانو پیسي ورکړل شي.
نوموړی وايي، «زه درې ورځې سر پر سر بانک ته ولاړم، پنځه ساعته، شپږ ساعته به مې انتظار وکړ خو دې منځ کې به ځینې طالبان راغلل او په زور به یې خپل خلک داخل ته بیول او د نورو کسانو نوبت به یې نیوه، بیا دې منځ کې د ځینو کسانو ترمنځ جنجالونه هم پیښ شول او ما بالاخره نن خپلې پیسې له بانک نه وایستلې».
پر همدغه مهال یو شمېر کسان په بانکونو کې د کارکوونکو د کم شمېر او د ای ټي ایم ماشینونو د نه فعالیت په اړه هم شکایتونه کوي او وايي، که دغه ماشینونه فعاله وای، ښايي تر ډیره په بانکونو کې د بیروبار او ګډوډیو کچه راکمه شوې وای.
خو له کندهار او هلمند څخه د عزیزي بانک او کابل بانک دوه بېلابېلو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته د نوم نه ښودلو په شرط وویل، چې د طالبانو له لوري په ځنډ سره د دولتي معاشونو حواله کول د دې لامل شوی چې په بانکونو کې ګڼه ګوڼه او ګډوډي رامنځته شي.
دغه سرچیني وايي، چې د بانک نوټونو د زړښت له امله یې ای ټي ایم ماشینونه بند کړي دي، « د افغانیو بانک نوټونه دومره زاړه دي چې ای ټي ایم ماشین کې هغه هیڅ نه استفاده کیږي، موږ پوهیږو که بانک نوټونه نوي وای زموږ په ټولو څانګو کې به ماشینونه فعال وای او اوس به په بانکونو کې دومره بیروبار او ګډوډي نه وای.»
خلک په داسې حال کې د بانکونو د کمزورو خدماتو په اړه شکایت کوي، چې طالبانو د دولتي کارکوونکو او خپلو نظامیانو میاشتنۍ تنخواوې څو ورځې وړاندې حواله کړې او له تېرو څو ورځو راهیسې په بانکونو کې د پییسو د راایستلو پر مهال د نوبت پر سر فزیکي شخړې هم شوې دي.
په دغه پيغام کې ملا هيبت الله د اسلام د پيغمبر يو حديث را نقل کړى، چې په هغه کې له اسلام څخه مخکې د رخصتيو پر ځاى خلکو ته د کوچني او د قربانۍ اخترونه ورپيژندل شوي دي.
د دغه حدیث په عربي متن کې له انس رضي الله عنه څخه روایت دی، چې رسول الله ص مدینې ته راغی، نو هلته د هغه ښار خلکو لره دوې ورځې وې چې لوبې به يې پکې کولې، وفرمایل: د دې دواړو ورځو پر ځای الله تاسو ته غوره ورځي در کړې دي، د قربانۍ ورځ (لوی اختر) او د فطر ورځ (د کوچني اختر ورځ).
د طالبانو مشر د دې حدیث په پښتو، فارسي او انګلیسي ژباړو کې د اریانا د لرغونو اخترونو، نوروز او مهرجان نومونه په قوسونو کې اضافه کړي دي، چې له «اسلام څخه مخکې د جاهلیت زمانې دوه اخترونه» یاد شوي دي.
دا ناسمه ادعا په داسې حال کې ده، چې نوروز د اریانا (اوسني افغانستان او ایران) له لرغونو جشنونو شمېرل کیږي او د شته اسنادو له مخې له بلخ څخه پیل شوی دی.
د نوروز مخالفانو دا نمانځنه د زردشت په پیروانو پورې محدوده کړې ده او د دوی په وینا، نوروز له اسلام څخه مخکې د «جاهلیت د وخت له رخصتيو» دی، چې دا هيڅ تاریخ نه لري.
طالب ډلې واک ته له ستنېدو وروسته د نوروز د نمانځنې په ګډون د افغانانو له لرغونو دودونو او جشنونو سره مخالفت کړی او هڅه یې کړې، چې د هېواد د خلکو هویت په سختو دیني عقایدو سره زیانمن کړي.
دا ډله د نوروز او یلدا په څېر جشنونه د اسلام خلاف بولي او د نوروز تفریح ځایونو ته د خلکو د ننوتو مخه نیسي.
له دې مخالفتونو سره سره د افغانستان انټرنشنل له خوا ترلاسه شوي لیکلي، غږیز او ویډیويي پیغامونه ښيي، چې د افغانستان د بېلابېلو ښارونو او ټبرونو خلکو په خپلو کورونو کې نوروز ونمانځه.
