د اروپايي ټولنې او منځنۍ اسیا مشرانو د ازبکستان په سمرقند ښار کې تر خپلې لومړنۍ سرمشریزې وروسته، په افغانستان کې د بشري حقونو او بنسټیزو ازادیو پر بنسټ د یوه ټولګډوني حکومت پر جوړېدو ټینګار کړی دی.
دوی همداراز په خپل بیان کې د ښځو او نجونو لپاره د زدهکړو او په عامه ژوند کې د ګډون په موخه د یو شان حقونو د لاسرسي غوښتنه کړې ده.
ازبکستان د جمعې په ورځ (د وري ۱۵) د منځنۍ اسیا-اروپايي ټولنې د لومړنۍ سرمشریزې کوربه و. د یادو هېوادونو مشرانو د سرمشریزې له پای ته رسېدو وروسته په ګډ بیان کې د سرمشریزې پایلې اعلان کړې دي.
دغو هېوادونو په خپل بیان کې د افغانستان د پرمختګ لپاره پر خپلو ژمنو ټینګار کړی او په هېواد کې د بشري وضعیت په تړاو یې اندېښنه ښودلې ده. د ګډونوالو هېوادونو مشرانو د افغان ولس د ملاتړ د دوام پر ارزښت هم ټینګار کړی دی.
په اعلامیه کې راغلي دي: «موږ د یوه امن، باثباته او نېکمرغه افغانستان د لیدو لپاره پر خپلې ژمنې ټینګار کوو چې یو پراخ حکومت ولري او پهکې د ښځو او نجونو قومي-مذهبي لږکیو په ګډون د ټولو خلکو بشري حقونه او بنسټیزې ازادۍ خوندي وي.»
همداراز، د اروپايي ټولنې او منځنۍ اسیا مشرانو له نړۍوالو معیارونو سره سم د ښځو او نجونو لپاره زدهکړو ته د بشپړ او برابر لاسرسي او په عامه ژوند کې د دوی د فعالې ونډې غوښتنه کړې ده. د غونډې ګډونوالو د منځنۍ اسیا هېوادونو او اروپايي ټولنې د ځانګړو استازو او پلاوي ترمنځ د منظمو مشورو پر دوام ټینګار کړی دی.
دا ګډ بیان داسې مهال خپرېږي چې د ازبکستان ولسمشر شوکت میرضیایف په دې غونډه کې د خپلې وینا پرمهال، له افغانستان څخه د راپورته شویو ګواښونو پر وړاندې د نړۍوالې ټولنې پر بېغورۍ اندېښنه ښودلې او په وینا یې، ازبکستان د افغانستان د سولهییز پرمختګ په هکله سیاسي سلا-مشورو ته چمتو دی.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو د پاکستان له حکومت څخه وغوښتل چې د اسلاماباد، راولپنډۍ او له نورو ښارونو څخه د افغانانو د اېستلو او افغانستان ته یې د جبري ستنولو پلانونه ودروي.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو د جمعې په ورځ د پاکستان پر حکومت غږ کړی چې د یوه ګاونډي هېواد په توګه خپل مهم رول ته دوام ورکړي.
کارپوهانو وویل: "په پاکستان کې میلیونونه افغانان د خپل اصلي خوندیتوب اندیښنو په پام کې نیولو پرته افغانستان ته د بیرته ستنیدو له ګواښ سره مخ دي.
په دغه ګواښ کې د جنسیت پر بنسټ تاوتریخوالی، د ښځو او نجونو د حقونو سیستماتیک تخریب، د بشري حقونو د نړۍوال قانون او د کډوالو د قانون څخه سرغړونه او د یونسیار سره د بېرته ستنولو مشورې نه کول شامل دي."
په دغه ګواښ کې د جنسیت پر بنسټ تاوتریخوالی، د ښځو او نجونو د حقونو هدفمند محدودول، د نړۍوالو بشري او کډوالۍ قوانینو څخه سرغړونه او له یونسیار سره د بېرته ستنولو په تړاو د مشورو نشتوالی شامل دي.
دوی وویل: "موږ له پاکستان څخه غوښتنه کوو چې په سمدستي توګه په پراخه کچه داخلي ځای پرځای کول، ډارول، نیول، شړل او په ډېورنډ کرښه د افغانانو بېرته اړولو مخه ونیسي او د نه ردولو مطلق او نه توجیه کیدونکي اصول وساتي."
د ملګرو ملتونو دغه کارپوهانو د جنسیت او متقابلو اغیزو په اړه ځانګړې اندیښنه څرګنده کړې.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو په وار وار د پاکستان د ۲۰۲۳ کال د سپتمبر د میاشتې څخه د ناقانونه بهرنیانو د بېرته ستنولو د پلان پر ضد غږېدلي، چې تر اوسه یې په سلګونو زره افغانانو باندې د بېرته ستنېدو فشار راوړی.
د مارچ د ۳۱ نېټې څخه مخکې، ملګرو ملتونو د افغانانو په نیول کیدو کې د اندیښنې وړ زیاتوالی مستند کړی. ډېری مایوسه افغانانو له کارپوهانو سره اړیکه نیولی، دوی ویره لري چې افغانستان ته د جبري ستنېدو په صورت کې به د طالبانو له خوا له ګواښ سره مخ شي.
کارپوهانو وویل، «تر ټولو زیات زیانمنونکي افغان ښځې، نجونې، نرښځیان، قومي او مذهبي اقلیتونه، پخواني حکومتي چارواکي او امنیتي کارکوونکي، د بشري حقونو مدافعین او د رسنیو کارکوونکي دي،»
د دوی په وینا: "بې سرپرسته ماشومان په ځانګړې توګه د قاچاق، کم عمره ودونو او ناوړه ګټه اخیستنې له زیات ګواښ سره مخ دي. په داسې حال کې چې معیوبین او د پاخه عمر کسان هم زیانمنونکي دي. دوی ټول باید په انفرادي ډول وارزول شي."
کارپوهانو همدا راز له نورو هېوادونو څخه هم افغانستان ته د افغانانو د راستنېدو په اړه اندېښنه وښوده، چې احتمالاً له نړۍوالو بشري حقونو او د کډوالو له قانون سره په ټکر کې دي.
دغو کارپوهانو یادونه وکړه چې ډېری هغه افغانان چې پاکستان ته تللي او په درېیم هېواد کې د مېشتېدو معقولې هیلې یې لرلې، د دوی د خوندي راتلونکي خوبونه د بیا مېشتېدو د پروګرامونو په ناڅاپه بندېدو سره له منځه تللي.
کارپوهانو وویل: «د بسپنه ورکوونکو له خوا د تمویل ناڅاپه او سخت کمولو لا دمخه افغانانو ته د اړتیا وړ بشردوستانه مرستو باندې کلکه اغیزه کړې.»
د دوی په وینا "په افغانستان کې د بشري حقونو خرابېدونکي وضعیت ته په کتو، له هېواده بهر د افغانانو لپاره دوامدارې حل لارې ته اړتیا ده، چې د پراخې نړیوالې ټولنې قوي ملاتړ ولري."
یاده دې وي چې د پاکستان مرکزي حکومت د تېرې مارچ میاشتې په ۶ نېټه اعلان وکړ چې د ۲۰۲۵ کال د اپرېل په لومړۍ نېټه به په دغه هېواد کې ټول غیرې قانوني او ای سي سي کارت لرونکي افغانانو د ویستلو لړۍ پېل کړي خو د کوچني اختر له امله په نارسمي توګه دا نېټه د اپرېل لسمې ته وځنډول شوه.
اوس مهال د پاکستان په ټولو ښارونو کې د افغانانو د نیول په موخه پولیسو اقدامات چټک کړي، کور په کور د پولیس چاپې روانې دي او هغه افغانان نیول کیږي او جبري ستنول کیږي چې یا قانوني اسناد نه لري او یا هم د ای سي سي کارت لرونکي دي.
د پاکستان سند ایالت په کراچۍ ښار کې پولیسو نږدې ۲۴۲ د ای سي سي کارت لرونکي افغانان د جبري بېرته ستنولو په موخه نیولي دي. پاکستان پرېکړه کړې چې په روانه میاشت کې درې میلیونه افغان کډوال په جبر له خپل هېواده باسي.
د سند حکومتي چارواکو د معلوماتو له مخې، د دغه ایالت په بېلابېلو سیمو کې نږدې شپاړس زرو څخه زیات د ای سي سي کارت لرونکي افغانان مېشت دي.
د کراچۍ پولیسو ویلي چې د افغانانو د نیولو او بېرته ستنولو په موخه یې چارې کړندۍ کړي چې تر اوسه یې ۲۴۲ ای سي سي کارت لروونکي افغانان نیولي او بېرته به یې افغانستان ته ستانه کړي. د دوی په وینا هغه افغانان یې بېرته خوشې کړي چې د پي او ار کارتونه یې لرل.
کراچۍ ښار هم د پاکستان د نورو ښارونو غوندې زیات شمېر افغان کډوال لري، د ځایي چارواکو په وینا ددغه ښار په لوېدیځ او ختیځو سیمو کې نږدې ۱۶ زره او ۱۳۸ ای سي سي کارت لرونکي اوسېږي.
د پاکستان مرکزي حکومت د تېرې مارچ میاشتې په ۶ نېټه اعلان وکړ چې د ۲۰۲۵ کال د اپرېل په لومړۍ نېټه به په دغه هېواد کې ټول غیرې قانوني او ای سي سي کارت لرونکي افغانانو د اېستلو لړۍ پېل کړي خو د کوچني اختر له امله په نا رسمي ډول دا نېټه د اپرېل لسمې ته وځنډول شوه.
اوس مهال د پاکستان په ټولو ښارونو کې د افغانانو د نیول په موخه پولیسو اقدامات چټک کړي، کور په کور د پولیس چاپې روانې دي او هغه افغانان نیول کیږي او جبري ستنول کیږي چې یا قانوني اسناد نه لري او یا هم د ای سي سي کارت لرونکي دي.
د طالبانو پخوانی غړی او د جمهوري دولت د حج او اوقافو وروستی وزیر محمد قاسم حلیمي وايي، چې د ایلن ماسک له خوا د ده په اړه د امریکا د سولې له انسټیټیوټ څخه د پېسو اخیستلو راپور نادرست دی او ده یوازې خپله حق الزحمه اخیستې ده. نوموړي د ماسک پر ادارې د عریضې خبر هم ورکړ.
د روانې وري میاشتې په ۱۲مه نېټه ایلن ماسک اعلان وکړ چې د امریکا د سولې انسټیټوټ په تېرو ۱۰ کلونو کې ۱۳ میلیونه ډالر یو شمېر اشخاصو ته د شخصي لګښتونو لپاره ورکړي دي.
نوموړي ویلي، محمد قاسم حلیمي چې د طالبانو د پخوانۍ ادارې غړی او د جمهوري دولت د حج او اوقافو وروستی وزیر دی له دغې ادارې ۱۳۲۰۰۰ ډالر ترلاسه کړي دي.
تازه محمد قاسم حلیمي پر خپلې فیسبوک پاڼې د یادې موضوع په تړاو وضاحت ورکړی او ویلي یې دي: " ټول افغان ولس، علماء کرامو او خپلو ملګرو ته ډاډ ورکوم چې د ایلن ماسک ادارې له لوري بې اساسه خپور شوی راپور، چې زما نوم یې پکې یاد کړی، د دوی د خپلو منابعو او معلوماتي خلا ښکاره ثبوت دی.ما نه پیسې غلا کړي، نه مې رشوت اخیستی او نه مې د کومې پټې معاملې لپاره اخیستي دي."
نوموړی وايي چې د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت له سقوط وروسته، له خپلې کورنۍ سره کډوال شوی او په ۲۰۲۳ کال کې د امریکا د سولې د انسټيټوټ له خوا ورته د کار وړاندیز شوی و.
هغه زیاته کړې: "ماته وړاندیز وشو چې د اسلام او سولې په پروګرام کې له دوی سره د رسمي قرارداد له مخې کار وکړم او د کار په مقابل کې هغوی ماته حق زحمه راکړې چې یو کال ما ور سره کار وکړ او د ۲۰۲۵ کال په جنوری کی زما قرار داد غیر قانوني لغوه شو."
نوموړی وايي چې د ایلن ماسک له خوا یادې شوې پېسې د بشپړ قرارداد قیمت دی؛ خو دا چې قرارداد یې په نیمه کې لغوه شوی ټولې پېسې یې نه دي تر لاسه کړي.
حلیمي وايي: "په تېر کال کې ما او په دې پروژه کې تقریباً ۲۵ کسانو چې پخواني سفیران ، وزیران ، نړیوال علماء او د سولې متخصصین پکې وو د اسلام او سولې په بر خه کې مو په زرګونه صفحي تحقیق کړی، ټریننګونه مو ور کړي، تدریس مو کړی، نړۍوالو کنفرانسو او له نړۍوالو علماو سره مو لیدنې کتنې او رسمي سفرونه کړي دي."
د حلیمي په خبره، د ایلن ماسک پر ادارې یې په امریکا کې قانوني دعوه کړې او د حیثیت د اعادي غوښتنه یې کړې ده.
وروسته له هغې چې د امریکا نوی ولسمشر ډونالډ ټرمپ سپینې ماڼۍ ته لاړ؛ نوموړي یو شمېر ادارې لغوه اعلان کړې او د یادو ادارو د مصارفو په اړه یې معلومات خپاره کړل.
سراجالدین حقاني په حقیقت کې اوږده لوبه ښه ترسره کړې ده. هغه د طالبانو دننه ځواک پیاوړی کړی دی، په داسې حال کې چې نړۍ ته یو ډېر عملي مخ وړاندې کوي.
د هغه وروستي اقدامات، لکه د طالبانو د مشرتابه پر سټایل او کړنو نیوکه کول او د ټولګډوني لپاره هڅول، «ان که یوازې د الفاظو په بڼه وي هم وي.» هغه د هبتالله لپاره د ځواک منځګړي د یوه احتمالي بدیل په توګه ځای پر ځای کړي دي.
د کندهار ډله د هبتالله اخوندزاده او د هغه د نږدې حلقې په مشرۍ لا هم د طالبانو اصلي ایډیالوژیک او مذهبي مشروعیت کنټرولوي.دوی ممکن د کابل په نیولو سره له پوځي پلوه بریالي شوي وي، خو د حپلې سختې حکومتولۍ سټایل، د بدلون پر وړاندې مقاومتاو د انزوا پالیسیو له سیاسي پلوه کمزوري کړي دي. دوی له داخلي درزونو، ناسم اقتصادي مدیریت او زیاتېدونکي مخالفت سره مبارزه کوي.
برعکس حقاني له پاکستان، خلیجي هېوادونو او ان ځینو لوېدیځو کړيو سره قوي اړیکې ساتلي دي.
هغه یو داسي شبکه جوړه کړې چې نوموړی کولای شي د طالبانو د ننه او بهر حرکت وکړي، په داسي حال کې چې کندهاري طالبان په خپل زاړه فکر کې بند پاتې دي. که څه هم هغوی لا د امارت لوړې څوکۍ په لاس کې لري، خو ارزښت له لاسه ورکوي او حقاني به د یو حقیقي ځواک په توګه را څرګندېږي.
دا د انتظار لوبه ده. حقاني محتاط دی. نوموړی به تر هغه وخته پورې حرکت ونه کړي تر څو چې وخت يې نه وي رارسېدلی، خو د طالبانو په رهبرۍ کې به درزونه پیدا کېږي، که اقتصادي ستونزې، داخلي نارضایتۍ او بهرني فشارونه زيات شي، نو په واک کې بدلون ممکن له تمې څخه ژر وشي. مونږ به وخت او حالاتو ته انتظار کوو.
سراج حقاني دومره ستراتیژیک دی چې صبر له لاسه نه ورکوي. هغه پوهېږي چې وخت یې راځي او هغه له کوم مستقیم اقدام څخه مخکې نفوذ ترلاسه کړی دی، که له هبتالله سره د هغه وروستۍ لیدنه ښه وه، نو دا په دې مانا چې نوموړی د مستقیم ټکر پر ځای د تدریجي بدلون لپاره هڅه کوي.د هغه خاموش اعتراض او له وزارتونو د غونډو څخه ډډه کول یو قوي پیغام دی. که هغه ځان لرې وساتي، نو کيدلی شي کندهارۍ رهبرۍ نوره هم کمزورې کړي او که هغه بېرته راشي، نو دا ښايي د یو ډول جوړجاړي نښه وي.
د ښځو د زدهکړې په هکله د هغه تمرکز هوښیارانه دی. دا هغه ته په کور دننه او بهر شهرت ورکوي، پرته له دې چې د طالبانو اصلي مشروعیت په مستقیم ډول وننګوي.هغه اوږده لوبه کوي، پر هبتالله فشار ساتي، خو د یو اصلاح غوښتونکي په توګه را څرګندېږي.
ایا د کندهاري مشرتابه له خوا د ممکنه امتیازاتو کومې نښې نښانې شته، او که دوی لا هم ټینګ دي؟
داسې ښکاري، چې سراجالدین د لومړي ځل لپاره داسې چلند کوي چې کندهارۍ رهبرۍ يې «دوه ذهنه» او «بې زړه» کړې ده، دا په دې مانا ده چې د حقاني ستراتیژي کار کوي او هغه دوی بې باورۍ ته اړ باسي.دوی نهشي کولای په اسانۍ سره هغه له پامه وغورځوي، خو دا هم نه غواړي چې په ښکاره ډول اعتراف وکړي.
که خلک لا د وړاندې دا د سخت دریځو لپاره «لومړی شاتګ» ګڼي، نو داښيي چې د دوی واک څنګه چې مخکې ښکارېده هغومره قوي نه دی، که څه هم دوی په ښکار ډول شاته نه ځي، خو له دغه حقیقت څخه دوی ډډه کوي او دا د حقاني لپاره بريا ده.اوس مهمه پوښتنه دا ده، چې ایا هبتالله به د خپلې واکمنۍ د بیاټینګښت لپاره اقدام وکړي او که نه؟ که هېڅ اقدام ونه کړي د حقاني نفوذ به ډېر شي.
مانا دا چې هبتالله دومره ګوښه دیچې په مستقيمې شخړې کې ښکيل نه شي، نو د وفا، ملا ذاکر او ملا صدر په څېر خپل نژدې وفادار ملګري به پر حقاني د فشار راوړلو لپاره وکاروي.
د شخصي واک په مقابل کې د امیر د اطاعت مساله رامنځته کول د طالبانو پخوانی تکتیک دی او دوی غواړي دا د یوې داخلي سیاسي جګړې پر ځای د یوې مذهبي او ایډیالوژیکي مکلفیت په توګه وښيي، خو دا تکتیک خطرونه لري. که چېرې دوی ډېر فشار راوړي، نو دا کېدای شي برعکس پایله ورکړي او حقاني د یوسخت او زوړ رهبریت د قرباني په څېر ښکاره شي. هغه لا دمخه د طالبانو دننه او بهر قوي شبکې لري. که چېرې جنجال ډېر عام شي نو داخلي وېشونه به زيات شي.دا حقیقت چې د «وروستي انتخاب» په توګه ګڼل کېږي. ښیي کندهاریان پوهېږي چې دوی له حقاني سره د معاملې لپاره اسانه لاره نهلري.
ایا داسې نښې نښانې شتهچې د حقاني د ډلې غړي د دې ډول فشار لپاره چمتووالی نیسي، یا دوی هم د اوس لپاره خاموش دي؟
بلکل! د حقاني مالي ځواک، پر خپلې شبکې د هغه کنټرول، په خلیج او نورو هېوادونو کې د هغه ژورې اړیکې هغه یو پیاوړی ځواک ګرځوي. د امریکا لهخوا د تور لیست څخه د هغه نوم لرې کول یو لوی رواني او سیاسي پرمختګ، دې ته اشاره کويچې هغه مشروعیت ترلاسه کوي او د کندهار رهبري یوازیتوب ته پاتې ده.خو حقاني او هبتالله باید پام وکړي. د طالبانو یووالی په افغانستان کې د نورو جهادي یا کمونیستي غورځنګونو په پرتله د دوی ترټولو لوی ځواک دی.تاریخ ښیي چې هېڅ افغان سیاسي یا پوځي ډله د تل لپاره متحده نه ده پاته شوې، په ځانګړې توګه کله چې قدرت، پیسې او ایډیالوژي په مختلفو لورو کې وي.داسې ښکاري چې حقاني پر یو ښه لور روان دی او فشار راوړي،په داسې حال کې چې له ښکاره وېش څخه ډډه کوي.
که هغه ډیر ګړندی حرکت وکړي، کندهاري طالبان کولای شي خپل وفاداران د هغه پر وړاندې راټول کړي. که هغه ډېر ورو حرکت وکړي، نو هغه د حرکت ځواک له لاسه ورکولو خطر لري.ایا کومه سره کرښه شته، چې هبتالله او د هغه ډله به د حقاني پر وړاندې قوي اقدام وکړي؟ یا به دوی یوازې په خاموشۍ سره د هغه د جلاکېدو هڅه کوي؟
دا یوه هوښياره او تېزهه خبره دهچې حقاني د هیچا لپاره اسانه ژاوله نه ده. هغه ډیر ټینګ، ډېر ستراتیژیک دی او ډېرې ښې اړیکه لريچې په اسانۍ سره له دندې نه شي ګوښه کېدای. لې بلې خوا هبتالله هڅه کوي چې خپل ځان د «اميرالمومینین» په توګه وساتی، خو دا هغه وخت امکان لريچې طالبان په ایډیالوژیکي لحاظ متحد پاتې شي. څومره چې د دوی په منځ کې وېش ډېرېږي هومره دغه لقب بې مانا کېږي.حقاني پوهېږي چې وخت يې په خوا دی. هغه ځوان دی. پیسې، جنګیالياو نړيوالې پټې اړيکې لري. ان که هغه اوس بشپړ کنټرول ترلاسه نه کړي، هغه د طالبانو وروسته په هر ممکن بدلون کې د ځواک د منځګړي په توګه ځای پر ځای کيدلی شي.
که چیرې د طالبانو اوسنی جوړښت په راتلونکي کې کمزوری یا سقوط وکړي، هغه به بیا هم یو لوی لوبغاړی وي، که په سېسټم کې وي او که نه. مهمه پوښتنه دا ده، چې ایا حقاني به د دې سېسټم د طبیعي کمزوريکېدو ته انتظار باسيیا به د هغه په پرځېدو کې ډیر فعال رول ولوبوي؟
هو! په یو وخت کې به حقاني او هبتالله دواړه یو پرېکنده اقدام وکړي، د واک دا ډول خاموشه مبارزه د تل لپاره دوام نهشي کولای.
د حقاني تر ټولو لوی قوت د هغه انعطاف دی. هغه کولای شي د قدرت د مختلفو مرکزونو څخه تېر شي: لکه قومي ډلې، جهادي قوماندانان او ان د پخواني ډیموکراتیک رژیم شخصیتونه. دا هغه ته انتخابونه ورکوي.هغه کولای شي د طالبانو د دودیزې اډې ها خوا بنسټونه جوړ کړي کوم، چې هبتالله یې نه شي کولای.هبت الله سخت دریځی، ژور ایډیالوژیکي او سیاسي مهارت او پراخې شبکې نهلري. د هغه قوت یوازي د هغه مذهبي مشروعیت او د کندهاري سخت دريځو وفاداري ده.که چېرې د طالبانو په رهبري کې درزونه پراخ شي، نو حقاني به د مخ ته تګ لپاره ډیر ځای ولري.
اصلي پوښتنه دا ده چې ایا هغه به د داخلي بدلون لپاره هڅه وکړي او که به هغه هر څه د خرابېدو تر وخت پرېږديڅو وکولای شي د سېسټم د ژغورنکې په توګه ګام پورته کړي؟حقاني خپل کارټونه ښه لوبوي.د طالبانو د ننګولو پر ځای د هغوی د ژغورلو لپاره د خپل دریځ په وړاندې کولو سره، هغه هبتالله په یوه سخت حالت کې اچوي. حقاني نه وايي، «زه د ځان لپاره واک غواړم» بلکې وایي «زه هغه څوک یم چې د طالبانو د سقوط مخه نیولی شم.» دا د هغه د منتقدینو لپاره سختوي چې په ښکاره ډول د هغه مخالفت وکړي. پرته له دې چې د دوی حرکت ته زیان ورسوي.که چیرې د طالبانو ډیری وزیران د حقاني له دریځ سره موافق وي، نو دا یو جدي بدلون دی. دا پدې مانا ده چې هبتالله ورځ تر بلی منزوي کېږي او یوازې به په خپلي کندهاري حلقه تکیه وي، په داسې حال کې چې حقاني به پراخ داخلي ملاتړ ترلاسه کوي.
د نړیوالو شریکانو او خواخوږو یادونه هم مهمه ده. حقاني ځان د طالبانو یوازینی مشر په توګه ځای په ځای کويچې بهرنۍ اړیکې ساتلی شي، هغه څه چې هبتالله یې نه شي تر سره کولای.پوښتنه داده چې حقاني به مخکي له دې چې یو پرېکنده اقدام وکړي د فشار کمپاین ته څومره وخت دوام ورکړي؟ ایا تاسو فکر کوئ چې هبتالله د حلقې غړي د ځان په اړه خطر درک کوي او که هغوی لا هم د حقاني ستراتيزې کمزورې ګڼي؟
دا د حقاني او هبت الله ترمنځ مهم توپير دی. حقاني د حالاتو نښې ويني په داسې حال کې چې هبتالله په خپل شاوخوا کې بند پاتېدی. طالبان ممکن همدا اوس له وسلهوال مقاومت سره مخ نهشي، خو د خلکو غوسه ورځ تر بلې زياتېږی او تاریخ ښيې چې کله افغان ولس حوصله ختمه شي او ستړي شي، نو هغه رژيم دوام نه شي کولای. حقاني پوهېږيچې که طالبان بدلون ونه کړي، نو بالاخره به له یوې پراخ ولسي پاڅون سره مخ کېږي. له همدې امله هغه ځان د هغه مشر په توګه مطرح کوي، د دې پر ځای چې سخت دریځې پالیسۍ پلي کړي، د خلکو خبرې اوري.که وضعیت لا نورخراب شي، نو هغه ممکن پریکړه وکړي، چې د ناکام نظام پر ځای غوره ده، چې د خلکو او تاريخ سره ودريږي.
داسې ښکاري چې حقاني به د اوس لپاره اوږده لوبه روانه وساتي. د نفوذ زياتېدو لپاره د هغه محتاطه ستراتیژي او یو عملي او جامع څېره وړاندي کول هغه ته نور قوت هم ورکوي. د کندهار طالبانوپر وړاندې یو مستقیم اقدام کولای شي د طالبانو دننه ناسم وېش رامنځته کړي، کوم چې حقاني په احتمالي ډول غواړي تر هغه وخته پورې مخنيوي وکړي تر څو یو مناسب وخت راشي.هغه خپل ځان د داسي مشر په توګه وړاندې کوي چې کولای شي طالبان د هغو ننګونو له لارې رهبري کړي چې دوی ورسره مخ دي. اقتصادي ستونزې، داخلي درزونه، او نړیوال فشار پرته له دې چې بشپړ داخلي بحران رامنځته کړي.حقاني ښودلېچې هغه پوهېږي څنګه د طالبانو دننه او بهر سیاسي فشارونه وکاروي او دا هغه ته برتري ورکوي.
داسي ويل کېږي که چیرې وضعیت خراب شي، که هغه د اقتصادي بې ثباتۍ، عامه ناکرارۍ، یا د نړیوالې بې ځایهکېدو له پلوه وي، حقاني ممکن د ډېرپرېکندهاقدام ته اړ شي، په ځانګړي توګه که کندهاري طالبان د هر ډول مانالرونکي اصلاحاتو پر وړاندې مقاومت ته دوام ورکړي.
په بریتانیا کې د براکنل فورسټ شورا اعلان وکړ، چې په راتلونکو څو میاشتو کې به ۳۰۰ هغه افغانان په دغه سیمه کې مېشت شي چې د ګواښونو له امله یې خپل هېواد پریښی دی. دا شورا وايي، په برېتانیا کې د دغو افغانو مېشتېدنه د دوی د ۲۰۲۴ کال د افغان کډوالو د ملي مېشتنېدنې د پلان برخه ده.
د بریکنل فوریسټ سیمه ییزې شورا د جمعې په ورځ په یوه بیان کې وویل، چې دغه ښار به ډیر ژر هغو کورنیو ته ښه راغلاست ووايي، چې د طالبانو له لاسه یې خپل هېواد پریښی دی.
د بریکنل پوریسټ شورا وايي، چې دغه اقدام د انګلستان د بیا میشتیدنې ملي پلان یوه برخه ده، ترڅو د برېتانییا د پخوانیو نظامي همکارانو لپاره خوندي راتلونکی ډاډمن کړي.
یادې شورا په خپله اعلامیه کې ویلي، چې په دغو افغان کډوالو کې هغه کسان شامل دي، چې په افغانستان کې یې د برېتانيا پروګرامونو کې کار کړی، یا یې د برېتانیا په هڅو په افغانستان کې مرسته کړې وه او د طالبانو له ګواښ سره مخ دي.
د یادې شورا د معلوماتو له مخې، دغه افغانان به سږکال پسرلي کې په دریو کروپونو کې لندن ته انتقال شي.
د شورا مشره ماري ټیمپرټن وايي:«موږ د هغو خلکو سره د مهربانۍ، ملاتړ او پاملرنې اوږد تاریخ لرو چې په خپل ژوند کې یې صدمه او ناکرارۍ تجربه کړې وي، پدې معنی چې دوی نور نشي کولی په خپل هیواد کې په خوندي ډول پاتې شي.»
د بریکنل پوریسټ شورا ویلي، چې برېتانیا ته ورتلونکو دغو افغانانو ته به "د نامعلوم وخت لپاره د استوګنې جوازونه" ورکړل شي او دوی به د "غیرقانوني کډوالو او پناه غوښتونکو" په توګه نه پیژندل کیږي.
دا په داسې حال کې ده، چې برېتانوي چارواکو د تېر کال په لړم میاشت کې اعلان کړی و، چې ۲۲۰۰ افغان کډوال له پاکستان څخه په ځانګړو الوتنو کې لندن ته انتقال کړي.
