د پاکستان حکومت یو ځل بیا د افغان کډوالو جبري ایستل پیل کړي، چې دا مهال د دغه هیواد په پنجاب، پښتونخوا، سند او بلوچستان ایالتونو کې د پولیسو او نورو امنیتي ادارو له لوري د افغانانو نیول او له دغه هیواد څخه د جبري ایستلو لړۍ چټکه شوې.
افغانستان انټرنشنل د پاکستان حکومت له لوري د افغان کډوالو د جبري ایستلو موضوع څاري او په دې برخه کې د سیمه ییزو او نړۍوالو سازمانونو غبرګونونه را اخلي.
عرب نیوز رسنۍ له پاکستانه د افغان کډوالو د جبري ایستلو پر بهیر راپور خپور کړی او په دې اړه یې د یو شمیر کارپوهانو نظرونه را اخیستي، چې هغوی ویلي،دا مهال د طالبانو حکومت د ستنېدونکو کډوالو د سمبالښت وړتیا نه لري.
پاکستان دا مهال د درې میلیونه افغان کډوالو کوربه توب کوي، او ډېری یې هغه کسان دي چې له تیرو څو لسیزو جګړو له امله پاکستان ته کډه شوي او ځینې یې بیا پر افغانستان واک ته د طالبانو له رسیدو وروسته دغه هیواد ته کډوال شوي.
په دغه شمېر کې هغه افغانان هم شامل دي، چې په پاکستان کې زېږېدلي یا یې په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته افغانستان پرېښی دی. خو اوس دا ټول وګړي له جبري ایستلو سره مخ دي.
د کراچۍ او جېکباباد د ساتنې مرکزونه او یو د «انتقال نقطه» په نوم د بینظیراباد په سکرنډ کې جوړ شوی چې ټول ټال د ۱۵۰۰ کسانو ځای پر ځای کیدو ظرفیت لري.
د کراچۍ د جنوبي څنډې د پولیسو مرستیال سید اسد رضا ویلي، چې تر دې دمه ۲۴۲ افغانان دغو مرکزونو ته لېږدول شوي دي.
د پاکستان د امنیتي ادارو د ګډو شمیرو له مخې، په کراچۍ کې ۱۶,۱۳۸ کسان د ACC کارت لرونکي پېژندل شوي، چې زیات یې په ختیځو او لوېدیځو سیمو کې ژوند کوي.
طالبان وايي، چې د افغانستان لپاره د متحده عربي امارتو ځانګړي استازي سیف محمد خلفان د طالبانو د ریاست الوزار له اداري مرستیال عبدالسلام حنفي سره په ناسته کې ډاډ ورکړی، چې له ګاونډیو هېوادونو د ایستل کېدونکو افغان کډوالو سره په ځانګړې مرستې او همکارۍ وکړي.
د طالبانو ریاست الوزرا رسنیز دفتر د (وري ۱۵مې) په خبرپاڼه کې د دغو مرستو او همکاریو د څرنګوالي بڼه نه ده یاده شوې.
متحده عربي امارت په داسې حال کې له بېرته ستنېدونکو افغان کډوالو سره د همکارۍ خبر ورکوي، چې ویل کېږي په کور دننه لا هم طالبان کوم ځانګړي تدابیر نه لري.
پاکستان لا وار دمخه په پلازمېنې اسلام اباد، پنجاب، پښتونخوا او سند ایالتونو کې د افغان کډوالو د ایستل کیدو بهیر ګړندی کړی دی، خو نیوکې دا دي چې لا هم طالبانو د دغو ستنیدونکو ته د اسانتیاوو لپاره لازم تدابیر نه دي نیولي.
ټاکل شوې نن هم په بېلابېلو ایالتونو کې د پولیسو له لوري نیول شوي «۱۲۶۰» افغان کډوال بېرته خپل هېواد ته ستانه کړای شي.
د بشري حقونو ځینو سازمانونو او فعالانو اندېښنه څرګنده کړې، چې د افغان کډوالو د ستنیدو تازه څپه به په هېواد کې د لوږې او بشري ناورین کړکېچ لا پسې ډېر کړي.
وېره داده، چې د نړۍوالو مرستو د بندېدو له امله به دغه بېرته ستنیدونکي د بشري مرستو په برخه کې له جدي ستونزو سره مخ شي او طالبان هم هاغه شان چې په کار ده دغه مسلې ته جدي پاملرنه نه ده کړې.
د کډوالو د ملاتړ یو شمېر نړۍوالو ادارو له پاکستانه غوښتي چې ژر تر ژره دې د افغان کډوال د ایستل کیدو بهیر ودروي، ځکه دا چاره یې د ټولو نړۍوالو اصولو او قوانینو خلاف عمل دی. بل لوري د ملا عبدالغني برادر او مولوي کبیر په ګډون د طالبانو لوړ پوړو چارواکو په وار وار له د پاکستان په ګډون له ایرانه غوښتي چې د کډوالو بهیر دې په تدریجي توګه پیل کړي، خو ښکاري چې پاکستان دغې غوښتنو ته چندان ارزښت نه دی ورکړی.
د پاکستاني رسنیو د راپورونو له مخې راتلونکې اوونۍ به د افغان تابعیت کارتونو لرونکو او د بې اسناده افغان کډوالو بهیر په بې سارې توګه چټک شي.
پاکستان پلان لري، چې به دغه نوې څپه کې سلګونه زره افغانان بېرته خپل هېواد ته ولېږي. د رسمي شمېرو له مخې همدا مهال د یاد هېواد په بېلابېلو ایالتونو کې شاوخوا درې میلیونه افغان مېشت دي، چې ډېری یې د ملګرو ملتونو د مېشتیدنې معتبر سندونه هم لري.
کارپوهان په دې باور دي چې د پاکستان او طالبانو ترمنځ د روانو سیاسي تربګنیو له کبله افغان کډوال د دغو مسلو ښکار شوي او پاکستان غواړي، څو له دې لارې پر طالبانو سخت فشارونه راولي.
د پخواني جمهوري نظام یو شمېر چارواکو پر پاکستان غږ کړی، چې د افغان کډوالو څخه دې د سیاسي الو په توګه ګټه نه اخلي، بلکې انساني چلند دې ورسره وکړي.
د متحده عربي امارتو استازي د ریاست الوزرا له ادارې مرستیال سره په ناسته کې همدا راز ټینګار کړی، چې هېواد یې له طالبانو سره سوداګریزو اړیکو د پراختیا لپاره ژمن دی او په دې برخه کې د اړیکو د لا پیاوړتیا هڅې کوي.
واشنګټن ایګزامینر د متحده ایالاتو د ملي امنیت شورا او بهرنیو چارو وزارت د ویاندویانو له قوله خبر ورکړی، چې دغه هېواد په کابل کې د خپل سفارت د بیا پرانیستلو لپاره کوم پلان نه لري.
د راپور له مخې، د امریکا د ملي امنیت شورا ویاند جیمز هیویټ ویلي، چې په کابل کې د امریکا سفارت د بیا پرانیستلو په اړه له طالبانو سره هېڅ خبرې اترې نه دي شوي.
همدا راز د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند هم ویلي، چې «د امریکا هیڅ کوم بنسټ په افغانستان کې شته حکومت په رسمي توګه نه دی پېژندلی او له همدې امله په دغه هېواد کې د خپل سفارت د بیا پرانستلو لپاره پلان نه لري.»
د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد څو ورځې وړاندې له العربیه شبکې سره په مرکه کې ویلي و، چې دغې ډلې له امریکا څخه غوښتي چې په واشنګټن کې د افغانستان سفارت دوی ته وسپاری او همداشان په کابل کې د دغه هېواد سفارت بیا ځلې پرانیستل شي.
د طالبانو ویاند ویلي چې دغه ډله د امریکا ځواب ته په تمه ده.
د واشنګټن ایگزامینر د راپور له مخې، د امریکا ملي امنیت شورا ویاند وویل: «په واشنګټن کې د افغانستان د سفارت په اړه مو هیڅ ډول ژمنې نه دي کړي او نه هم په کابل کې د سفارت د پرانیستې په اړه.»
تېره میاشت یو امریکایي پلاوي، د بندیانو په چارو کې د ډونلډ ټرمپ سلاکار اډم بولر په مشرۍ چې د افغانستان لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد یې ملتیا کوله کابل ته سفر کړی و.
طالبانو له دغه پلاوي سره په خبرو کې د افغانستان د رسمي حکومت په توګه د دغې ډلې د په رسمیت نه پېژندلو مسله راپورته کړه.
له دغه سفر وروسته طالبانو یو امریکايي یرغمل شوی جورج ګلزمن خوشې کړ. ۶۶کلن ګلزمن افغانستان ته د سیاحت لپاره تللی و.
امریکايي پلاوي په کابل کې د طالبانو د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره وکتل. خو ځینو سرچینو ویلي، چې دغه پلاوی کابل ته تر سفر مخکې کندهار ته تللی و او د ملا هبتالله له نږدې کسانو سره یې لیدلي وو.
همداشان امریکا هم د طالبانو د کورنیو چارو د وزیر سراج الدین حقاني او د حقاني شبکې د دوو نورو غړو پر نیونه ټاکلي انعامونه لغوه کړي دي.
ذبیح الله مجاهد د دغو انعامونو د لغوه کولو په اړه ویلي «چې د امریکا حکومت د جورج ګلزمن د خوشې کیدو په غبرګون کې د طالبانو د یو شمېر مشرانو د نیولو په سر د انعامونو د لغوه کولو په ګډون نور ګامونه پورته کړي دي.»
د طالبانو ویاند د امریکا دغه پرېکړه د اړیکو د ښه کېدو په برخه کې یو مثبت ګام بللی دی.
امریکا د ۲۰۲۱کال په اګست میاشت کې له افغانستان څخه تر وتلو وروسته په کابل کې خپل سفارت وتاړه او د دغه هیواد ډیپلوماتان له قطر څخه د افغانستان په اړه چارې بر مخ وړي.
د یادولو وړ ده، چې د امریکا د متحدو ایالتونو د ولسمشر مرستیال جې ډي وینس له دې مخکې په یوه وینا کې ویلي وو چې د طالبانو ډله په نړۍ کې یو له بدو ترهګرو ډلو څخه ده.
پاکستاني چارواکو ډان ورځپاڼې ته ویلي، چې د جمعې په ورځ د (وري ۱۵مه)، د کراچۍ ښار سیمه ییزو ادارو او امنیتي بنسټونو د افغان کډوالو د جبري ایستلو بهیر پیل کړی. د معلوماتو له مخې دغه ۱۶ زره کسان د افغان تابیعت یا (ACC) کارت لرونکي دي.
د پاکستان ډان ورځپانې د راپور له مخې د دغو کډوالو د ایستلو په لومړي پړاو کې د کراچۍ پولیسو تر اوسه پورې له یو نیم سلو څخه زیات افغان کډوال نیولي دي.
د پاکستان د کورنیو چارو وزارت د مارچ په ۶مه یوه خبرپاڼه خپره کړه، چې په کې ویل شوي و: «ټول ناقانونه بهرني وګړي او د ACC کارت لرونکي افغان کډوال دې د مارچ تر ۳۱مې پورې په خپله خوښه پاکستان پرېږدي، که نه نو د اپرېل له لومړۍ نیټې به یې د جبري ایستل پیل شي.»
د دې پرېکړې له مخې د پاکستان د کورنیو چارو وزیر د فبرورۍ په ۱۳مه د سند ایالت له چارواکو وغوښتل چې د افغان تابعیت کارت لرونکو د ایستلو بهیر پیل کړي.
دغه چاره د ناقانونه بهرنیانو د ستنولو د پلان (IFRP) لاندې ترسره کېږي، چې د اپرېل له لومړۍ نېټې عملي شوی دی.
د سند د کورنیو چارو ادارې د دې پلان له مخې د ستنیدونکو د څار خونه جوړه کړې او درې پنډغالي یا مرکزونه یې هم فعال کړي دي.
د کراچۍ او جېکباباد د ساتنې مرکزونه او یو د «انتقال نقطه» په نوم د بینظیراباد په سکرنډ کې جوړ شوی چې ټول ټال د ۱۵۰۰ کسانو ځای پر ځای کیدو ظرفیت لري.
د ستنیدونکو کډوالو لپاره بیا ځانګړی اصلي مرکز د کراچۍ ښار اړوند د کیمیاړي سیمې اړوند په امین خانه کې جوړ شوی دی.
د کراچۍ د جنوبي څنډې د پولیسو مرستیال سید اسد رضا ویلي، چې تر دې دمه ۲۴۲ افغانان دغو مرکزونو ته لېږدول شوي دي.
نوموړي زیاته کړې، ځینې افغان کډوال چې د POR کارت لرونکي وو، بېرته خوشې کړل شوي دي.
د پاکستان د امنیتي ادارو د ګډو شمیرو له مخې، په کراچۍ کې ۱۶,۱۳۸ کسان د ACC کارت لرونکي پېژندل شوي، چې زیات یې په ختیځو او لوېدیځو سیمو کې ژوند کوي.
له دې ډلې ۱۱,۲۳۳ کسان په ختیځ، ۲,۷۹۲ په لوېدیځ، ۹۱۰ په کورنګي، ۳۹۶ په ملیر، ۴۰۶ په مرکزي سیمه، ۲۰۳ په کیمیاړي، ۱۲۰ په جنوب او ۷۸ کسان د ښاروالۍ اړوند سیمه کې ژوند کوي.
په ورته وخت کې د کیمیاړي د پولیسو مشر کپتان فیضان علي د امین خانه له کمپ څخه لیدنه کړې او ویلي یې دي چې «د انتقال، خوړو او روغتیایي خدماتو لپاره ځانګړي ترتیبات نیول شوي او افغانان به په درناوي او امنیتي شرایطو کې خپل هېواد ته ستانه کړای شي.»
خو د بشري حقونو وکیله او د کډوالۍ د ګډې کمیټې (JAC) بنسټ اېښودونکې منیزه کاکړ رسنیو ته ویلي چې له ۵۰۰ څخه تر ۶۰۰ پورې افغانان په بېلابېلو عملیاتو کې نیول شوي دي. نوموړې زیاتوي، چې افغانان د پولیسو له ځورونې او فساد څخه شکایت لري او ډېری له وېرې کار ته نه شي تللی.
منیزه کاکړه وایي، چې په ټول پاکستان کې شاوخوا ۸۵۰,۰۰۰ کسان د ACC کارتونه لري، چې په ۲۰۱۷ کال کې ورکړل شوي وو. له دې ډلې نږدې ۷۰,۰۰۰ کسان په کراچۍ کې اوسېږي.
بل لور ته، د بښنې نړۍوال سازمان د افغانانو د «غیرقانوني ایستلو» پر ضد د «دا موده لغوه کړئ» په نوم کمپاین پیل کړی.
دوی له «موږ سره د انسان په توګه چلند وکړئ» تر سرلیک لاندې راپور خپور کړی، چې په کې د ۱۰ افغان کډوالو او پناه غوښتونکو کیسې بیان شوي دي.
دوی وایي، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته بېرته ستنېدل د دوی لپاره ناممکن او له خطره ډک دي.
د بښنې نړۍوال سازمان د جنوبي اسیا مرستیال بابو رام پانت ویلي: «هغه افغانان چې له طالبانو وروسته پاکستان ته راغلي، په ځانګړي ډول ښځې، خبریالان، د بشري حقونو فعالان، هنرمندان او پخواني دولتي چارواکي له جدي خطر سره مخ دي. پاکستان باید د دوی جبري ستنول ودروي.»
همداراز د ملګرو ملتونو یو شمېر ځانګړي راپور ورکونکو له پاکستانه غوښتي چې د افغانانو نیول، ایستل او فشارونه سملاسي بند کړي.
دوی خبرداری ورکړی، چې له شخصي ارزونې پرته افغانان شړل د نړۍوالو بشري او پناه غوښتنې د قوانینو ښکاره نقض دی.
کارپوهان وايي، دا جبري بېرته ستنول کولای شي چې ښځې، نجونې، مذهبي اقلیتونه، معلولین، خبریالان، مدني فعالان او ماشومان له جدي ګواښونو سره مخ کړي.
سره له دې ټولو اندېښنو، د پاکستان د کورنیو چارو وزارت ویلي، چې د ناقانونه بهرنیانو د ایستلو په دوام کې به د ACC کارت لرونکي افغانان هم له دغه هېواده شړي.
له هغه وخته چې دا پلان (IFRP) د ۲۰۲۳ کال د نومبر له میاشتې پیل شوی، تر اوسه له ۷۰۰,۰۰۰ زیات بې اسنادو افغانان له پاکستان وتلي دي.
څه موده وړاندې د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي د پاکستان له ځانګړي استازي محمد صادق سره په یوه لیدنه کې غوښتنه کړې وه، چې د ACC لرونکو افغانانو لپاره دې ټاکل شوې موده وغځول شي.
د هغه په باور، چې په ډله ییزه توګه د زرګونو کډوالو ستنول به طالبانو ته سترې ستونزې جوړې کړي.
په داسې حال کې چې بهرنۍ مرستې په بې ساري ډول راکمې شوې او د طالبانو حکومت د ستنېدونکو کډوالو د سمبالښت وړتیا نه لري، له پاکستان څخه د افغان کډوالو د جبري ایستلو پیل نورې اندېښنې راپارولې.
پاکستان دا مهال د درې میلیونه افغان کډوالو کوربه توب کوي، او ډېری یې هغه کسان دي چې له تیرو څو لسیزو جګړو له امله پاکستان ته کډه شوي دي.
په دغه شمېر کې هغه افغانان هم شامل دي، چې په پاکستان کې زېږېدلي یا یې په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته افغانستان پرېښی دی. خو اوس دا ټول وګړي له جبري ایستلو سره مخ دي.
د پاکستان حکومت له دغه هېواد څخه د ناقانونه بهرنیانو د ویستلو تر چتر لاندې، د افغان کډوالو د ثبت کارت لرونکو ته تر ۳۱ مارچ پورې وخت ورکړی و، چې پاکستان پرېږدي. او تېره اوونۍ ځینو حکومتي سرچینو ویلي و، چې دا نېټه نوره نه غځول کېږي.
د ملګرو ملتونو د شمیرو له مخې، شاوخوا ۸ لکه کارت لرونکي افغانان او یو میلیون بې سنده افغانان د ایستلو په دغه لېسټ کې شامل دي.
په ۲۰۲۳ کې د دغه کمپاین له پیله تر اوسه پورې ۸۴۳ زره افغانان بیرته هېواد ته ستانه شوي دي.
عرب نیوز د افغان کډوالو پر جبري ایستلو په ځانګړي راپور کې له عبدالفتاح جواد سره چې د احساس ټولنیز خدمتونو موسسې مشري کوي خبرې کړې دي.
هغه ویلي: «که دا بهیر همداسې دوام وکړي او سلګونه زره یا ان میلیونونه کسان راستانه شي، یو لوی بشري بحران به رامنځته شي.
د دومره زیاتو خلکو لپاره د کور، کار او زده کړو زمینه برابرول ډېر ګران کار دی. روغتیایي خدمتونه یې هم له لویو ننګونو څخه دي.»
په تیرو دوو میاشتو کې له ۲۰۰ زیات روغتیایي مرکزونه د بودجې د کموالي له امله تړل شوي یا یې فعالیتونه ځنډول شوي.
اټکل کېږي چې تر جون میاشتې پورې ۲۰۰ نور مرکزونه هم وتړل شي. دا ستونزې تر ډېره د امریکا له لوري د پراختیایي مرستو د بندېدو له امله رامنځته شوي.
د دغو مرستو لړۍ د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د یوه ځانګړي فرمان له کبله بندې شوې.
امریکا چې له ۲۰۰۱ کال راهیسې یې په افغانستان کې تر ټولو ډېرې مرستې کولې په ۲۰۲۱ کال کې د خپلو ځواکونو تر وتلو وروسته یې دا دی اوس خپلې پراختیایي پروژې هم بندې کړې.
له دې سره د طالبانو حکومت هم د نړۍوالو بندیزونو سره مخ شوې او د میلیاردونو ډالرو پروژې هم پرې ودریدې.
عرب نیوز په خپل راپور کې کاږي، چې دغو بدلونونو د هېواد اقتصاد ته سخت زیان ورساوه. د روغتیا، تعلیم او د خوړو د وېش په څېر د لومړنیو خدمتونو بهیر ګډوډ شو. میلیونونه کسان له اساسي مرستو بې برخې شول.
فریدالدین نوري د افغان ښځو لپاره د یوې مرستندویه موسسې مشر وایي، چې دا حالت به د کډوالو بیرته راتګ لا ستونزمن کړي.
نوموړي عرب نیوز ته ویلي: «افغانستان دا مهال د کډوالو په ډله ییزه توګه بېرته راستندیو لپاره هېڅ ډول چمتووالی او تیاری نه لري. د نړۍوالو مرستو بندېدل، خصوصاً د امریکا له لوري، دا وضعیت لا خراب کړی دی. دا یوه لویه ننګونه ده او شته بحران به ژور کړي.»
نوموړی زیاتوي چې ډېری ملي او نړۍوالې ادارې چې د بېرته ستنیدونکو کډوالو ځای پرځای کولو کې یې کار کاوه، د بودجې د نشتوالي له امله بندې شوې دي.
په داسې حال کې، چې افغانستان کې د بی کارۍ کچه خورا لوړه شوې، د سلګونه زره راستنېدونکو کورنیو لپاره د کار پیدا کول ډېر ګران کار بلل کېږي.
نوري زیاتوي چې د افغانستان اقتصاد لا هم له بهرنیو مرستو سره تړلی دی او نړۍواله ټولنه باید سملاسي مالي مرسته وکړي.
بلخوا د طالبانو حکومت هم د کډوالو د منلو لپاره روښانه پلان نه لري. د دغې ډلې د کډوالو او بېرته راستنیدونکو چارو وزیر مولوي عبدالکبیر تېره میاشت ویلي و، چې افغانان باید بېرته خپل هېواد ته راستانه شي، خو دا بهیر باید له زور پرته په منظمه او تدریجي توګه ترسره شي.
د کابل په کاتب پوهنتون کې د اقتصاد استاد ډاکټر طیب خان هم اندېښنه څرګندوي، چې د راستنېدونکو ماشومانو وضعیت به تر ټولو خراب وي.
د هغه په خبره: «د هېواد کمزوری اقتصاد تر سخت فشار لاندې دی او بشري مرستو ته اړتیا لا زیاته شوې ده. د طالبانو حکومت به یوازې د دغو ماشومانو د زدهکړو او روغتیايي خدماتو چمتو کولو وس ونه لري.»
هغې زیاته کړه: «ډېری دغو کډالو له هېواده دباندې خپل ژوند او کار جوړ کړی دی. که چیرې دوی مجبوره شي چې بېرته راستانه شي، نو د کار پیدا کول به ورته یو ستره ستونزه وي. ځکه لا وار دمخه په هېواد کې زرګونه خلک د کار موندنې له ستونزو سره مخ دي. اوس د بې کارۍ کچه ځکه لوړه شوې چې نړۍوالې مرستې بندې شوي او پروژې هم ځنډیدلي دي.»
د نوماډ کپیټلیسټ د پاسپورټونو درجه بندۍ په تازه راپور کې افغانستان د کمزورو هېوادنو په لېسټ کې راغلی او پاسپورټ یې د ۲۰۲۵ کال لپاره تر ټولو کمزوری پاسپورټ اعلان شوی. په دغه درجه بندۍ کې ایرلینډ لومړی مقام خپل کړی.
نوماډ کپیټلیسټ د مالي او کډوالۍ مشورتي شرکت دی چې د نړۍوال خوځښت او تابعیت اختیارونه ارزوي.
ایرلینډ د نوماډ پاسپورټ شاخص ۲۰۲۵ له مخې په نړۍ کې ترټولو پیاوړی پاسپورت لري.
د پاسپورټونو درجه بندي د پنځو معیارونو له مخې څېړل کیږي: د سفر اسانتیا، د مالیاتو پالیسۍ، نړۍوال احساس، د دوه ګوني تابعیت ترلاسه کولو وړتیا او شخصي ازادي.
هغو هېوادونو چې په نورو لېسټونو (درجهبندیو) کې مخکښ دي لکه سینګاپور او جاپان د نوماډ کپېټلیسټ کلنۍ درجه بندۍ کې یې ټیټې نمرې اخیستې دي.
دا لومړی ځل دی چې د شمالي اروپا هېواد په کلنۍ درجه بندۍ کې د نوماډ کپیټلیست، د مالیاتو او کډوالۍ مشورتي واحد کې اول ځای خپل کړی. تر دې وړاندې ایرلینډ په ۲۰۲۰ کال کې نږدې وو چې لومړی مقام وګټي خو ترڅنګ یې لوګزامبورګ او سوېډن وو چې د لومړي مقام ترلاسه کولو نه یې راوګرځوه.
د دغه شرکت څیړونکي جیویر کوریا ویلي "ایرلینډ د هېواد قوي نړۍوال شهرت، د سوداګرۍ، دوستانه مالیاتو پالیسیو او په ټولیز ډول د تابعیت انعطاف له امله ، درجه بندي پورته کړه."
د پاسپورټونو اړوند په خپره شوې اعلامیه کې راغلي: "په یوه کړکېچن کال کې چې د جیو پولیټیک بدلون او پالیسۍ بدلون لهخوا په نښه شوی، یونان په ډراماتیک ډول له شپږم څخه د سویس سره ګډ دویم ته پورته شو، چې د لوړ خالص ارزښت لرونکي اشخاصو، متقاعدینو او نړۍوالو پانګوالو ترمنځ اعتبار زیاتوي.»
نور هېوادونه لکه لیتوانیا، هالنډ، جرمني او هنګري په درجه بندي کې ښکته شوي. متحده امارات چې په ۲۰۲۳ کې لومړی په ۲۰۲۴ کې ۶ نمبر و، په ۲۰۲۵ کې ۱۰ ځای ته تللي.
په لېست کې تر ټولو کمزوري پاسپورټونه، چې له ۱۹۵ څخه تر ۱۹۹ پورې ځای لري، د پاکستان، عراق، اریتریا، یمن او افغانستان دي.
