امریکا د سوېلي سوډان د وګړو ټولې ویزې لغوه کوي

د سوېلي سوډان د انتقالي حکومت د ناکامۍ له امله چې د خپلو ستانه شویو وګړو په بېرته منلو کې پاتې راغلی؛ امریکا د سوېلي سوډان پاسپورت لرونکو لپاره ویزې لغوه کوي.

د سوېلي سوډان د انتقالي حکومت د ناکامۍ له امله چې د خپلو ستانه شویو وګړو په بېرته منلو کې پاتې راغلی؛ امریکا د سوېلي سوډان پاسپورت لرونکو لپاره ویزې لغوه کوي.
د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د شنبې په ورځ وویل، چې هغه د سوېلي سوډان پاسپورټ لرونکو ته د ویزې لغوه کولو او امریکا ته د داخلېدو د مخنیوي لپاره د نورو محدودیتونو لګولو په برخه کې اقدام کوي.
روبیو پر اېکس پاڼه کاږلي، د دغه اقدام لامل د سوېلي سوډان د انتقالي حکومت ناکامي ده چې په خپل وخت یې بېرته ستانه شوي وګړي نه و منلي.
هغه وویل:« د سوېلي سوډان انتقالي حکومت د هغې ناکامۍ له امله چې د خپلو وګړو په بېرته منلو کې پاتې راغلی، زه اقدام کوم چې د دغه هېواد د ټولو پاسپورټ لرونکو کسانو ویزې لغوه کړم او متحده ایالاتو ته یې د ننوتلو د مخنیوي لپاره په سملاسي توګه د نورو محدودیتونو په اړه فکر وکړم.»
روبیو دا هم وویل، چې متحده ایالات به «د سوېلي سوډان پاسپورت لرونکو لهخوا امریکا ته د ننوتلو مخنیوي لپاره د نورو ویزو د ورکړې مخه ونیسي.»
روبیو زیاته کړه، واشنګټن به هغه وخت د دغه کړنو بیاکتنې ته چمتو شي چې سوېلي سوډان په بشپړه توګه په دې برخه کې همکاري وکړي.


ملګرو ملتونو د شنبې په ورځ له نړۍوالې ټولنې وغوښتل، چې د میانمار له زلزله ځپلو سره بېړنۍ مرستې وکړي. دغه غوښتنه وروسته له هغې شوې، چې په میانمار کې (د مارچ ۲۸مې) زلزله کې د مړو شمېر تر ۳۳۵۴ کسانو هم واوښت.
د میانمار د دولتي رسنیو د راپور له مخې، په دې زلزله کې شاوخوا ۴۸۵۰ کسان ټپیان شوي او ۲۲۰ تنه نور لا هم ورک دي.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو مشر ټام فلچر د میانمار د دویم ستر ښار څخه د لیدنې پر مهال وویل:« د دغې زلزلې ویجاړۍ حیرانوونکې دي. ژوندو لمنځه تللی، کورونه ویجاړ شوي او د خلکو روزګار له خاورو سره خاورې شوی؛ خو د میانمار د خلکو زغم او مقاومت د ستاینې وړ دی. نړۍ باید د دوی تر څنګ ودرېږي».
د راپورونو له مخې، دغه زلزله چې شدت یې ۷.۷ درجې و؛ د میانمار هغه سیمې یې وځپلې چې شاوخوا ۲۸ مېلیونه وګړي پکې مېشت دي.
چین، هند او د سویلي ختیځې اسیا ځینو هېوادونو د تېرې اونۍ په ترڅ کې ژغورونکې ډلې او بشري مرستې زلزله ځپلو سیمو ته لېږلې دي.
د امریکا متحده ایالتونه چې څه موده مخکې د نړۍ تر ټولو ستر بشردوستانه مرسته کوونکی هېواد و؛ د زلزله ځپلو د مرستې لپاره لږ تر لږه ۹ مېلیونه ډالر ځانګړې کړي دي؛ خو یو شمېر پخوانیو او اوسنیو امریکایي چارواکو ویلي، چې د امریکا د بهرنیو مرستو پروګرامونو کمزوري کېدو له امله د ناورینونو پر مهال د غبرګون پر چټکتیا اغېزه کړې ده.
مارسیا وونګ چې پخوا یې د امریکا د پراختیایي ادارې USAID مشري کوله ویلي، د دغه ادارې درې تنه هغه کارکوونکي چې تر زلزلې وروسته میانمار ته استول شوي وو، خبر ورکړی چې له دندو ګوښه کېږي.
وونګ زیاته کړې:« دغې ډلې له پوره انرژۍ سره کار کاوه، چې خلکو ته مرستې ورسوي؛ خو دا ناڅاپي ګوښه کول یې مورال ماتوي».
د ملګرو ملتونو د بشر حقونو عالي کمېسیون هم ویلي، چې د میانمار پوځي رژیم په هغو سیمو کې چې د مخالفینو تر واک لاندې دي، د مرستو رسولو مخه نیولې.
دغه دفتر همداراز ویلي، د پوځ لهخوا د مخالفینو پر ضد ۵۳ احتمالي بریدونه څېړي چې ۱۶ یې تر اوربند وروسته ترسره شوي دي.

د کاناډا د پارلمان د ساتنې خدمت (Parliamentary Protective Service) د جمعې په ورځ یوه بېړنۍ خبرتیا خپره کړه، چې له مخې یې د پارلمان ختیځه ودانۍ د امنیتي اندېښنو له امله وتړل شوه.
چارواکو له ټولو کسانو څخه چې په ودانۍ یا شاوخوا کې حاضر وو، وغوښتل چې نږدې خونې ته پناه یوسي، دروازې بندې کړي او تر نورو خبرتیاوو پورې په امن کې پاتې شي.
د اوتاوا پولیسو راپور ورکړی، چې یو کس د ختیځې ودانۍ سره نږدې سنګر نیولی و.
د پېښې دقیق جزییات تر دې دمه نهدي افشا شوي، خو د پولیسو په وینا چې د مشکوک کس حضور د بېړني غبرګون سبب شو.
پولیسو همداراز ویلي، چې د پارلمان ختیځه سیمه اوس د امنیتي ځواکونو او د پارلمان د ساتنې د ځانګړو افسرانو له لوري کلکه محاصره شوې او دغه ودانۍ تخلیه شوې.
امنیتي ځواکونه د سیمې څارنه کوي او هڅه کوي د پېښې د رامنځته کېدو علت او د مشکوک کس هویت معلوم کړي.
عیني شاهدان وایي، چې د پارلمان ودانۍ شاوخوا ته د پولیسو ګڼ شمېر موټرونه، د ځانګړو ځواکونو ډلې او نور امنیتي تجهیزات لېږدول شوي دي.
چارواکو لا تر اوسه د پېښې په اړه رسمي څرګندونې نهدي کړي، خو له خلکو یې غوښتي چې له دې ساحې لرې پاتې شي.
د کاناډا د پارلمان ختیځه ودانۍ چې زیاتره وخت د کمېټو غونډې په کې ترسره کېږي، د دغه هېواد یوه مهمه ودانۍ ده.
دا پېښه د ملي امنیت او د پارلمان د خوندیتوب په برخه کې جدي اندېښنې راولاړې کړې دي.

د متحده ایالاتو د ګمرک چارواکو د شنبې په سهار د ولسمشر ډونالډ ټرمپ لهخوا د ډېری هېوادونو څخه وارداتو باندې یو اړخیزه ۱۰ سلنه تعرفه لګول پیل کړل. د امریکا له ۵۷سترو سوداګریزو شریکانو څخه پر وارداتي توکو لوړې تعرفې به بیا راتلونکې اونۍ پیل شي.
د شنبې د ورځې تعرفې د دویمې نړۍوالې جګړې وروسته د تعرفې سیسټم د بشپړ ردولو پیل په نښه کوي، چې په هغه کې د تعرفې نرخونه په دوه اړخیزه توګه ترسره کېدل.
د دغو تعرفو اعلان د چهارشنبې په ورځ د نړۍوالو بازارونو اسهامو ته ټکان ورکړ او د جمعې تر پایه د S&P 500 مخکښو شرکتونو د بازار ارزښت ۵تریلیونه ډالره له لاسه ورکړ، چې دا د دوو ورځو په موده کې یو تاریخي ریکارډ و.
د نفت او توکو بیې راټیټې شوې او پانګوالو دولتي پورونو ته مراجعه وکړه.
اسټرالیا، برېتانیا، کولمبیا، ارجنټاین، مصر او سعودي عربستان هغه هېوادونه دي چې لومړی ځل د ۱۰ سلنه تعرفې سره مخ شول.
له دې سره، امریکايي مېلیاردر اېلان ماسک چې ډونالډ ټرمپ ته نږدې کس بلل کېږي، د شنبې په ورځ هیله وښوده، چې په راتلونکي کې به د امریکا او اروپا تر منځ د سوداګرۍ بشپړه ازادي رامنځته شي.
ماسک دا څرګندونې څو ورځې وروسته له هغې وکړې، چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د خپلو سوداګریزو شریکانو پر وړاندې د تعرفو اعلان وکړ.
ماسک چې د امریکا ولسمشر ته نږدې کس بلل کېږي، هڅه کوي چې بېځایه دولتي لګښتونه له منځه یوسي.
هغه وویل: «هیله لرم چې بالاخره دواړه خواوې (اروپا او متحده ایالات) په دې موافقه وکړي چې د دوی ترمنخ تعرفه صفر حالت ته لاړه شي، چې دا به په عملي ډول د اروپا او شمالي امریکا ترمنځ د ازادې سوداګرۍ یوه حوزه جوړه کړي.»
بلخوا تر هغه وروسته چې ټرمپ د نړۍوالو ګمرکي تعرفو پرده پورته کړه، سلګونو کسانو د شنبې په ورځ د اروپا په بېلابېلو ښارونو کې د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د هغه د سلاکار اېلان ماسک پر ضد لاریونونه وکړل.
د جرمني په فرانکفورټ ښار کې، "لاسونه بند" لاریون د ډېموکراټانو له خوا تنظیم شوی و.
دوی په برلین کې د ټسلا د نندارتون مخې ته لاریون وکړ.
لاریون کوونکو د ولسمشر ټرمپ او اېلان ماسک ضد شعارونه لېږدول.

د اوکراین په کریمیا ښار کې د روانې میاشتې په څلورمه د روسیې د توغندیز برید له امله د نهو ماشومانو په ګډون ۱۹ تنه وژل شوي دي. د سیمه ییزو چارواکو په خبره، په دې برید کې بیا څلور اوویا نور ټپیان شوي هم دي.
د راپورونو له مخې، روسي ځواکونو پرون ماښام د نیپروپیتروفسک اوبلاست ښار باندې د توغندیو او بې پیلوټه الوتکو ګډ برید وکړ، چې د استوګنې په ځایونو کې یې ودانۍ وسوځولې.
د کریمیا ریح د پوځي ادارې مشر اولیکساندر ویلکول د اپرېل په ۵ مه وویل، «په دغه تروریستي بریدونو کې اته شپیته کسان ټپیان شوي چې په هغو کې له یوه درې میاشتني ماشوم څخه نیولې تر بوډاګانو پورې شامل دي.»
د ویلکول په وینا، د برید له امله ۴۰ تنه په روغتون کې بستر شوي دي.
د راپورونو له مخې، د دوو ماشومانو چې عمرونه یې پنځه او اته کاله دي، روغتیایي وضعیت یې د اندېښنې وړ ده.
په راپورونو کې دغه راز راغلي، چې برید د ۳۴ اپارتمانونو ودانۍ او د شپږو ښوونیزو تاسیسات او همدارنګه ګڼ شمېر هټۍ، کاروبارونه، موټرونه او کورونه زیانمن کړي دي.

تر هغه وروسته چې ټرمپ د نړۍوالو ګمرکي تعرفو پرده پورته کړه، سلګونو کسانو د شنبې په ورځ د اروپا په بېلابېلو ښارونو کې د متحده ایالاتو د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د هغه د سلاکار اېلان ماسک پر ضد لاریونونه وکړل.
د جرمني په فرانکفورټ ښار کې، "لاسونه بند" لاریون د ډېموکراټانو له خوا تنظیم شوی و.
دوی په برلین کې د ټسلا د نندارتون مخې ته لاریون وکړ.
لاریون کوونکو د ولسمشر ټرمپ او اېلان ماسک ضد شعارونه لېږدول.
د فرانکفورټ په اوپرنپلاتز کې راټول شوي د بهرنیو ډېموکراټانو ډلې غړو د متحده ایالاتو د ولسمشر د استعفا غوښتنه وکړه او په شعارونو یې د "ډېموکراسۍ بیا رغونه"، "زموږ شخصي معلومات لاس ته راوړئ" او "نړۍ ستاسو له دروغجن ډونالډ څخه ستړې شوې ده، لاړ شه!" لیکل شوي وو.
په برلین کې د ماسک پر ضد شعارونو کې بیا "اېلان چپ شه، هېچا تاسو ته رایه نه ده درکړې" لیکل شوي وو.
د فرانسې په پلازمېنه پاریس کې شاوخوا ۲۰۰ کسان چې ډېری یې امریکایان دي، د ټرمپ پر ضد د لاریون لپاره د پلازمېنې ډی لا ریپبلیک مخې ته راټول شوي وو.
ځینو د ولسمشر د غندلو لپاره ویناوې وکړې او مظاهره چیانو د "ظالم مقاومت، د قانون حاکمیت، د فاشیزم نه د ازادۍ لپاره فیمینستان او د ډیموکراسۍ وژغوره" بنرونه پورته کړي وو.
د لندن او لیزبون په ګډون د اروپا په نورو ښارونو کې هم د ټرمپ او ماسک پر ضد لاریونونه شوي.
د برېتانیې په پلازمېنه کې څو سوه خلک د ټرافالګر په چوک کې راټول شوي او د "امریکایي شرمیدلو ویاړ او WTAF امریکا؟" شعارونه یې نیولي وو.