د طالبانو له بیا واکمنیدو وروسته هغه افغانان چې له نړۍوالو مرستندویه موسسو، بهرنیو ځواکونو او نورو ماموریتونو سره یې دندې کړې اوس د طالبانو له لوري له جدي ګواښ، نیونو او ځورونو سره مخ دي.
د ګارډین ورځپانې د راپور له مخې د بهرنیانو دغه افغان متحدین چې اوس مهال په افغانستان کې له سختو جدي ننګوونو سره مخ دي نیوکه کوي، چې د لېږد بهیر یې د خنډ او ځنډ تر څنګ له بې برخلیکه حالت سره مخ دي.
یادې ورځپانې د محمد ابراهیم په نوم د اسټرالیا هېواد اړوند ماشومانو یوې موسسې د ژباړن د ژوند په تړاو راپور خپور کړی دی.
نوموړي له ۲۰۱۱ څخه تر ۲۰۱۵ کار پورې له اسټرالیایانو سره دنده کړې وه، هغه له خپلو بهرنیو همکارانو سره کلي په کلي ګرځیدو، ماشومانو ته یې د واکسینو په برخه کې فعالیتونه کول او له قومي مشرانو سره د خبرو اترو پر مهال یې ژباړه هم کوله.
د هغه د دندې پر مهال بهرنیو مرستندویه ادارو له مېرمنو سره نغدي مرستې هم کولې.
د راپور له مخې نوموړی اوس مهال د خپل کاري شالید له امله له مرګوني ګواښونو سره مخ دی. ابر اهیم وایي: «په دغو پروژو کې کار کول زما لپاره ویاړ و. ما د خپل هېواد د ماشومانو لپاره خدمت کړی او اسټرالیا د ماموریت برخه وم. اوس طالبان موږ کافران بولي، ځکه له بهرنیانو سره مو کار کړی دی.»
راپور کاږي چې ابراهیم یې له خپلې مېرمنې امنې او دوه اولادونو سره د پخواني جمهوري نظام تر نسکوریدو وروسته اوس له خپل اصلي استوګنځای څخه کډه شوي او په پټه ژوند کوي.
نوموړی یو ځل د پناه غوښتنې قضیې د مخته وړلو په موخه پاکستان ته هم تللی و، خو ځايي پولیسو بېرته خپل هېواد ته شړلی دی.
د اسټرالیا هېواد له لوري هغه ته د «سیمه ییز کارکوونکي» رسمي سند هم ورکړی، چې په ډاګه کوي د دوی له ماموریت سره یې دنده کړې او اوس یې ژوند له ګواښ سره مخ دی.
له یوه لوري د هغه قضیه د افغانستان دننه مخ ته نه ځي او له بل لوري ورته ویل شوي چې له افغانستان ورته وتل هم ګواښ پېښولی شي.
ګارډین ورځپانې ویلي، چې د افغانانو لپاره د اسټرالیا د بیا مېشتیدنې پروسه له سختې بې نظمۍ او اوږده ځنډ سره مخ ده.
د پاکستان ډان ورځپاڼې راپور ورکړی؛ نن لسمه ورځ ده، چې پاکستان په دغه هېواد کې د مېشتو بې اسناده او اې سي سي کارت لرونکو افغان کډوالو د اېستلو لړۍ پیل کړې.
اسلام اباد غواړي، چې د کډوالو د اېستلو په روانه لړۍ کې ۸۰۰ زره د اې سي سي کارت لرونکي بېرته افغانستان ته ستانه کړي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې په وینا، (د اپرېل له لومړۍ نیټې) راهیسې شاوخوا ۲۴۶۶۵ افغانان له پاکستانه بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
په کراچۍ کې یو افغان کډوال رحمت الله وایي؛ خلک وايي چې پولیس به راشي او چاپې به ووهي. دغه وېره له ټولو سره ده. هرڅوک له دې امله اندېښمن دي.
نظام ګل چې د خپل کور سامانونه تړلي او افغانستان ته د بېرته ستنېدو لپاره چمتو دی وایي: «د یو سړي لپاره چې له خپلې کورنۍ سره اوسېږي، تر دې بد حالت نشته، چې د هغه مېرمنې د پولیسو لهخوا ونیول شي. دا به غوره وي چې دوی موږ ووژني.»
یو لارۍ چلوونکی غلام حضرت چې په کراچۍ کې د پولیسو د څو ورځو ځورونې وروسته چمن ته تللی وایي: «موږ باید خپل کور پرېږدو. موږ هره ورځ ځورول کېږو.»
په پېښور کې بیا پولیس د جوماتونو د لاسپیکرونو له لارې خلکو ته له دغه هېواده د وتلو خبرداری ورکوي.
د پولیسو خبرداری یوازې د افغانانو لپاره نه؛ بلکې د کورونو مالکانو لپاره هم دی.
فرحان احمد وایي: «دوه پولیس افسران د یکشنبې په ورځ زما کور ته راغلل او راته یې وویل، که دلته کوم افغان وګړی ژوند کوي؛ نو باید له دغه هېواده وشړل شي.»
د بشري حقونو څار سازمان د هغو «ناوړه تګلارو» غندنه کړې، چې پر افغانانو د فشار راوړلو لپاره کارول کېږي؛ ترڅو دغه کډوال خپل هېواد ته ستانه شي.
دغه سازمان وایي: «ډېری دغه کډوال د بېرته ستنېدو په صورت کې د طالبانو لهخوا د ځورونې او سختو اقتصادي شرایطو سره مخ دي.»
د ۲۰۲۳ کال په سپتمبر کې په سلګونه زره بې اسناده افغانان د پولیسو له چاپو وروسته، افغانستان ته ستانه شول.
شنوونکي وایي، چې د افغان کډوالو د اېستلو لړۍ سیاسي مسله ده.
د کابل او اسلام اباد ترمنځ اړیکې په ۲۰۲۱ کال کې واک ته د طالبانو له رسېدو راهیسې خړې پړې شوې.
ملیحه لودي چې په ملګرو ملتونو کې د پاکستان پخوانۍ دایمي استازې ده وایي: «د دوی د اېستلو وخت او طریقه ښیي، چې دا پر طالبانو د فشار زیاتولو لپاره د پاکستان د پالیسۍ یوه برخه ده. دا باید په انساني، په خپله خوښه او تدریجي ډول ترسره شوی وای.»
