پاکستان کې جلاوطنه خبریالان: که له دې ځایه و اېستل شو، نو چېرته به ولاړ شو؟

په پاکستان کې جلاوطنه افغان خبریالان وایي:« کله چې هم د پاکستان حکومت افغان کډوالو ته د هېواد پرېښودو ضرب الاجل ټاکي؛ نو زموږ په زړونو کې یوه نوې وېره پیدا شي.» د دوی وېره دا ده، که له دې ځایه واېستل شي؛ نو بیا به چېرته ځي؟

د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې واک ته د طالبانو له رسېدو وروسته په افغانستان کې نه یوازې د نجونو لپاره د زده‌کړو دروازې وتړل شوې؛ بلکې ښځې هم له کار کولو راوګرځول شوې.

د دغه محدودیتونو پر دوام؛ طالبانو په رسنیو کې هم پر ښځینه خبریالانو او ویاندویانو هم یو لړ محدودیتونه ولګول او ګڼې ښځینه خبریالانې یې په مستقیمه توګه وګواښلې.

له همدې امله ډېرو ښځینه خبریالانو خپلې دندې پرېښودې او اړې شوې، چې له هېواده ووځي. له دې ډلې یوشمېر خبريالان پاکستان ته کډه شول او ځیني یې له هغه ځایه نورو هېوادونو ته ولاړل؛ خو لا هم یو شمېر یې پاکستان کې پاتې دي.

خو د دغه خبریالانو ستونزې لاهم نه دي ختمې شوې او په پاکستان کې هم له بېلابېلو ستونزو سره مخ دي.

هغه افغان کډوال چې قانوني اسناد نه لري او یاهم د ACC کارتونه لري، اوس‌مهال له پاکستانه د اېستلو له جدي ګواښ سره مخ دي.

په پاکستان کې د افغان خبریالانو په ځانګړې توګه د ښځینه خبریالانو د وضعیت په اړه افغان خبریالې مسکا صافۍ د افغانستان انټرنشنل – پښتو خبریال جواد شینواري سره په خبرو کې ویلي، افغان خبریالان لا له وړاندې په خپل هېواد کې له ګڼو ستونزو سره مخ وو؛ اوس په جلاوطنۍ کې یې ستونزې دوه برابره شوې دي.

هغه وایي، دلته افغان خبریالان د کار نشتوالي له سخت ناورین سره مخ دي؛ که څه هم یو شمېر خبریالان په انلاین توګه کار کوي، خو ډېری یې بې‌کاره دي.

نوموړې زیاتوي، چې د پاکستان په رسنیو کې افغان خبریالانو ته کاري فرصتونه ډېر کم دي او دا د دوی لپاره هم مسلکي او هم اقتصادي ستونزې راولاړوي.

پاکستان ته کډه شوې افغان خبريالانې د کرایي کورونو په موندنې کې او روغتیایي خدمتونو ته د لاسرسي په برخه کې له سختو ستونزو سره مخ دي، دوی د پولیسو له ځورونې سره مخ دي او ان وخت نا وخت د پولیسو له‌خوا نیول کېږي.

مسکا صافۍ وایي، افغان خبریالان انلاین کار هم نشي کولای؛ ځکه د امنیتي اندېښنو سره مخ دي او له دوی د کار ازادي اخیستل شوې ده.

په پاکستان کې یو افغان خبریال د نوم نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل، چې پخوا یې په اسلام‌اباد کې ژوند کاوه؛ خو د پاکستان د وروستي اعلان له امله چې له مخې یې له ACC کارت لرونکو او بې اسناده کډوالو د وتلو غوښتنه شوې وه، اوس له اسلام‌اباده پېښور ته کډه شوی او هلته له یو ملګري سره اوسېږي.

هغه وایي، په افغانستان کې یې له یوه شخصي رسنۍ سره خبریالي کوله؛ خو کله چې طالبان واک ته ورسېدل، هغه اړ شو چې د خپل ژوند ژغورنې لپاره هېواد پرېږدي.

هغه وایي، چې د تورخم له لارې پاکستان ته راغلی او دغه سفر یې ډېر ستړی او له ګواښ،نو ډک و.

هغه وایي:« ما د سفر پر مهال خپل هویت پټه ساتلل و؛ ځکه نه مې غوښتل څوک مې وپېژني. زه (د ۲۰۲۲ کال د جون پر ۲۳مه) پاکستان ته راغلی یم.»

هغه زیاتوي، کله چې طالبانو واک ترلاسه کړ؛ نو د رسنیو یا نړۍوالو موسسو کارکوونکو ته ژوند ډېر سخت شو.

خو هغه وایي، چې پاکستان ته تر راتګ وروسته هم په امن کې نه دی؛ له یوې خوا امنیتي ګواښونو او له بلې خوا اقتصادي ستونزو یې ژوند خورا ستونزمن کړی دی.

د هغه په وینا، بېرته افغانستان ته نشي تلای او نه هم په پاکستان کې هوسا ژوند تېرولای شي.

هغه وایي:« په پاکستان کې د افغان خبریالانو لپاره هیڅ کاري فرصتونه نشته. بې روزګاري مې سخت ځوروي. په مساپرۍ کې که څوک کار ونه لري ژوند ورته ډېر سختېږي. کله چې هم د پاکستان حکومت موږ ته د وتلو لپاره ضرب الاجل ټاکي؛ نو زړونه کې مو ډار پیدا شي، چې که له دې ځایه هم وشړل شو، نو بیا به چېرته ځو؟ بېرته افغانستان ته تګ زموږ لپاره د مرګ معنا لري.»