د طالبانو د احصایې او معلوماتو ملي ادارې د راپور له مخې، د روان کال د غويي میاشتې پر مهال د خوراکي توکو بیې ۱،۴ سلنه راټیټې شوې دي. دا کموالی زیاتره د سبزیو، مصالحهجاتو او لبنیاتو د بیو له امله دي.
خو د غیرخوراکي توکو بیې بیا ۲،۶ سلنه لوړې شوي، چې جامې، استوګنځي او د کور وسایل پکې شامل دي.
په عمومي ډول، د غويي میاشتې پړسوب یو سلنه لوړ شوی او د تېر کال د همدې میاشتې په پرتله ۴ سلنه زیاتوالی ښيي.
همداراز طالبان وايي، د افغانۍ ارزښت د امریکايي ډالرو پر وړاندې د وري میاشتې پرتله ۱،۸ سلنه او د تېر کال د همدې دورې پرتله ۲،۳ سلنه لوړ شوی دی.
د طالبانو تر واک لاندې د ملي پراختیا شرکت د معلوماتو له مخې، د قوش تېپې کانال د دويم فاز چارې ۹۰ سلنه او د سربند چارې يې نږدې ۸۰ سلنه بشپړې شوې دي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان ملي راډیو ټلویزیون د پنجشنبې په ورځ ( د غبرګولي ۸مه) راپور ورکړ، چې د دغه کانال د ترانسپورت د اسانتیا لپاره د ۱۱ پلونو پر جوړېدو کار په چټکۍ روان دی، څو د نقليه وسایطو تګ راتګ اسانه شي.
د ملي پراختیا شرکت عمومي اجرایوي رییس عبدالرحمن عطاش تېره ورځ (چهارشنبه، د غويي ۷مه) د قوش تېپې کانال له بېلابېلو برخو څخه لیدنه کړې او د چارو بهیر یې ارزولی دی.
د قوش تېپې کانال د افغانستان له مهمو او ستراتیژیکو پرمختیايي پروژو شمېرل کېږي، چې له بشپړېدو وروسته به د زرګونه جریبه ځمکې خړوبولو ته زمینه برابره کړي.ددغه کانال چارې د تېر حکومت پرمهال پیل شوې وې.
دغه کانال تقریباً ۲۸۵ کیلومتره اوږدوالی او شاوخوا ۱۰۰ متره پراخوالی لري. د دې کانال له بشپړېدو سره به نږدې ۵۰۰ زره هکتاره کرنیزه ځمکه اوبه شي.
د منځنۍ اسیا ځینو هېوادونو په اند، د قوش تېپې کانال د بشپړېدو په صورت کې به په پراخه کچه اوبه اړول کېږي، چې له امله یې د منځنۍ اسیا د اوبو توازن ګډوډېږي او د قزاقستان په ټيټو سیندیزو سیمو کې به د چاپېریال وضعیت لا پسې خراب شي.
څو ورځې مخکې یورو نیوز په یوه تحلیل کې لیکلي و، چې افغانستان غواړي د قوش تېپې کانال له لارې د امو سیند له بهیره ۲۰ تر ۳۰ سلنه اوبه کږې کړي چې له ۵۰۰ زره هکټاره زیاتې وچې ځمکې به پرې خړوبې کړي.
د منځنۍ اسیا هېوادونو له طالبانو سره سیاسي او اقتصادي اړیکې په دې وروستیو کې پراخې کړې او غواړي ددغه سیند د اوبو د استفادې د مدیریت په برخه کې یې همکاریو ته وهڅوي.
په غزه کې د روان کال (د مارچ میاشتې له ۱۸مې نېټې) راهیسې د اسراییل په بریدونو کې ۳۹۸۶ فلسطینیان وژل شوي او ۱۱۴۵۱ نور بیا ټپیان شوي دي.
الجزیرې د غزې د روغتیا وزارت له حوالې خبر ورکړی، چې له دې سره د غزې په وړاندې د اسراییل د جګړې له پیل راهیسې لږ تر لږه ۵۴۲۴۹ فلسطینیان وژل شوي او ۱۲۳۴۹۲ ټپیان شوي دي.
دغه وزارت زیاته کړې، چې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د غزې روغتونونو ته ۶۷ جسدونه او ۱۸۴ ټپیان رسېدلي دي.
اسراییل بیا تراوسه د دغه شمېرو په اړه څه نه دي ویلي.
د قزاقستان د ملي اټومي شرکت د مدیره پلاوي رییس میرژان یوسوپوف ویلي چې قزاقستان له افغانستان څخه د بریلیم د وارداتو احتمال ارزوي.
د قزاقستان کازاینفارم اژانس وايي، چې قزاق چارواکو په دې اړه له طالبانو سره خبرې کړې دي او دمګړۍ د افغانستان د بریلیم د اومو توکو د واردولو امکانات ارزوي.
میرژان یوسوپوف ویلي، چې د اومو توکو د زیرمو د پیاوړتیا په برخه کې هڅه کوي یوازې د قزاقستان په داخلي سرچینو پورې محدود پاتې نه شي، بلکې نورې متنوع سرچینې هم ولټوي.
هغه زیاته کړې، « د اټومي انرژۍ لپاره د اړینو نایابو فلزاتو د واردولو په موخه، موږ له تاجکستان، افغانستان او ځینو افریقایي هېوادونو سره اړیکې پیل کړې دي. اوس موږ له افغانستان څخه د بریلیم د خامو موادو د وارداتو امکان ارزوو. دا چې کره حجم به څومره وي، دا اوس نهشو ویلی».
یوسوپوف وايي، دی پخپله افغانستان ته تللی او د قزاقستان یوې ځانګړې تخنیکي ډلې هم افغانستان ته سفر کړی دی.
یاد قزاق چارواکی وايي، « موږ قانع یو چې دغه هېواد د بریلیم کافي زیرمې لري چې زموږ اړتیاوې پوره کولی شي».
نوموړی وايي، سربېره پردې له تاجکستان سره هم همکاري پیل شوې او هلته اوس لابراتواري څېړنې روانې دي.
بریلیم یو نایابه، سخت، او سپک فلز دی چې په طبیعت کې زیاتره له کاني ډبرو او د زمردو له ترکیب نه ترلاسه کیږي. دغه فلز د برېښنا او تودوخې په انتقال، اټومي انرژۍ، فضايي صنعت، برېښنايي وسایلو او طبي وسایلو لکه ایکسرې ماشینونو کې کارول کیږي.
ځايي سرچینې وايي، د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د هلمند په بهرامچه ولسوالۍ کې د پوستې جوړولو پر سر نښته شوې ده. د سرچینو د معلوماتو له مخې، اوس هم د دواړو لوریو ترمنځ خال خال ډزې روانې دي خو د مرګ ژوبلې په اړه یې جزئیات نه دي ورکړل شوي.
ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل، چې د پنجشنبې په سهار د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ هغه مهال نښته رامنځته شوه، چې طالبانو په بهرامچه ولسوالۍ کې ډیورنډ کرښې ته څېرمه د حاجي ارین په کلي کې د امنیتي پوستې لپاره کانټینر ځای پر ځای کاوه.
د سرچینو د معلوماتو له مخې، پاکستاني ځواکونو د پوستې جوړولو ته غبرګون ښودلی او پر طالبانو یې ډزې کړې، چې وروسته د دواړو لوریو ترمنځ درندې او سپکې وسلې هم کارول شوې دي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته ویلي، چې اوس هم د حاجي ارین کلي او الله اکبر غر په سیمه کې د دواړو لوریو ترمنځ خال خال ډزې روانې دي.
سرچیني وایي، طالبانو له سیمې څخه ملکي وګړو ته د وتلو امر کړی دی، خو په هغو ویډیوګانو او انځورونو کې چې افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته رسیدلي، لیدل کیږي، چې د طالبانو زغره وال ټانکونه د ملکي کورونو په منځ کې ولاړ دي او پر پاکستاني پوستو ډزې کوي.
د دغې نښتې له امله د مرګ ژوبلې په اړه تر اوسه جزئیات نه دي ورکړل شوي.
په هلمند کې ځايي طالبانو له پاکستاني ځواکونو سره د یادې نښتې په اړه تر اوسه په رسمي توګه څه نه دي ویلي.
څه موده وړاندې هم په بهرامچه ولسوالۍ کې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د پوستې جوړولو پر سر جګړه شوې وه.
د روسیې د امنیت شورا منشي سرګي شویګو ویلي، د روسیې د سترې محکمې لهخوا د طالبانو پر فعالیتونو د بندیز ځنډول به مسکو ته دا زمینه برابره کړي چې له کابل سره شراکت پراخ کړي.
شویګو په مسکو کې د شانګهای همکارۍ سازمان د غړو هېوادونو د امنیت شوراګانو د منشیانو په غونډه کې وویل، « د ۲۰۲۵ کال د اپرېل په ۱۷مه، د روسیې سترې محکمې پرېکړه وکړه چې د طالبانو پر فعالیتونو ، چې د ترهګرو ډلو په نوملړ کې شامل دي، بندیز وځنډوي، خو دا ګام به موږ ته دا امکان راکړي چې له کابل سره اضافي شراکت جوړ کړو، داسې شراکت چې د روسي او افغاني ولسونو په ګټه وي».
نوموړي زیاته کړه، « موږ کولی شو په شانګهای سازمان کې د افغانستان لپاره د تماس ډلې د فعالیتونو د بیا پیل موضوع هم مطرح کړو».
هغه له ناستې وروسته په یوه غونډه کې وویل، چې د روسیې یوه پلاوي تازه افغانستان ته سفر کړی او هلته یې له طالب چارواکو سره د دوه اړخیزو همکاریو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.
شویګو د امنیتي چارو د لوړپوړو استازو د ۱۳مې نړیوالې ناستې تر پای وروسته وویل، « د بېلګې په توګه، د امنیت شورا یوه پلاوي د ولسمشر[پوتین] په لارښوونه افغانستان ته سفر کړی، څو له افغان سیالانو[طالبانو] سره دا وڅېړي چې بل ګام باید څه وي او څنګه او چیرې باید حرکت وکړو. دا طبعاً د ترانسپورتي دهلیزونو، د بیلابیلو ډولونو کانونو د ګډې پراختیا، د سوداګرۍ پراخولو او کرنې سره تړاو لري».
شویګو وویل، د افغانستان اړوند موضوعات په مسکو کې د امنیتي چارو په غونډه کې هم مطرح شول.
د انټرفاکس د رپوټ له مخې، شویګو په خپلو خبرو کې د منځني ختیځ وضعیت ته هم اشاره وکړه او ویې ویل، تېره اونۍ یې د مختلفو هېوادونو د کارپوهانو له پلاویو سره یوه ګډه ناسته وکړه چې د امنیت شوراګانو د منشیانو د غونډې لپاره تیاری ونیسي او اسناد ترتیب کړي.
د روسیې د امنیتي خدمتونو فدرالې ادارې د تازه نوملړ له مخې، د طالبانو پر فعالیتونو د بندیز ځنډولو پرېکړه د می په ۲۶مه رسمي شوې او طالبان د ترهګرو ډلو له ثبت شوي نوملړه موقتي لرې شوي دي.
یاده پرېکړه د روسیې د لوی څارنوال ایګور کراسنوف د غوښتنې پر بنسټ شوې ده.
دا غونډه چې د روسیې ملي مرکز کې د مې له ۲۷مې تر ۲۹مې د سرګي شویګو په مشرۍ روانه ده، له ۱۰۰د زیاتو هېوادونو او ۱۴ نړیوالو سازمانونو ۱۲۵ استازو پکې ګډون کړی دی.
په دې غونډه کې په مسکو کې د طالبانو شارژدافیر د ناظر په توګه ګډون کړی دی.