ټرمپ: ښايي ډېر ژر د غزې د اوربند هوکړه اعلان شي
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په خپلو نویو څرګندونو کې وايي، دی باوري چې په غزه کې د اوربند لپاره د اسراییل او حماس ترمنځ هوکړه نږدې شوې او ښايي ډېر ژر اعلان شي.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په خپلو نویو څرګندونو کې وايي، دی باوري چې په غزه کې د اوربند لپاره د اسراییل او حماس ترمنځ هوکړه نږدې شوې او ښايي ډېر ژر اعلان شي.
امریکايي چارواکي د حماس لهخوا د هغه وړاندیز رسمي ځواب ته په تمه دي، چې د یوې سرچینې په وینا، په غزه کې ۶۰ ورځنی اوربند پهکې شامل دی.
د غزې د بشري وضعيت په تړاو د نړۍوالې ټولنې اندېښنې ډېرې شوې دي. رویټرز تېره ورځ ناوخته د ملګرو ملتونو په حواله په یو راپور کې زیاته کړې چې غزه د نویو بشرپاله مرستو باوجود، له ناورین سره مل ده.
ټرمپ همداراز په خپل کاري دفتر کې له خبریالانو سره د خبرو پرمهال زیاته کړې چې فکر کوي د امریکا او ایران ترمنځ د اټومي پروګرام په هکله تړون ته نږدې شوی دی.
د ترکیې دولتي خبري اژانس اناډولو د راپور پر بنسټ، د دغه هېواد ولسمشر رجب طیب اردوغان د اسلامي هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ، پانګونې او مالي همکارۍ د پراختیا غوښتنه کړې ده.
اردوغان چې د اسلامي اقتصاد د دويم نړۍوالې غونډې پرمهال په استانبول کې وينا کوله، وويل: «په داسې شرایطو کې چې نړۍوال اقتصاد له ډېرو ننګونو سره مخ دی، اسلامي بانکولي کولای شي له اخلاقي، عادلانه او دايمي حللارو سره اغېزناک رول ولوبوي.»
اردوغان په دغه غونډه کې د سود نه پاک بانکولۍ لپاره خپل ملاتړ ښودلی او د دې راکړې-ورکړې په مالي نظام کې یې د بدلون غوښتنه کړې ده.
د ترکيې ولسمشر همداراز زیاته کړې چې د دغه هېواد حکومت اقتصادي پروګرام په تېرو دوو کلونو کې پرمختګ کړی او هوډ لري چې دا پروګرام به د اقتصادي موخو تر ترلاسهکېدو پورې روان وساتي. هغه ژمنه کړې چې د هېواد د انفلاسيون کچه (د نرخونو لوړوالی) به راټيټه کړي.
د ګلف ټوډې ورځپاڼې د راپور پر بنسټ، د متحده عربي اماراتو مشر شېخ محمد بن زاید النهیان د دې لپاره د «حامد علي» په نوم د یوه قاضي د کړنې ستاینه کړې چې هغه یوې افغانې کورنۍ ته د اقامې د نهتمدید ۶۰ زره درهم جریمه بښلې ده.
نوموړې ورځپاڼې د جمعې په ورځ (غبرګولي ۹مه) په خپل راپور کې زیاته کړې چې یوه افغان له خپلې کورنۍ سره شاوخوا پنځه کاله په متحده عربي اماراتو کې د اقامې له تمدید پرته تېر کړي دي.
په راپور کې راغلي، هغه په یاده موده کې خپله اقامه د دې لپاره نه ده تمدید کړې چې عرب کفیل (د اقامې ملاتړکوونکی) یې پر سرطان ناروغی اخته او په روغتون کې بستر و. یاد افغان پنځه کاله د خپل کفیل خدمت کړی او د اقامې تمدید یې پرېښی دی.
په متحده عربي اماراتو کې د دغه کس لهخوا «القوین» محکمې ته د قضیې له وړاندې کېدو وروسته د یادې محکمې قاضي پرېکړه کړې او ویلي یې دي چې هغه او کورنۍ یې له هر ډول جریمې نه معاف دي. د پنځه کلنې اقامې د نهتمدید جریمه شاوخوا ۶۰ زره درهم ښودل شوې ده.
د افغان کډوال د دې کړنې په ځواب کې د «القوین» محکمې قاضي حامد علي د هغه د زوی پر اوږو د متحده عربي اماراتو بیرغ غوړولی دی. قاضي وايي، د محکمې پرمهال یې د افغان سړي له کوچني زوی نه د هغه نوم پوښتنه کړې او د ماشوم له خوا د «زاید» له ځواب وروسته یې، د خپل هېواد بیرغ د هغه پر اوږو غوړولی او ورته یې ویلي دي:«زاید به نه جریمه کېږي او د هغه به درناوی کېږي.»
تر دې پېښې وروسته د متحده عربي اماراتو مشر شېخ محمد بن زاید النهیان د «القوین» محکمې د قاضي دا بشپرپاله کړنه ستایلې او د متحده عربي اماراتو د ارزښت او کلتور نښه یې بللې ده.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ غواړي د چین له ولسمشر شي سره خبرې وکړي. ټرمپ ویلي: «زه باور لرم چې زه به له ولسمشر شي سره خبرې وکړم او هیله ده چې موږ دا موضوع حل کړو»
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ (د غبرګولي ۹مه) وویل چې دی به د چین له ولسمشر شي جینپینګ سره خبرې وکړي.
د ترکيې اناډولو اژانس ویلي، چې نوموړی وروسته له هغه چې پر چين يې تور ولګاوه چې د روانې می میاشتې په پیل کې يې اعلان شوی د سوداګرۍ تړون مات کړی دی.
په خبر کې ویل شوي، چې دا ممکن په جینیوا کې د تړون څخه د راحت ساه اخیستلو وروسته نړیواله سوداګري بیا ناڅرګند حالت ته ولاړه شي.
ټرمپ په سپينې مانۍ کې خبریالانو ته وویل: «دوی د هغه تړون د یوې لوې برخې څخه سرغړونه کړې، چې موږ کړې وه.»
ټرمپ زياته کړه: «زه ډاډه یم چې زه به له ولسمشر شي سره خبرې وکړم او هیله لرم چې دا موضوع یو ځای حل کړو.»
د ټرمپ دغه څرګندونې له هغه وروسته کړي، چې هغه چین تورن کړ، چې د مۍ په ۱۰ او ۱۱ نېټه د جینیوا د خبرو اترو وروسته د سوداګرۍ له لنډمهاله تړون څخه سرغړونه کړې ده.
دا چاره ښايي د نړۍ تر ټولو دوو سترو اقتصادونو ترمنځ د سوداګریزو کړکیچونو د زیاتېدو لامل شي.
ولسمشر ټرمپ د جمعې په ورځ په ټولنیزو رسنیو کې په یوه پوسټ کې وویل، چې د هغه د تعرفو له امله چین په «سخت اقتصادي خطر» کې دی، چې فابریکې یې تړل شوي او «ملکي بې ثباتي» رامنځته شوې ده.
هغه وویل، چې ما له چین سره د «دوی د ژغورلو» لپاره یو چټک سوداګریز تړون وکړ او له هغه وروسته د چین اقتصاد بیا عادي شو.
ټرمپ زياته کړه: «ټول خوشحاله وو! دا ښه خبر دی! بد خبر دادی چې چين ښايي ځينو ته د حیرانتیا خبره نه وي، هغوی زموږ سره شوی تړون په بشپړه توګه مات کړی دی.»
د متحدهایالاتونو سترې محکمې د جمعې په ورځ د ډونالډ ټرمپ دولت ته اجازه ورکړه چې د ګڼ شمېر کډوالو لنډمهالی قانوني وضعیت پای ته ورسوي. دا پرېکړه د ونزویلا، کیوبا، هایتي او نیکاراګوا د هغو سلګونو زرو کډوالو پر ژوند اغېزه کوي چې دا مهال په امریکا کې اوسېږي.
د رویټرز خبري اژانس د راپور پر بنسټ، دا کډوال له دې وړاندې د «د کډوالۍ پارول» په نوم له یوه پروګرام نه برخمن وو چې هغوی ته یې اجازه ورکوله څو په لنډمهالي ډول په امریکا کې پاتې ژوند او کار وکړي. دا پروګرام د مخکېني ولسمشر جو بایډن د ولسمشرۍ پرمهال پیل شوی و، تر څو د بشري دلایلو او د عامه ګټو له لپاره د دې کډوالو د سملاسي ایستلو مخنیوی وشي.
د امریکا اوسني ولسمشر ډونالډ ټرمپ واک ته له رسېدو سره سم، د خپل کار په لومړۍ ورځ د دغه پروګرام د پای ته رسېدو امر وکړ. د امریکا د کورني امنیت وزارت هم د مارچ په میاشت کې د دغه پروګرام د لهمنځه تلو خبر ورکړ.
تر دې مخکې په ماساچوسټ ایالت کې یوه فدرالي قاضي د حکومت د دغه اقدام د ځنډېدو حکم ورکړی و، خو اوس سترې محکمې دا حکم وځنډاوه. دا مانا لري چې حکومت کولای شي تر هغو چې ټیټې محکمې خپله وروستۍ پرېکړه وکړي، یاد کډوال له امریکا نه وباسي.
د سترې محکمې دوه لیبرال قاضیانو د دې پرېکړې مخالفت کړی دی. یوه قاضي کیتانجي براون جکسن ویلي چې دا پرېکړه کولای شي د زرګونو کورنیو ژوند او راتلونکی ناڅاپه له ګواښ سره مخ کړي، په داسې حال کې چې د هغوی حقوقي دوسیې لا هم پوره نه دي ارزول شوي.
د یادونې ده چې د له امریکا نه د یو شمېر هېوادونو د کډوالو ایستلو موضوع د ټرمپ د سیاستونو یوه قوي برخه ګڼل کېږي.
د جرمني د بهرنيو چارو وزير، يوهان ويدفول، د جمعې په ورځ وويل چې هېواد به يې د غزې د بشري وضعيت پر بنسټ اسراییل ته د وسلو د نوي لېږد په اړه پرېکړه وکړي.
هغه وويل چې د اسرایيل کړنې په غزه کې د نړيوالو بشري قوانينو سره سمون لري که نه، دا به د ارزونې موضوع وي. که اړتيا وي، نو د دې ارزونې پر بنسټ به نورې وسلې لېږدول ومنل شي.
ويدفول زياته کړه چې اسرایيل بايد د خپلو ګواښونو په وړاندې د ځان دفاع کولو حق ولري، په ځانګړي توګه د حوثي، حزبالله او ايران له لوري. خو هغه ټينګار وکړ چې دا ملاتړ بې قيد او شرط نه دی او د حکومتونو کړنې بايد د نړيوال قوانينو سره سمون ولري.
د غزې د بشري وضعيت په اړه د نړيوالې ټولنې اندېښنې زياتې شوې دي. د غزې د روغتيا وزارت په وينا، د ۲۰۲۴ کال د اکتوبر له ۷مې نېټې راهيسې تر ۳۹ زره زيات کسان وژل شوي دي.
د ملګرو ملتونو کارپوهانو خبرداری ورکړی چې د غزې په ټولو سيمو کې قحطي خپره شوې ده.