د ایران او اسراییل تر کړکېچ وروسته؛ د تېلو په بیو کې لاهم بدلون نه دی راغلی
په سیمه کې له وروستیو کړکېچونو وروسته هم د تېلو نړۍوالو بیو کې د پام وړ بدلون نهدی راغلی. د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې؛ دغه بیې به د OPEC+ تر غونډې وروسته راټیټې شي.
په سیمه کې له وروستیو کړکېچونو وروسته هم د تېلو نړۍوالو بیو کې د پام وړ بدلون نهدی راغلی. د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې؛ دغه بیې به د OPEC+ تر غونډې وروسته راټیټې شي.
د ایران او اسراییل ترمنځ د نښتې پرمهال په نړۍوالو بازارونو کې د تېلو بیې د پام وړ لوړې شوې وې.
په راپور کې راغلي، چې په دغه غونډه کې به د تېلو سربېره د تولید کچې په اړه هم مهمې پرېکړې وشي.
زهران ممداني چې د نیویارک ښاروالۍ لپاره د ډيموکراټ ګوند نوماند دی ویلي، د ښاروالۍ سمت ته په رسېدو سره به په نیویارک ښار کې د امریکا د کډوالۍ او ګمرک د مخ پټو مامورینو له فعالیتونو د مخنیوي لپاره له خپلو ټولو واکونو استفاده وکړي.
نوموړي همداراز په ډاګه کړې، واک ته له رسېدو وروسته به هېچا ته اجازه ورنکړي، چې کډوال له خپلو مېنو وباسي.
د اکسیوس خبري اژانس د راپور له مخې، د امریکا ولسمشر پرون د نیویارک ښاروالۍ لپاره د ډيموکراټ ګوند نوماند ګواښلی چې که د ناقانونه کډوالو د نیولو د قانون د عملي کېدو په ترڅ کې د کډوالۍ د فډرالې ادارې له مامورینو سره له همکاریو مخنیوی وکړي؛ نو وبه نیول شي.
ټرمپ په توندې لهجې ممداني کمونست وباله او همداراز یې خبرداری ورکړ، چې که هغه د نیویارک ښاروالۍ ته بریالی شو؛ نو فډرال دولت به ښايي نیویارک ښار ته تخصیص شوې بودیجه قطع کړي.
د امریکا ولسمشر د ممداني د دریځ په تړاو د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل، «نو بیا له نیول کېدو پرته یې بله چاره نشته. موږ په دې هېواد کې یوه کمونست ته اړتیا نه لرو. خو که داسې وشول چې یو کمونست واوسي؛ نو زه په خپله به د ملت له خوا په ټولې ځيرتیا سره هغه تر څار لاندې ولرم.»
د اسراییل دفاع وزیر یسراییل کاټز د یمن حوثیانو ته خبرداری ورکړی، چې د اسراییل پر ضد د توغندیزو بریدونو په دوام سره به د ایران له برخلیک سره مخ شي.
د کاټز دغه خبرداری وروسته له هغې دی چې د یمن حوثیانو د سې شنبې په ماښام د اسراییل پر ضد له توغندیز بریده او د اسراییل پوځ بیا له یمن څخه د توغول شوي یوه بالسټیک توغندي له شنډولو خبر ورکړ.
د اسراییل د پوځ ویاند د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، د اسراییل هوايي سپر له یمن څخه یو توغول شوی توغندی په هوا کې شنډ کړی او ورسره جوخت د خبرداري زنګ هم فعال شو.
د اسراییل دفاع وزیر پر خپلې اېکس پاڼې لیکلي: «وروسته له هغه چې ایران مو په نښه کړ، په یمن کې به حوثیان هم په نشه شي. او په وینا یې هر لاس چې پر اسراییل پورته شي هغه به پرې کړي.
پر اسراییل د یمن له لوري د توغول شوي توغندي له شنډېدو وروسته په اسراییل کې د امریکا سفیر مایک هاکابي پر خپلې اېکس پاڼې لیکلي: «موږ فکر کاوه چې پر اسراییل د توغندیزو بریدونو مساله پایته رسېدلې؛ خو حوثیان لا هم د اسراییل پر لوري توغندي توغوي.»
مایک هاکابي ویلی: «د دې وخت رارسېدلی چې د امریکا الوتکې د یمن فضا ته هم ورسېږي.»
نوموړی هغه الوتکې ښيي، چې تېره میاشت کې یې په ایران کې پر درېیو اټومي تاسیساتو بریدونه وکړل.
د ویلو ده، چې د یمن حوثیانو پر غزې د اسراییل له بریدونو وروسته له فلسطینیانو د ملاتړ په موخه پر اسراییل توغندیز بریدونه پیل کړي او همداراز یې په سرې بحیرې کې د اسراییل اړوند کښتۍ هم په نښه کوي.
د متحده ایالاتو د نړیوالې پراختیا ادارې «یو اېس اې ای ډي» چې له اوږدې مودې راهیسې یې په افغانستان او نورو هېوادونو کې پراختیایي، بشري او ټولنیزې مرستې پلي کولې، خپل فعالیتونه په رسمي ډول بند کړي دي.
د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو نن د دغه ادارې د رسمي تړلو له اعلان سره سم وویل، چې د امریکا د څو لسیزو بهرنۍ مرستې د دغه هېواد لپاره کومه ځانګړې پایله نه ده وړاندې کړې.
د راپورونو له مخې، د دغه ادارې د بندولو پرېکړه د امریکا حکومت له خوا وروستۍ شوې او دا پروسه په رسمي ډول بشپړه شوې ده.
یو اېس اې ای ډي خپلو کارکوونکو، همکارو ادارو او نړۍوالو شریکانو ته خبر ورکړی، چې نور به یې فعالیت دوام ونه لري.
یادې ادارې په تېرو څو لسیزو کې په افغانستان کې په سلګونه میلیونه ډالره لګولي دي او د روغتیا، ښوونې، کرنې، د ښځو د حقونو، اقتصادي پرمختګ او ټولنیزو خدماتو په برخو کې یې پراخ پروګرامونه پلي کړي دي. ګڼ شمېر افغانانو د دغې ادارې له پروژو څخه ګټه اخیستې او زرګونه کسانو ته یې کاري فرصتونه برابر کړي وو.
د دغه ادارې ناڅاپي بندېدل د خلکو، مدني ټولنو او نړۍوالو مرستندویه بنسټونو اندېښنې راپارولي دي.
دوی وایي، چې دا پرېکړه به د بشري مرستو، پراختیایي پروژو او د بېوزلو کورنیو پر ژوند مستقیم منفي اغېز ولري.
د افغانستان د وضعیت له امله داسې اټکل کېږي، چې د یو اېس اې ډي وتل د نړۍوالو سیاسي بدلونونو، د امریکا د پالیسۍ د بیاکتنې او د سیمهییزو امنیتي شرایطو یوه پایله ده.
تر اوسه دا څرګنده نه ده، چې د «یو اېس اې ای ډي پاتې پروژې به نورو نړۍوالو موسسو ته وسپارل شي، که به بشپړ بند شي. خو د دې ادارې له وتلو سره د پراختیایي مرستو یوه ستره تشه رامنځته شوې، چې افغانان یې له لا زیات ناورین سره مخ کړي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې اوس خلکو ته پوښتنه رامنځته شوې چې «تر دې وروسته به څوک د ښوونې، روغتیا او بشري خدمتونو بار پر غاړه واخلي؟»
کرملین اعلان وکړ، چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د فرانسې له ولسمشر امانوېل مکرون سره په ټلیفوني خبرو کې ټینګار وکړ، چې ایران د سولهییز اټومي پروګرام د پراختیا قانوني حق لري. مکرون له پوتین څخه غوښتې، چې ژر تر ژره په اوکراین کې د اوربند موافقه وکړي.
فرانس ۲۴ خبرې اژانس په یوه خبر کې ویلي، چې دواړو ولسمشرانو د ۲۰۲۲ کال له سپټمبر راهيسي په لومړي ځل د سې شنبې په ورځ خبرې وکړې.
په خبر کې ویل شوي، چې په دې ۲ ساعته خبرو کې په اوکراین کې د اوربند پر موافقې، په ایران کې د جګړې او د سيمې او نړۍ د وضعت په اړه هر اړخيزې خبرې شوي.
د فرانس ۲۴ خبرې اژانس د فرانسې د ولسمشرۍ دفتر له قوله ویلي، مکرون ټينګار کړی چې ایران باید د ملګرو ملتونو د غېر پراختيايي تړون له شرایطو سره سم عمل وکړي او د نړۍوالې اټومی انرژۍ ادارې سره بشپړه همکاري وکړي.
مکرون هيله ښودلې، چې د اټومي انرژۍ، د ایران د توغندیو او په سيمه کې د هغه د رول د دايمي حل لارې په ډیپلوماتیک ډول پيدا او حل شي.
په راپور کې د کرملین له قوله زياته شوې: «پوتین مکرون ته وویل چې ایران د سولهییز اټومي پروګرام د پراختیا حق لري.»
د فرانسې ولسمشر امانويل مکرون له پوتین څخه په اوکراین کې د اوربند او د جګړې د پای ته رسولو لپاره د خبرو د پيل غوښتنه کړې.
په خبر کې راغلي، چې پوتین په دې خبرو کې لوېدیځ د اوکراین په جګړه کې ملامت بللي او وبلي یې دي، چې هر سولهییز تړون باید «د اوږدې مودې لپاره» وي.
کرملین په یوې خبرپاڼه کې ويلي: «ولادیمیر پوتین مکرون ته یادونه وکړه چې د اوکراین شخړه د لوېدیځو هېوادونو د پالیسۍ مستقیمه پایله ده.»
پوتین زیاته کړه، چې لوېدیځو هېوادونو «د کلونو راهیسې د روسیې امنیتي ګټې له پامه غورځولي او په اوکراین کې یې د روسیې ضد یوه اډه جوړه کړې ده.»
د امریکا ولسمشر د سې شنبې په ورځ اعلان وکړ، چې اسراییل له حماس سره د ۶۰ ورځني اوربند د نهايي کېدو لپاره له شرایطو سره موافقت کړی او له حماس غورځنګه یې هم غوښتي چې هغه ومني.
ټرمپ زیاته کړې: «په دې موده کې به د جګړې د پای ته رسولو لپاره له ټولو خواوو سره همکاري وکړي.»
هغه په ډاګه ویلي «قطریان او مصریانو چې د سولې د ټينګښت لپاره ډېرې هڅې کړي؛ دغه نهايي وړاندیز به وړاندې کړي. هیله مند یم چې حماس د منځني ختیځ د سعادت لپاره دغه هوکړه ومني؛ ځکه له دې غوره توافق به ترلاسه نه شي.»
د امریکا د ولسمشر په وینا، دغه هوکړه هم د هغه او د اسراییل د استازو تر منځ له اوږدو غونډو ترلاسه شوې ده.
دا په داسې حال کې ده، چې حماس بیا تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.
