مارکو روبیو: تمه کېږي چې د سوریې کړکېچ په راتلونکو ساعتونو کې راکم شي

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو ویلي، تمه ده چې د سوریې په سوېل کې د دروزي او بدوي ډلو ترمنځ جګړه چې د سوریې او اسراییل ترمنځ د "سوء تفاهم" لامل شوې وه، ژر پای ته ورسېږي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو ویلي، تمه ده چې د سوریې په سوېل کې د دروزي او بدوي ډلو ترمنځ جګړه چې د سوریې او اسراییل ترمنځ د "سوء تفاهم" لامل شوې وه، ژر پای ته ورسېږي.
روبیو د جولای پر۱۶مه، د بحرین له بهرنیو چارو وزیر عبداللطیف الزیاني سره د اتومي همکارۍ د هوکړهلیک د لاسلیک پر مهال، خبریالانو ته وویل: « موږ د [ناکراریو د] رښتیني راکمېدو پر لور روان یو او هیله ده چې بېرته د سوریې د بیا رغونې او د سیمې پر ثبات تمرکز ته راوګرځو».
هغه زیاته کړه، چې امریکا هیله لري د دې هڅو نتیجه په راتلونکو څو ساعتونو کې ښکاره شي، خو دا لا روښانه نهده چې ایا هغه د سوریې د احتمالي اوربند په اړه تازه معلومات ترلاسه کړي که نه، ځکه له سیمې راپورونه د یوه اوربند د پلي کېدو خبر ورکوي.
اسراییل په پراخو هوايي بریدونو کې د دمشق دفاع وزارت او ولسمشرۍ ماڼۍ ته نږدې سیمې په نښه کړې دي.
اسراییل ویلي چې د سوریې رژیم باید له دروزي ټولنې سره دښمني بنده کړي او خپل ځواکونه له سوېلې سیمو وباسي.


د اسراییل پوځ اعلان کړی چې د چارشنبې په ورځ یې په دمشق کې د سوریې د دفاع وزارت ورودي دروازه په نښه کړې او دا بریدونه یې د دې لپاره کړي، چې د دروز لږه کي د سوریې د دولتي ځواکونو له احتمالي زیانونو وساتي.
دا درېیمه ورځ ده چې اسراییلی پوځ پر سوریه هوايي بریدونه کوي.
په سویدا ښار کې د حکومتي ځواکونو او د دروز جنګیالیو ترمنځ له څو ورځو راهیسې نښتې روانې دي.
د سوریې د دفاع وزارت یوې امنیتي سرچینې روېټرز ته ویلي، لږ تر لږه دوو بېپیلوټه الوتکو د دفاع وزارت ودانۍ په نښه کړې او افسران اړ شول چې ځانونه د ودانۍ بلې برخې ته ورسوي.
دولتي "الاخباریه" تلویزیون رپوټ ورکړی چې په دغه برید کې دوه ملکي وګړي ټپیان شوي دي.
اسراییلي پوځ تایید کړه چې د سوریې رژیم د پوځي مرکز دروازه یې په نښه کړې او و یې ویل چې د جنوبي سوریې د دروز ملکیانو پر وړاندې د سوریې حکومت د روانو اقداماتو نږدې څارنه کوي.
د سوریې دولتي رسنیو او عیني شاهدانو ویلي، چې د چارشنبې په اوږدو کې اسراییلي بریدونه د سوېدا ښار شاوخوا سیمو ته پراخ شوي.

د ایران مذهبي مشر وايي، چې هېواد یې اوس هغه ځای ته رسېدلی چې نه یوازې له امریکا نه، نه وېرېږي، بلکې امریکا ترې وېرېږي. خامنه يي په قطر کې د امریکا پر اډه د ایران د توغندیز برید په تړاو وویل، چې« که د سانسور پرده لرې شي، نړۍ به وویني چې ایران څه لویه ضربه ورکړې ده».
د ایران مشر ایتالله علي خامنهیي د چارشنبې په ورځ د ایران د قضایي قوې د مشرانو په غونډه کې وویل چې له اسراییل سره د ۱۲ ورځنۍ جګړې پر مهال د خلکو کار «د ملي هوډ، ارادې او پر نفس باور» ښکاره نښه وه.
ده دا روحیه د امریکا او اسراییل په څېر ځواکونو سره د مقابلې لپاره "بېسارې ارزښتناکه" وبلله.
خامنهیي ادعا وکړه چې ایران اوس هغه ځای ته رسېدلی چې نه یوازې له امریکا ونه ېرېږي، بلکې امریکا ترې وېرېږي.
د ایران مشر ټینګار وکړ: «د ایران ولس به هېڅ ډګر ته د کمزورې خوا په توګه داخل نهشي. موږ له ټولو لازمو امکاناتو، له منطق نه واخله تر پوځي ځواک پورې، برخمن یو. که دیپلوماسي وي او که جګړه، موږ به تل له پوره ځواک سره میدان ته داخلېږو».
خامنهیي همداراز وویل چې که اسراییل کولای شوای د ځان دفاع کړي، نو دومره به یې پر امریکا تکیه نه کوله.
هغه ادعا وکړه، چې «اسراییل پوه شو چې د اسلامي جمهوريت پر وړاندې مقاومت نهشي کولای، نو د امریکا مرسته یې وغوښته».
ده د ایران د متقابل برید یادونه هم وکړه او ویېویل: «موږ پر هغه امریکایي مرکز برید وکړ چې ډېر حساس و. که د سانسور پرده لرې شي، نړۍ به وویني چې ایران څه لویه ضربه ورکړې ده».

د بشري مرستو یو امریکايي بنسټ چې اسراییل یې ملاتړ کوي ادعا کړې، چې په غزه کې د مرستو د وېش یو مرکز ته نږدې د ګڼې ګوڼې له کبله ۲۰ کسان مړه شوي دي.
د « غزې مرستندویه صندوق» په نامه دغه بنسټ ویلي، چې ۱۹ کسان د ګڼې ګوڼې له کبله ترپښو لاندې شوي او یو تن په چړو وهل شوی دی.
د غزې رسمي سرچینو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.
له بل پلوه په غزه کې روغتیايي چارواکو ویلي، چې د اسراییل په بریدونو کې ۲۲ کسان وژل شوي چې ۱۱ هغه یې ماشومان دي.

په تېرو ۲۵ ورځو کې د هندوستان په هېماچل پردېش ایالت کې د سختو بارانونو او سېلابونو له امله د مړو شویو کسانو شمېر ۱۰۶ ته لوړ شو.
د دغه ایالت د طبیعي پېښو پر وړاندې د مدیریت ادارې ویلي، چې یاد کسان د سختو بارانونو، سېلابونو، ځمکې ښویېدنې او توندو بادونو له کبله په رامنځته شویو ټرافیکي پېښو کې مړي شوي دي.
د یادې ادارې د معلوماتو له مخې ورښتونو دارنګه تر ۲۹۰ ډېر کورونه هم ویجاړ کړي دي.
له بل پلوه د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ادارې ځايي چارواکو په راتلونکو ورځو کې هم د سختو ورښتونو په اړه خبرداری ورکړی او د احتیاطي تدابیرو سپارښتنه یې کړې ده.

د روغتیا نړۍوال سازمان «ډبلیو اېچ او» او د ماشومانو د ملاتړ نړیوال صندوق «یونېسف» په خپل وروستي ګډ راپور کې ویلي، چې په نړۍ کې له ۱۴ میلیونو څخه ډېرو ماشومانو لا هم هېڅ واکسین نهدی ترلاسه کړی.
په راپور کې راغلي، چې دا شمېر د «ډبلیو اېچ او» د ۲۰۲۴ کال له ټاکل شوې موخې څخه ۴ میلیونه زیات او د ۲۰۱۹ کال په پرتله ۱.۴ میلیونه لوړ دی.
د دواړو بنسټونو کډ راپور زیاتوي، چې د نړۍ شاوخوا ۲۵ سلنه کوچني ماشومان په هغو ۲۶ هېوادونو کې ژوند کوي، چې د جګړو، بېثباتۍ یا بشري ناورینونو له امله اغېزمن شوي، چې دا ماشومان د ټولو بېواکسینه ماشومانو نیمایي برخه جوړوي.
له واکسین څخه د دغو ماشومانو پاتې کېدل بېلابېل لاملونه لري، لکه د روغتیايي خدماتو کمښت، د واکسین رسونې سیستم ګډوډي، په جګړهځپلو سیمو کې ناامني او د واکسین په اړه ناسم معلومات.
د روغتیا نړۍوال سازمان د واکسین او بیولوژیک څانګې مشرې ډاکټرې کیټ اوبراین خبرداری ورکړی، چې «که د واکسین پوښښ حتی لږ هم راټیټ شي، نو دا کولی شي د وژونکو ناروغیو خپرېدو دروازه پرانیزي او د هغو روغتیایي سیسټمونو چې له وړاندې پرې فشار موجود وي، د لا ګډوډۍ سبب شي.»
په راپور کې ښودل شوي، چې په ۲۰۲۴ کال کې شاوخوا ۸۹ سلنه ماشومان لږ تر لږه یو دوز د «ټیټانوس، ډفټریا، ټوخی» واکسین ترلاسه کړی او ۸۵ سلنه یې درې واړه دوزونه بشپړ کړي دي.
راپور زیاتوي، د شري واکسین لومړی دوز ۸۴ سلنه ماشومانو ته ورکړل شوی او دویم دوز ته ۷۶ سلنه ماشومان رسېدلي، خو لا هم ۳۰ میلیونه ماشومان د شري له ناروغۍ خوندي نهدي.
د یونېسف اجراییوي مشرې کترین راسل وویل، چې د واکسین نیمګړتیاوې د «بشري ناورین زنګ» دی او ټینګار یې وکړ: «هېڅ ماشوم باید مریض ونه ګڼل شي او نه باید خپل ژوند د لاسه ورکړي، ځکه چې د واکسین مخنیوي لارې شتون لري.»
هغې په خپلو خبرو کې حکومتونو، خیریه بنسټونو او ټولنې ته بلنه ورکړه، چې د واکسین کمپاینونه قوي کړي، مالي تشې ډکې کړي، په ناامنه سیمو کې خدماتو ته لاسرسی برابر کړي او د ناروغیو مخنیوي لپاره د ناسمو معلوماتو پروړاندې مبارزه وکړي.
د روغتیا نړۍوال سازمان او یونېسف له ټولو اړخونو غواړي، چې د واکسین پروړاندې مالي، تخنیکي او ټولنیزې ژمنتیا ساتنه وکړي، ترڅو تر ۲۰۳۰ کال پورې ټاکل شوې موخې پوره او د نړۍ ټول ماشومان د وژونکو ناروغیو څخه خوندي کړي.