په سرپل کې د ځمکې په سر خپلمنځي نښته کې دوه طالبان وژل شوي دي
په سرپل ولایت کې ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، د دغه ولایت د کوهستان ولسوالۍ په کچن کلي کې د ځمکې په سر د طالبانو خپلمنځي نښته شوې چې پهکې دوه طالبان وژل شوي دي.
په سرپل ولایت کې ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، د دغه ولایت د کوهستان ولسوالۍ په کچن کلي کې د ځمکې په سر د طالبانو خپلمنځي نښته شوې چې پهکې دوه طالبان وژل شوي دي.
د سرچینو په وینا، په نښته کې یو کس ووژل شو؛ خو وروسته د طالبانو استخباراتو ادارې مامورانو قاتل ونیوو.
ځايي اوسېدونکي وايي، هغه مهال چې د طالبانو د استخباراتو موټر دغه کس کوهستان ولسوالۍ ته لېږداوه؛ د دوراهي خوامت په سیمه کې د وسلهوالو کسانو له کمین سره مخ شو او نښته رامنځته شوه. هغوی زیاته کړې، چې په دغه نښته کې قاتل هم وژل شوی دی.
د راپورونو له مخې؛ د شپږو موټرسایکل سپرو یوې ډلې د طالبانو د استخباراتو پر موټر برید وکړ.
د طالبانو رسمي سرچینو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان بانک لومړي مرستیال صدیقالله خالد ویلي، د لوېدیځ لهخوا د افغانستان کنګل شوې شتمني د افغانانو حق دی او ټینګار یې کړی چې د بېرته تر ترلاسه کولو لپاره یې د دغې ډلې چارواکي هلې ځلې کوي.
هغه په کابل کې د دغې ډلې د «لاستهراوړنو» په نوم غونډه کې ویلي، چې د تېر کال پرتله د ډالرو پر وړاندې د افغانیو ارزښت ۰.۷۹ سلنه لوړ شوی دی.
ښاغلي خالد ادعا کړې، چې دغې ډلې په تېر یوه کال کې د هېواد د مالي ټیکاو د تامین لپاره ډېر مهم اقدامات کړي.
نوموړي چهارشنبه (د زمري لومړۍ نېټه) زیاته کړې، چې ۴ مېلیارډه، ۸۶۷ مېلیونه او ۸۰۲ زره زاړه افغاني بانکنوټونه راټول، له رسمي طرزالعمل سره سم سوځول شوي او همداراز پر ځای يې ۴۱ مېلیارډه او ۵۱۲ مېلیون افغاني بانکنوټونه بازار ته وړاندې شوي دي.
ورته مهال هغه ویلي، په تېر یوه کال کې د برېښنایي تادیاتو ټول ارزښت ۲۵.۴۲ مېلیارده افغانیو ته رسېده؛ خو سږکال۸۶ سلنه ډېروالی پهکې راغلی دی.
د دغه بانک د معلوماتو لهمخې؛ د پیسو کچه ۴۶۰.۳۵ مېلیارډه او په بازار کې د راکړې ورکړې پیسو کچه ۳۸۸.۰۳ مېلیارډه افغانیو ته رسېدلې ده.
دا راپور داسې مهال وړاندې کېږي، چې د افغانستان بانک په تېرو شاوخوا څلورو کلونو کې د نغدو پیسو محدودو سرچینو، نړۍوالو بندیزونو او اقتصادي فشارونو سره-سره د پیسو ټیکاو او د بانکي مدیریت د دوامدارو هڅو ادعاوې کوي.
د افغانستان د پخواني ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح چهارشنبه (د زمري لومړۍ نېټه) پر اېکسپاڼې لیکلي، چې جمهوریت یو د نهانکار او د نه منلو وړ اصل دی او د هغه نظام د کمزورتیاوو ښودنې او د اصل له پامه غورځونې هڅې یې ناسمې دي.
ښاغلي صالح ټینګار کړی، چې جمهوریت د افغانستان لپاره و؛ خو اوس افغانستان «طالبستان» شوی دی.
نوموړي د هغو کسانو په ځواب کې چې له ده د جمهوریت خلاف نیوکې تمه لري، ویلي چې هېڅکله د پنځمې ستنې غړی، پټ ورانکاری یا دوهمخې نهدی پاتې شوی او هغه سوګند ته چې د اساسي قانون او قران پر بنسټ یې یاد کړی؛ وفادار دی.
امرالله صالح په پای کې ویلي، چې راتلونکی لا هم روښانه نهدی او د تحولاتو له منځه به راټوکېږي؛ خو د هغه په باور طالبان هېڅکله پر یوه مشروع او باروي دولت نهبدلېږي.
هغه همداراز زیاته کړې، چې هر وګړی څو بُعدي هویت لري او دی خپله هم خپل ټاټوبي پنجشېر ته وفادار دی.
ښاغلی صالح چې د طالبانو له سر سختو مخالفینو څخه دی؛ وخت ناوخت یې د طالبانو پر سیاستونو او د دوحې په تړون نیوکې کړې دي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي وایي، چې تېرکال په څو هېوادونو کې د دغې ډلې د ماموریتونو کچه سفیرانو ته لوړه شوې؛ تر ۱۰۰ ډېر بهرني سفرونه برابر شوي او د یادې ډلې ډېپلوماټان اروپایي او اسیایي هېوادونو ته پېژندل شوي دي.
هغه زیاته کړې، چې د سیمې او نړۍ په کچه اړیکې دوام لري او هڅه کېږي چې د طالب چارواکو نومونه د بندیزونو له نوملړه و اېستل شي.
نوموړي چهارشنبه (د زمري لومړۍ نېټه) د «لاستهراوړنو» په نوم د رسنیو په مرکز کې د یوې خبري غونډې پرمهال ادعا وکړه، چې د طالبانو د متوازن او اقتصادمحوره سیاست پر بنسټ، د اعتماد فضا رامنځتهکولو، د اړیکو پراختیا او د سیمهییزې او نړۍوالې ډېپلوماسۍ د پیاوړتیا په موخه عملي ګامونه اخیستل شوي دي.
ورتهمهال، د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر له تور نوملړه د طالبانو د نومونو لرېکول یوه لاستهراوړنه وبلله؛ خو د جرمونو نړۍوالې محکمې لهخوا یې د دغې ډلې د مشر هبتالله او قاضي القضات عبدالحکیم حقاني د نیولو امر په تړاو څه ونه ویل.
ښاغلي متقي وویل: «د متوازنې پالیسۍ په رڼا کې موږ له سیمهییزو او نورو هېوادونو سره د دوامداره اړیکو په جوړونه کې بریالي شوي یو او په ډېرو مواردو کې دوهاړخیزه همکاري دوام لري.»
هغه زیاته کړه، چې د ډېپلوماټیکو ماموریتونو د کچې لوړېدل، متقابل سفرونو ترسره کېدل، دوهاړخیزو او څو اړخیزو اړیکو پراختیا او د بندیزونو له نوملړه د یوشمیر طالب چارواکو نومونو لرې کېدل، تېر کال د یاد وزارت د سیاسي هڅو یوه برخه وه.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت په وینا؛ تېر کال په چین، متحده عربي اماراتو، ازبکستان، ترکیه، روسیه او پاکستان کې د افغان ماموریتونو کچه د سفیرانو کچې ته لوړه شوې او قزاقستان هم ژمنه کړې چې د افغان سفیر کوربهتوب به وکړي. متقي وویل، چې طالب سفیر به ډېر ژر یاد هېواد ته ور وپېژندل شي.
دغه وزارت همداراز جرمني، ناروې، هند او اندونیزیا ته د ډېپلوماټانو د معرفي کولو اعلان وکړ او ویې ویل، چې په تېر کال کې د طالبانو د چارواکو تر۱۰۰ ډېرو بهرنیو سفرونو ته د وزارت لهخوا اسانتیاوې برابرې شوې دي.
یاد وزارت ټینګار وکړ، چې د بهرني سیاست په برخه کې د یادې ډلې د رسمیت پېژندنې هڅې، له لوېدیځو هېوادونو سره دوهاړخیزې او څو اړخیزې اړیکې پیاوړې کېدل او د ډېپلوماټیکو ماموریتونو پراختیا د دغې ډلې له لومړیتوبونو دي.
د طالبانو د بهرنیو چاروز وزارت سرپرست امیرخان متقي دغه څرګندونې داسې مهال کوي، چې تر دې دمه یوازې له روسیې پرته د سیمې بل هېڅ هېواد د یادې ډلې رژیم په رسمیت نه دی پېژندلی.
په خوست او پکتیا کې ځینې باوري سرچینې وايي، چې سېلابونه سې شنبه د (چنګاښ ۳۱مه) او بېګاه شپه ناوخته د خوست دوو ولسوالیو نادرشاه کوټ، صبریو او د پکتیا وزي ځدراڼ ولسوالۍ اړوند سیمو کې راوتلي چې خلکو ته یې مالي زیانونه هم اړولي دي.
د سرچینو د معلوماتو پربنسټ؛ سېلابونو د خلکو کورونه نړولي، کرنیزې ځمکې یې ویجاړې کړې دي او د مېوو بڼونه یې لهمنځه وړي دي.
د خوست ولایت اوسېدونکی سمیع الله وايي، چې وروستیو سېلابونو خلکو ته د مالي زیانونو سربېره مرګ ژوبله هم اړولې ده.
هغه وایي:« پرون او بېګاه شپه د شمل خوړ سیمه کې چې د خوست له دوو ولسوالیو او د پکتیا له یوې ولسوالۍ تېرېږي؛ سېلابونه راوتلي و چې خلکو ته یې زیانونه اړولي او اوبو ځینې کسان هم وړي دي.»
د یادو سېلابونو د راوتو او د اوښتو زیانونو په اړه تراوسه د طالبانو حکومت سیمهییزو چارواکو څه نه دي ویلي.
طالبان وايي، په تېره یوه میاشت کې تر ۷۱۱ زرو ډېر کډوال د هرات ولایت د اسلامکلا له لارې راستانه شوي دي. د کډوالو چارو ته د طالبانو د رسېدنې او عامه پوهاوي کمېټې مسوول احمدالله متقي ویلي، چې له دې ډلې تر ۲۹۳زرو ډېر کسان په خپله خوښه او شاوخوا ۴۱۷ زره نور په جبري ډول اېستل شوي دي.
نوموړي د دغې ډلې تر کنټرول لاندې باختر اژانس ته ویلي، چې یوازې تیره دوشنبه نږدې ۱۴ زره کډوال افغانستان ته ستانه شوي او دا بهیر دوام لري.
نوموړي ادعا کړې، چې طالبان د ډوډۍ، نغدو پیسو، لنډمهالې سرپناه، ټرانسپورټ او روغتیایي خدمتونو په ګډون کډوالو ته لومړنۍ مرستې چمتو کوي.
د یادې کمېټې د معلوماتو پر بنسټ؛ تر اوسه پورې شاوخوا ۶۸۴زره راستنېدونکي د ټرانسپورټ کمېټې د موټرو له لارې خپلو ولایتونو او اصلي سیمو ته لېږدول شوي دي.
طالبان دا هم وايي، چې کډوالو ته د استوګنیزو ځایونو د وېشلو بهیر هم دوام لري او د اړوندو ادارو په همکارۍ هڅې کېږي چې هغوی ته دایمي کورونه او اضافي ملاتړ چمتو شي.
همدا پرون الجزیرې خبري شبکې خبر ورکړی و، چې د ۲۰۲۵ کال له پیل راهیسې له ایرانه تر ۱.۵ مېلیونه ډېر افغان کډوال شړل شوي او دا لړۍ لا هم دوام لري. په راپور کې راغلي، ډېر شمېر قانوني اسنادلرونکي کډوال هم د شړلو، نیولو او سپکاوي له ګواښ سره مخ دي.
په داسې حال کې چې ګڼو نړۍوال بنسټونو له ایران او پاکستانه غوښتنې وکړې، چې د افغان کډوالو جبري ستنول ودروي؛ خو د دې ټولو سره-سره یادو دواړو هېوادونو د افغان کډوالو نیولو، شړلو او ناوړه چلند ته دوام ورکړی دی.
