د طالبانو د کورنیو چارو وزارت وايي، چې پر افغانستان د دوی د څلور کلنې واکمنۍ پرمهال د جرمونو په کچه کې د پام وړ کموالی راغلی دی. د دغه وزارت ویاند عبدالمتین قانع په یوه مرکه کې ادعا کړې، چې د دوی د څلور کلنې واکمنۍ پرمهال د جرمونو په کچه کې ۲۵سلنه کموالی راغلی دی.
نوموړي ویلي، که څه هم صفر ته د جنايي جرمونو د کچې راټیټېدل شونې نهدي؛ خو دوی په دې برخه کې د پام وړ پرمختګونه کړي دي. هغه وایي:« د تېر کال پرتله ۲۵ سلنه د جرمونو کچه راکمه شوې، بشپړ لهمنځه وړل یې ګران دي؛ خو د کشف په برخه کې د پام وړ پرمختګ لرو.»
خو له بل پلوه د کابل ښار یوشمېر اوسېدونکي بیا وایي، چې اوس هم د غلو له وېرې د شپې لهخوا په ځینو سیمو کې تګ راتګ نهشي کولای. نوید «مستعار نوم» چې د کابل په البرز بلاکونو کې اوسېږي، په دې اړه وايي:« زموږ د کور تر څنګ د ملنګ جان تپه ده، چې هوا تیاره شي بیا دلته کرځېدل له خطره خالي نهدي. له پخوا راهیسې دلته غله شته، چې له خلکو موبایلونه، پیسې او هرڅه چې ورسره وي اخلي.»
نوموړی وايي، پخوا به خلکو د جنايي جرمونو پېښې په خواله رسنیو کې شریکولې؛ خو اوس یې څوک د طالبانو له ډاره نه خپروي، نو داسې نهده چې بیخي جنايي پېښې نه کېږي.
طالبان په داسې حال کې د جنايي جرمونو د کچې راکمېدو ادعا کوي، چې کابو هره ورځ یې ویاندویان په کابل او ولایتونو کې د بېلابېلو جنايي جرمونو په تور د ځینو کسانو د نیولو خبرونه خپروي.
په افغانستان کې بېوزلي او مخ پر زیاتېدونکی فقر د جنايي جرمونو له مهمو لاملونو څخه ګڼل کېږي.
د هسپانیې په مادرید ښار کې یو شمېر مدني فعالان، ژورنالیستان او افغان کډوال وايي، چې په افغانستان کې ښځې او نجونې د جنسیتي ظلم له سختو بڼو سره مخ دي او په سیستماتیک ډول له زده کړو، کار او ټولنیزو فعالیتونو څخه محرومې دي.
دوی د هسپانیې له حکومت، اروپايي ټولنې او نړیوالو ادارو څخه غوښتنه کړې، چې د طالبانو د ظالمانه کړونو په وړاندې اغېزمن اقدام وکړي.
دوی په یوه نهه مادیز پرېکړه لیک کې غوښتې چې طالبان باید په رسمیت ونه پېژندل شي، د جنسیتي توپير په وړاندې مبازره وشي او د رسنیو او خبریالانو په وړاندې رامنځ ته شوي بندیزونه او تهدیدونه لیري کړي.
په پرېکړه لیک کې د بشري حقونو په وړاندې د طالبانو جرمونه، جنسي او نژادي تبعیض او سرغړونې په تور د طالب مشرانو د مستند کېدو او محاکمه کېدو غوښتنه کړې.
په دې غونډه کې په اروپا کې د طالبانو کمپاین کوونکو ته خبردارۍ ورکړل شوی، چې د دې ډول فعالیتونو څخه لاس واخلي.
دوی ژمنه کړې، چې د خپلو هېوادوالو سره به مرستي کوي او مدني مقاومت، عدالت غوښتنې او د خلکو د بشري ستونزو د حل په برخه کې به هڅې کوي.
افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته د کابل له بېلابېلو سیمو څخه یو شمېر ښاریانو د طالبانو د بري د څلورم کال د ښار د مراسمو انځورونه رالېږلي، چې دا ځل یې د طالب نظامیانو پر ځای عام خلک نمانځي.
طالبانو سږ کال په ټولو ولایتونو کې نظامي تجهیزات ښارونو ته را ونه ایستل او یوازي عامو خلک د طالبانو له بیرغونو سره را ووتل.
په کابل کې یو شمېر ورزش کاران هم د دغه ورځې د نمانځلو لپاره سړکونو ته راواتلي وه.
دا په داسي حال کې ده چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له څو میاشتو راهیسې دا خبره تکراروي چې «له طالبانو د امریکا پوځي تجهیزت باید بېرته ترلاسه شي» او راتلونکې مرستې دې له همدې شرط سره وتړل شي.
هغه دا څرګندونې د ۲۰۲۵ د جنورۍ پر ۲۰مه په واشنګټن کې د یوې وینا پر مهال هم بیا وکړې.
د طالب ډلې د واکنېدو د څلورم کال په مناسبت د طالبانو مشر هبتالله اخوندزاده د «اسلامي واکمنۍ د نعمت» د قدردانۍ غږ وکړ او خبرداری یې ورکړ چې «ناشکري» به د سخت الهي عذاب سبب شي.
هغه همداراز امر کړی چې له وزیرانو او چارواکو دې د «سرپرست» ټکی لېرې شي، څو د ادارې «دایمي» بڼه وښوول شي.
