په داسې حال کې چې په دې وروستیو ورځو کې د طالبانو له لوري د ملګرو ملتونو په اړوندو دفترونو کې د ښځو پر کار بندیز لګېدلی، د طالبانو له پېښو سره د مبارزې د چمتوالي ادارې مشر نورالدین ترابي له مرستندویه موسسو سره د نېکو اړیکو پر درلودو ټینګار کړی دی.
د طالبانو له پېښو سره د مبارزې د چمتووالي ادارې مشر «نورالدین ترابي» د جمعې په ورځ (د وږي ۲۱مه) په کونړ ولایت کې له زلزله خپلو سره د کېدونکو مرستو د څارنې په بهیر کې د سرې میاشتې ټولنې له سرپرست شهاب الدین دلاور او د کونړ له والي سره په کتنه کې په دغه ولایت کې د زلزلو له امله د زیانمنو لپاره د دایمي کورونو د جوړولو په اړه خبرې وکړې او همداراز یې له مرستندویه موسسو سره د نېکو اړیکو د درلودو غوښتنه وکړه.
نورالدین ترابي ټینګار وکړ، «د زیانمنو لپاره جوړېدونکي کورونه باید د معیاري نقشې، لوړ کیفیت او د طبیعي پېښو په ځانګړي ډول د زلزلو پر وړاندې د مقاومت وړتیا ولري.»
له دې سره سم، د کونړ والي د زلزلهځپلو لپاره د کورونو د جوړولو په برخه کې د لا زیاتې همکارۍ غوښتنه وکړه.
تر دې مخکې د طالبانو د رييس الوزرا اقتصادي مرستیال په کونړ کې له زلزله ځپلو سره په کتنه کې اړوندو مسوولینو ته سپارښتنه وکړه، چې د دولت له ټولو امکاناتو څخه په استفادې د زلزلهځپلو لپاره اسانتیاوې برابرې کړي او همداراز یې له خیریه مؤسسو او مرسته کوونکو خلکو هم وغوښتل چې خپلو مرستو ته دوام ورکړي او د دایمي سرپناوو پر جوړولو تمرکز زیات کړي.
د نوموړې په وینا، یوازې په روان کال کې له ګاونډیو هېوادونو (ایران او پاکستان) څخه ۲ میلیونه افغانان راستانه شوي. دا زیاتوي، ډېری دغه راستانه شوي کسان له ایران څخه په زور راشړل شوي او ځينې نور یې په خپله خوښه راغلي دي.
د دغه سازمان مشرې «میهیونګ پارک» له ايرونیوز سره په ځانګړې مرکه ویلي، په دې کړکېچن حالت کې پاکستان هم د «پي او ار »کارت لرونکو افغانانو د اېستنې بهیر پیل کړی دی.
د نوموړې په وینا، ډېری دغه راستنېدونکي د ژوند د دوام لپاره هېڅ هم نه لري او له سرپناه نیولې بیا تر خوراکي توکو اړتیا لري.
مېهیونګ پارک وايي، «هغوی یوې نوې فضا ته راځي. نه پوهېږي چې له دغه نوې فضا سره څنګه ځانونه عیار کړي. دوی نغدو پیسو، کور او اقتصادي فرصتونو ته اړتیا لري.»
هغه زیاتوي، په افغانستان کې د طالبانو له بیا واکمنېدو سره سم، امریکا له دغه هېواد سره د «۱،۷میلیارده ډالرو» مرستې بندې کړې او ورسره جوخت شاوخوا پنځوسو نړۍوالو مرستندویه بنسټونو هم خپلې چارې کمې او یا هم په بشپړه توګه بندې کړې.
ملګرو ملتونو په هغه وخت کې خبرداری ورکړی و چې د مرستو په دغه ډول پرېکون سره به میلیونونه کسان له جدي ستونزو سره مخ شي.
مېرمن پارک زیاته کړه، «د مرستو کمښت زموږ پر کارونو خورا جدي اغېز کړی دی، نه یوازې پر «اې او اېم» بلکې پر ټولو بشري مرستندویه ادارو چې دلته فعالیت کوي. موږ اړ شو ډېرې سختې پرېکړې وکړو (...) او دا د زلزلې او له ایران او پاکستان څخه د ستنېدونکو د نوې څپې له راتګ مخکې و.»
هغې همداراز ویلي، کله چې په ۲۰۲۳ کال کې له پاکستان څخه شاوخوا یو میلیون افغانان راستانه شول، نو کابو له ټولو سره بېړنۍ مرستې وشوې، خو اوس یوازې له شلو تر ۳۰ سلنې هغه هم چې ډېر اړ دي ورسره مرستې کېږي.
نوموړې د افغانستان په ختیځو ولایتونو کې مرګونې زلزلې ته په اشارې سره ویلي، له شاخوا نیم میلیون زلزله ځپلو سره د مرستو لپاره د شاوخوا ۱۴۰ میلیونه ډالرو غوښتنه شوې ده.
ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی، چې ښځینه ستنېدونکې د طالبانو د محدودیتونو له امله له ځانګړو ستونزو سره مخ دي او د مېرمن پارک په وینا، دغه ښځې او په ځانګړي ډول له ایرانه ستنېدونکې ښځې چې لوستې دي، کار یې کړی او له یوه ازاد ټولنیز چاپېریال سره بلدې دي، نو«کله چې بېرته افغانستان ته ستنېږي، له یوې داسې ټولنې سره مخ کېږي چې نه د زده کړو اجازه لري او نه د کار، او دا هغوی ته خورا سخته ده.»
د «اې او اېم» د معلوماتو له مخې، له ایران څخه په راستنېدونکو کې نږدې درېیمه برخه یې ښځې دي او له پاکستان څخه بیا په راستنېدونکو کې سم نیمايي یې ښځې دي.
دا ټول په داسې حال کې دي چې، د تېرې ۵شنبې په ورځ د طالبانو له لوري د ملګرو ملتونو په اړوندو ادارو کې د ښځینه و پر کار له بندیز سره سم، د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ (UNHCR) له ستنېدونکو افغانانو سره د خپلو مرستو بهیر ودراوه.
