د پاکستان د لومړي وزیر مرستیال او د بهرنیو چارو وزیر د فرانسې، انګلستان، اسټرالیا، کاناډا، پرتګال او نورو هېوادونو له خوا د فلسطین د دولت د په رسمیت پېژندنې هرکلی وکړ او دغه راز یې له هغو هېوادونو چې تراوسه یې فلسطین په رسمیت نه دی پېژندلی غوښتي چې په رسمیت یې وپېژني.
محمد اسحاق ډار د دوشنبې په ورځ (د وږي ۳۱مه) د سعودي عربستان او فرانسې په مشرۍ د فلسطین د مسالې د سوله ییز حل او د دوو دولتونو د حل د تطبیق په اړه په نړۍوال کنفرانس کې وویل، پاکستان په ۱۹۸۸ کال کې فلسطین په رسمیت پېژندلی او له پاتې هېوادونو یې د ورته اقدام غوښتنه وکړه.
پاکستان په دغه کنفرانس کې د فلسطین په تړاو د «نیویارک اعلامیه» تایید کړه. په دغې اعلامیې کې د دوو فلسطیني او اسراییلي خپلواکو دولتونو جوړېدل د حل لارې په توګه وړاندیز کړي دي.
محمد اسحاق ډار په دې کنفرانس کې زیاته کړه، دغه هڅې باید دوام ومومي، څو په منځني ختیځ کې تل پاتې سوله او ثبات ترلاسه شي.
د نوموړی په وینا، پاکستان پر غزې د اسراییل روان یرغل په کلکه غندي او په غزه او ټولو نیول شویو فلسطیني سیمو کې د سمدستي، غېر مشروط او دایمي اوربند غوښتنه کړې او ټينګار یې کړی چې کلابند شویو او له لوږې سره د مخ فلسطینیانو لپاره سمدستي بشپړ او بې خنډه بشري مرستې برابرې شي.
د نوموړي په وینا، پاکستان تل د ۱۹۶۷ کال د پولو پر بنسټ د یوه داسې فلسطین چې بیت المقدس یې پلازمېنه وي، ملاتړ کړی او پر خپل دغه دریځ ولاړ دی.
په دغه موټر کې د شهباز په نوم (مستعار نوم) د یوه عمر خوړلي کورنۍ او کډه له پاکستان څخه د یکشنبې په ورځ (د وږي ۳۰مه) د تورخم له لارې افغانستان ته لېږدول کېږي. دی وايي، له شاوخوا څلوېښتو کلونو راهیسې له خپلې کورنۍ سره په پاکستان کې له پي، او، ار کارټونو سره اوسېده، خو اوس د پاکستان د حکومت له لوري اړ شوی چې بېرته خپل هېواد ته ستون شي.
د نوموړي په وینا، په افغانستان کې د ناستې ځای نه لري او هک حیران دی چې هلته به څه کوي. هغه د افغانستان انټرنشنل- پښتو خبریال ته په خبرو کې زیاته کړه: «زما بچیان لا څه کوې چې لمسیان مې هم همدلته پیدا شوي دي.»
هغه د دغې پوښتنې په ځواب کې چې په دغه موټر کې یې د کور دستکونه او ګاډر د څه لپاره بار کړي وویل: «دلته [پاکستان] کې یو خس هم نه پرېږدم، مجبور شوم چې د لسګونه کلونو په خپل لاس جوړه کړې جونګړه ورانه کړم او دستک او ګاډر یې یوسم، څو هلته [افغانستان] کې د اوسېدو ځای برابر کړم، دومره عیال چېرې وساتم پر سړک خو نه کېږي.»
د دغه عمر خوړلي کس په څېره کې له ورایه ستوماني او نا هیلي لیدل کېږي او د خپلو خولو په پاکولو سره یې همداراز زیاته کړه: «پاکستان پر موږ اباد شو اوس مو شړي.»
سره له دې چې په تورخم کې پاسپورټ لرونکو افغانانو او له پاسپورټ پرته افغانانو لپاره لارې جلا شوي، خو د ګڼې ګوڼې له امله سخته بې نظمي روانه ده. په دغه ځای کې د دومره ډېرو اېستل کېدونکو کډوالو لپاره هېڅ ډول امکانات نه دي برابر شوي.
له دې سربېره، ځايي پولیس له افغان کډوالو که پاسپورټ ولري او که یې ونه لري بد چلند کوي او د ځينو دغو افغانانو په وینا، په ډېریو مواردو کې پولیس په یوه پلمه نه په یوه پلمه له افغانانو د پیسو شکونې ته لاره جوړوي.
په تورخم کې ډېری افغانان له پاکستاني پولیسو په شکایت سره زیاتوي، سره له دې چې په سکنر کې یې ټول بیکونه سکن کېږي او هلته د وړلو اجازه ورکول کېږي، خو د موټرو تر تم ځایه دوه تر درېیو ځایونو پاکستاني پولیس ولاړ وي او د بیکونو د تلاشۍ غوښتنه کوي او «که د پیسو د شکونې لپاره بل څه ونه مومي نو وايي چې جامې مو نوې دي او د وړلو اجازه نه لرئ.»
د دوی په وینا: «دا ټول چل یې د پیسو شکونې ته جوړ کړی دی او که پیسې ورکړل شي، نو هر څه سم وي.»
له افغانستان څخه پاکستان او له پاکستان څخه افغانستان ته تلونکي افغانان وايي، په تورخم کې د مسافرو لپاره هېڅ ډول اسانتیاوې نشته او د ویزو د ټاپه کولو په ځای کې افغان مسافر په سره ګرمۍ کې درول کېږي او ان له ګرمۍ له وړانکو د پناه کېدو لپاره څه نشته.
د پاکستان د کډوالو ادارو د معلوماتو له مخې، د اګسټ له لومړۍ د سپټمبر تر ۲۰مې له پاکستان څخه ۱۱۷ زره او ۱۷۲ پي، او، ار کارټ لرونکي افغانان او همداراز ۵۰ زره او ۹۴۴ افغان سټیزن (اې، سي، سي) کارټ لرونکي افغانان بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي او دغه بهیر همداراز روان دی.
سرچینې زیاتوی، یوازې د شنبې په ورځ ۲ زره او ۲۵۱ پي، او، ار کارټ لرونکي افغانان، ۳۰۴ اې، سي، سي کارټ لرونکي افغانان او همداراز ۹۵۸ ناقانونه افغانان بېرته خپل هېواد ته شړل شوي دي.
د ملګرو ملتونو اړوندو بنسټونو او همداراز د بشري حقونو نړۍوالو سازمانونو له پاکستان او ایران څخه غوښتي، چې له خپلو هېوادونو په زوره د افغانانو د اېستنې بهیر ودروي، خو په ظاهره دغو دواړو هېوادونو د یادو بنسټونو او سازمانونو غوښتنو ته پام نه دی کړی.
