د طالبانو اوبو او انرژۍ وزیر د ټاپ پروژې له رییس سره د یادې پروژې د بهیر په اړه خبرې وکړې

د طالبانود اوبو او انرژۍ وزیر د ټاپ پروژې له ریيس مراد ارتیکوف او د ترکمنستان له سفیر خواجه عوضوف سره د دې پروژې د چارو د چټکتیا په هکله خبرې اترې کړې دي.

د طالبانود اوبو او انرژۍ وزیر د ټاپ پروژې له ریيس مراد ارتیکوف او د ترکمنستان له سفیر خواجه عوضوف سره د دې پروژې د چارو د چټکتیا په هکله خبرې اترې کړې دي.
په دې لیدنه کې چې د سې شنبې په ورځ (د تلې ۱۵مه) د طالبانو د اوبو او انرژۍ وزارت د غونډو په تالار کې شوې، دواړو لوریو د ټاپ ( ترکمنستان – افغانستان – پاکستان) برېښنا لېږدونې پروژې د چارو د چټکتیا په اړه خبرې کړې دي.
په دې لیدنه کې د طالبانو د اوبو او برېښنا وزیر عبداللطیف منصور د سیمې د هېوادونو لپاره د دغې پروژې پر حیاتي ارزښت د ټینګار ترڅنګ ویلي، چې طالبان د دې پروژې د چارو د چټکتیا په برخه کې هر راز همکاري ته ژمن دی.
طالب وزیر ددې همکاریو د څرنګتیا په اړه جزئیات نه دي ور کړي.
هغه زیاته کړې، چې د ټاپ پروژې لار نقشه د دوی تر څېړنې او بیاکتنې لاندې ده او د مولوي هبت الله له لوري تر تایید وروسته به د لاسلیکولو لپاره چمتو شي.
د ټاپ پروژې ریيس مراد ارتیکوف د یادې پروژې د پلي کولو په برخه کې د درې واړو هېوادونو( ترکمنستان، افغانستان او پاکستان) د همغږي او چمتووالي په هکله خبر ورکړی او د لومړنیو عملي اقداماتو د چمتوکولو د بهیر پر چټکتیا یې ټينګار کړی دی.
د ټاپ برېښنا نړیوالې پروژې موخه له ترکمنستان څخه د افغانستان له لارې پاکستان ته د برېښنا انرژي لېږدول دي، خو ددې پروژې په چارو کې تر اوسه پام وړ پرمختګ نه دی شوی.

د مسکو فارمټ مشورتي ناستې په څنډه کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف سره په لیدنه کې وویل، « مسکو د سیمې په کچه داسې مثال پرېښود چې تاریخ به یې یاد ساتي». دواړو لوریو د ترهګرۍ او نشهيي توکو خلاف پر ګډې مبارزې ټینګار کړی.
د دواړو لوریو ترمېنځ خبرو په پر دریو محورونو تمرکز درلود چې د ترهګرۍ ضد همکاري، د مخدره توکو قاچاق کمول او په سیمهییزو زیربنایي او اقتصادي پروژو کې د افغانستان ګډون پکې شامل دي.
امیر خان متقي په دې لیدنه کې له لاوروف نه شپږ ځله مننه وکړه او د روسیې له خوا د طالبانو رژیم په رسمیت پېژندل یې وستایل.
هغه وویل: «تاسې د سیمې په کچه داسې بېلګه پرېښوده چې تاریخ به یې یاد وساتي او دا پروسه به زموږ او ستاسو اړیکې مثبت لور ته روانې کړي.»
امیر خان متقي ټینګار وکړ چې اوس د عملي همکاریو لپاره زمینه برابره شوې او باید دوه اړخیزې او څو اړخیزې عملي چارې پیل شي.
متقي د امنیت او نشه یي توکو په تړاو وویل: «موږ په دې فکر یو چې په سیمه کې له تلپاتې امنیت او ثبات پرته پرمختګ ناممکن دی، د همدې موخو د ترلاسه کولو لپاره به د نشه یي توکو د قاچاق او امنیتي ننګونو پر وړاندې زموږ مبارزه روانه وي».
لاوروف په خپلو خبرو کې وویل چې د سیمې او نړۍ عمومي وضعیت اسانه نه دی خو د طالبانو د حکومت ګامونه د افغانستان د ثبات لپاره مهم دي.
هغه وویل: «موږ لیواله یو چې له خپلو افغانو همکارانو سره په هره ممکنه توګه مرسته وکړو، څو د نشهيي توکو د قاچاق، ترهګرۍ، او جرمونو پر ضد مبارزه کې نوې بریاوې ترلاسه شي.»
لاوروف یادونه کړې چې ملګرو ملتونو اړوند ادارو هم د نشهیي توکو د کموالي په اړه مثبت پرمختګونه ثبت کړي دي.

په کندهار کې د طالبانو مشر او والیانو او ولسوالانو درې ورځنۍ غونډه نن پای ته ورسېده. د غونډې پیلېدو پر مهال سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي و چې د طالبانو مشر د بګرام په اړه له والیانو او ولسوالانو سره مشورې کوي، خو د طالبانو په خبرپاڼه کې د بګرام هېڅ یادونه نه ده شوې.
طالبانو د سې شنبې په ورځ (د تلې ۱۵مه) د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي چې ملا هبتالله اخوندزاده خپلو والیانو او ولسوالانو ته وویل چې «که چاته مې دنده ورکړه دا یو امانت دی، که مې بیرته ځینې واخیسته دا هم زما حق دی، ځکه هرڅه د الله تعالی په اراده کیږي.»
نوموړي وویل چې د ده فرامین او حکمونه باید تر علماوو، طالبانو او خلکو ورسیږي.
هبتالله والیانو او ولسوالانو ته په خطاب کې ویلي، چې دوی د نظام قوت او استازي دي او ټول خلک د دوی تر حکم لاندې دي او که دوی د خپل امیر ښه استازولي وکړي نو خلک به له دوی سره همکار شي.
هغه زیاته کړې: «ستاسې تر لاس لاندې پوره وطن دی، خلکو ته ترغیب ورکړئ، هر مشر د خپل ماتحت لپاره امام دی، په هر ولایت او ولسوالۍ کې د هغه ولایت د والي او ولسوال اثار د خلکو په چلند او رویه کې معلومیږي».
هبتالله زیاته کړې چې کشرانو ته باید داسې دندې ونه سپارل شي چې وروسته یې بیا سرته نه شي رسولی. هغه ټینګار کړی چې کار باید اهل کار ته وسپارل شي.
پر طالبانو نیوکې دي، چې حکومت او ادارې یې انحصاي کړې او له طالبانو پرته بل چاته ونډه نه ور کول کیږي.
د طالبانو مشر د پخوانیو مجاهدینو نیتونه ناسم بللي او وايي، چې «په افغانستان کې ډير جهادونه وشول، خو چې نیتونه یې سم نه وو، نو هغه اثار پرې مرتب نه شول چې د جهاد اهداف بلل کیدل او افغانستان یې در په در کړ، پر چوکۍ جنګونه شول، ډلبازۍ شوې او وینې توییدو ته لارې هوارې شوې.»
هغه د دیني عالمانو دغه سیمینار ته په وینا کې ویلي، چې په دنیا کې د الله په نزد قدرمن او بهترین خلک علما دي.
هبتالله د سیمنیار له ګډون والو غوښتي، چې له انسي او جني شیطانانو پنا وغواړي.
هغه زیاته کړې، « قل اغوذ برب الفلق او قل اعوذ برب الناس ډیر وايئ، استغفرالله ډیره ډیره وايئ، ذکر ډیر کوئ، چې د ذکر په برکت له شيطاني وسوسو څخه وساتل شئ.»
له دې وړاندې سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي و، چې ملا هبت الله خپل والیان او منځپوړي چارواکي په افغانستان کې د متحده ایالاتو د محدود استخباراتي حضور په تړاو د مشورې لپاره غوښتې دي.

د افغانستان په اړه د «مسکو فارمټ مشورتي غونډې» ګډونوالو له کابل سره د ترهګرۍ او نشهيي موادو پر ضد د ګډو هڅو ژمنه وکړه او څرګنده یې کړه چې له افغانستان سره د اقتصادي همکاریو پراختیا ته لیوال دي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت د سې شنبې په ورځ په یوه اعلامیه کې وویل، چې د افغانستان له پرمختګ سره د مسکو فارمټ غونډې غړو هېوادونو خپله ګډه ژمنتیا تکرار کړه، څو دغه هېواد یو خپلواک، متحد او سوله ییز دولت شي.
اعلامیه زیاتوي، «ګډونوالو چمتووالی وښود، چې له کابل سره د ترهګرۍ او مخدره موادو د قاچاق پر ضد مبارزه کې مرسته وکړي او د سیمې په زیربنایي پروژو کې د افغانستان د ګډون ملاتړ وکړي.»
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت په وینا، د غونډې ګډونوالو د طالبانو له حکومت سره د سوداګرۍ، اقتصادي همکاریو او په افغانستان کې د پانګونې په اړه لېولتیا څرګنده کړې.
اعلامیه دغه راز له افغانستان سره د نړیوالو بشري مرستو پر اهمیت ټینګار کوي او وايي، چې غړو هېوادونو ددې مرستو غیر سیاسي کېدل غوښتي دي.
د مسکو فارمټ په ناسته کې د روسیې ترڅنګ د هند، ایران، قزاقستان، چین، قرغیزستان، پاکستان، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان استازو ګډون درلود.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر مولوي امیرخان متقي هم د سې شنبې ورځې په دې غونډه کې حاضر و.

په خوست کې د طالبانو د کرنې ریاست مسوولانو ویلي چې سږ کال په دغه ولایت کې د املوکو حاصلات ۲۰ سلنه زیات شوي دي. ددوی په ونیا، د اټکل له مخې سږ کال به د املوکو حاصلات څه باندې ۳ زره ټنه وي.
د طالبانو تر واک لاندې حریت راډیو د راپور له مخې، سږ کال په خوست کې په ۳۰۰ زره هکټاره ځمکې املوک کرل شوي چې اټکل کیږي تر درې زرو ټنو ډېر املوک به ترې ترلاسه شي.
د خوست د کرنې او مالدارۍ رییس مولوي شېر محمد ذبیح ویلي، چې سږ کال د خوست په بېلابېلو ولسوالیو کې د املوکو حاصلات نږدې درې زره او ۲۰۰ ټنه اټکل شوي.
په خوست کې بزګران د املوکو له حاصلاتو خوښ دي او وایي چې یادې مېوې په خوست کې ښه نتیجه ورکړې او له طالب چارواکو یې غوښتي چې بزګرانو ته دې د نویو کښتونو د ازمویلو لپاره زمینه برابره کړي.
یاده دې وي چې تر دې مخکې په خوست کې د کیلې او خورما کر هم ازمویل شوی دی.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر مولوي امیرخان متقي د افغانستان په اړه د مسکو فارمټ اوومې ناستې له غړو هېوادونو وغوښتل چې د روسیې په څېر پرېکنده ګام واخلي. متقي دغه راز وویل، چې طالبان او د سیمې هېوادونه په افغانستان کې د بهرنیو ځواکونو حضور نه مني
متقي د سې شنبې په ورځ، د تلې پر ۱۵مه، له مسکو فارمټ غونډې وروسته خبري کنفرانس کې د طالبانو د ادارې د رسمیت پېژندلو په تړاو د روسیې پرېکړه «زړوره پرېکړه» وبلله او له نورو هېوادونو یې هم د ورته ګام اخېستلو غوښتنه وکړه.
هغه وویل، « هیله لرو چې نور هېوادونه هم دا لاره تعقیب کړي.»
متقي زیاته کړه، چې د مسکو فرمټ ناسته کې ټولو غړو له افغانستان سره د همکارۍ د څرنګتیا په تړاو متحد نظر درلود. هغه په دې اړه نور جزئیات ورنه کړل.
متقي وویل، چې افغانستان مستقل هېواد دی او په ټول تاریخ کې یې بهرنی حضور نه دی منلی او له دې وورسته هم همدا پالیسي ده او دوی او د افغانستان د خلکو او سیمې لپاره په افغان خاوره کې بهرنی پوځي حضور د منلو وړ نه دی.
هغه ادعا وکړه، چې په افغانستان کې د امنیت اخلالوونکې ټولې ډلې له منځه تللې دي او دا ښه پرمختګ دی.
نوموړي وویل، « د نشه يي توکو کښت او قاچاق صفر شوی، مخه یې نیول شوې، ټول پرې خوښ دي».
متقي د مسکو فرمټ یو ښه فرصت وباله، چې د سیمې هېوادونه پکې د یوبل نظریات اوري او اړیکې پکې رغیږي.
هغه دغه راز وویل، چې په افغانستان کې له څلور لسیزو وروسته بشپړ امنیت چمتو شوی او د اقتصادي او سوداګریزو پروژو لپاره زمینه برابره شوې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر وویل، چې په افغانستان کې دداعش په ګډون د هیڅ وسله والې ډلې فعالیت نشته، خو د افغانستان له پولو بهر شته او طالبان هیله من دي چې له افغانستان نه بهر هم دې مسالې ته پاملرنه وشي.
هغه په دې برخه کې د کوم هېواد نوم یاد نه کړ، خو طالبانو له دې وړاندې څو ځله ویلي، چې د پاکستان په بلوچستان کې د دداعش روزنځایونه دي.
په دې غونډه کې د روسیې، هند، ایران، قزاقستان، قرغیزستان، چین، پاکستان، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان استازي برخه لري او د افغانستان پر روان وضعیت خبرې کوي.
دې غونډې ته د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف په خپله پرانېستونکې وینا کې وویل، چې دغه فارمټ اوس په یوه معتبر ځای بدل شوی او د سیمې مهم هېوادونه سره راټولوي.
نوموړي زیاته کړه، « موږ ټول داسې يو خپلواک، يو موټی او باثباته افغانستان غواړو چې له خپلو ګاونډيانو سره په سوله او تفاهم کې ژوند وکړي او د نړيوالې ټولنې درناوی، یوازې په خبرو کې نه، بلکې په عمل کې وګوري».
له غونډې یوه ورځ وړاندې، د دوشنبې په ورځ، د روسیې، چین او ایران استازو په یوه څلور اړخیزه ناسته کې د «یوه خپلواک، سولهییز او له بهرني نفوذ څخه پاک» افغانستان په اړه خبرې کړې وې.
ددې ناستې یوه برخه وال او د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق د سېشنبې په ورځ د (تلې ۱۵مه) پر اېکس پاڼه ولیکل، چې په یاده ناسته کې د سیمې د سولې او امنیت پر اړوندو موضوعاتو هم بحث شوی دی.
