د ملک سلمان د بشري مرستو بنسټ د افغانستان په شمالي ولایتونو بلخ او سمنګان کې د زلزلهځپلو کورنیو د ملاتړ په موخه د خوراکي او غېرخوراکي توکو د مرستو یوه بسته د افغان سرې میاشتې ټولنې ته سپارلې ده.
په سپارل شویو مرستو کې ۵۰۰ خیمې، ۲۵۰۰ کمپلې، د پخلنځي ۵۰۰ سیټونه او لوښي، ۱۴۱ ټنه (۲۰۰۰ بستې) بېلابېل خوراکي توکي لکه اوړه، غوړي، وریجې، لوبیا او بوره او همدارنګه ۲۴ ټنه خرما شاملې دي.
دغه مرستې د سعودي عربستان د سفیر فیصل بن طلق البقمي لهخوا د کابل په سفارت کې د افغان سرې میاشتې د عمومي رییس شهابالدین دلاور ته وسپارل شوې.
دلاور دا ډول بېړنۍ مرستې د زلزلهځپلو د لومړنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره ارزښتمنې وبللې او له سعودي دولت او ولس څخه یې وغوښتل، چې دا لړۍ دوامداره وساتي.
د سعودي عربستان سفیر وویل، هېواد به یې د هر ډول سختو حالاتو پر مهال د افغانانو ترڅنګ ولاړ وي او د بشري مرستو د پراخېدو هڅو ته به دوام ورکړي.
څو ورځې وړاندې سمنګان، بلخ او ځینې نور ولایتونه نسبتا زوروري زلزلې ولړزول.
د روغتیا نړۍوال سازمان په خپل وروستي راپور کې ویلي، چې د افغانستان په شمال کې د زلزلې له امله لږ تر لږه ۲۶کسان مړه او ۱،۱۴۴ تنه نور ټپیان شوي دي. یاد سازمان زیاتوي، په زلزله ځپلو سیمو کې د ویجاړو شویو کورونو شمېر له ۹۰ څخه ۴۳۰ ته پورته شوی.
دغه غوښتنه وروسته له هغې راپورته شوې،چې د دوشنبې په ورځ د ۶،۳ درجې زلزلې له امله د بلخ ولایت مرکز مزار شریف ته نږدې سیمې ولړزېدې، چې پکې لږ تر لږه ۲۶تنه مړه، نږدې زر تنه ټپیان او سلګونه کورونه ویجاړ شول.
شین جومات (روضه) چې د افغانستان له مقدسو او تاریخي ځایونو ګڼل کېږي، د حضرت علي کرمالله وجهه د مزار په نوم هم پېژندل کېږي. دا ودانۍ د ۱۵مې پېړۍ په دوران کې د ښکلې معمارۍ، نیلي خښتو او هنري موزاییکونو په مرسته جوړه شوې ده.
د رویټرز خبري اژانس د ډلې د لیدنې پر بنسټ، جومات ته د زلزلې له امله ښکاره زیان رسېدلی ځینې خښتې له دیوالونو غورځېدلې او منارې یې درزونه کړې دي.
په مزار شریف کې د یوه پوهنتون استاد سید محمد حسین وایي: «دا جومات د ښار یو مهمه تاریخي نښه او د خلکو د عقیدې او کلتور سمبول دی. له حکومته غواړو چې د رغونې لپاره یې جدي اقدام وکړي.»
د بلخ ولایت یو بل اوسېدونکی، سید بشیر رسا، وایي چې جومات ته جدي زیان رسېدلی او زیاتوي: «په خپل پنځهپنځوس کلن ژوند کې مې داسې زلزله نه ده لیدلې.»
تر اوسه د دې تاریخي جومات د رغونې کار نه دی پیل شوی، خو د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت ویلي چې تخنیکي ټیم به ډېر ژر د زیان کچه وڅېړي او د بیارغونې چارې به پیل کړي.
طالبانو په خپله تېره دوره ۲۰۰۱کال کې د بامیان د بودا دوې سترې مجسمې د «بتپرستۍ نښې» بللې او ویجاړې کړې یې وې. خو له ۲۰۲۱کال راهیسې له بیا ځلې واکمنېدو وروسته، طالبان وایي چې د فرهنګي میراثونو ساتنې ته ژمن دي او د بامیان او نورو تاریخي ځایونو د بیارغونې پلانونه لري.