د یوناما چارسمبالې جورجیوت ګانیون په خپل درې میاشتني راپور کې چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته یې لېږلی لیکلي، چې دغه سازمان په افغانستان کې د روان کال د اګست له لومړۍ نېټې د اکټوبر تر ۳۱مې پورې ۲زره او ۷۳۷ امنیتي پېښې ثبت کړې دي.
دغه پېښې د تېر کال د ورته مودې پرتله د ۱۴.۷ سلنه زیاتوالی ښيي.
ملګري ملتونه وایي، د طالبانو مخالفو وسلهوالو جریانونو په دغه درېیو میاشتو کې په ټولیز ډول د ۴۱ امنیتي پېښو مسوولیت منلی چې له دې ډلې ۱۹ پېښې تایید شوې دي. د راپور له مخې؛ دغه جریانونو کې د افغانستان ازادۍ جبهه، د ملي مقاومت جبهه، د ملي نبرد جبهه، د ملي بسیج جبهه، د افغانستان د اسلامي ازادۍ جبهه او د افغانستان د ازادۍ غورځنګ شامل دي.
ملګرو ملتونو دا نهده په داګه کړې، چې د کومو جبهو ادعا شوي بریدونه یې تایید کړي دي. سره له دې په راپور کې راغلي، د طالبانو مخالف پوځي ځواکونه تر اوسه نهدي توانېدلي چې د طالبانو واکمنۍ ته «جدي ننګونه» پیدا کړي.
د داعش خراسان د بریدونو کموالی
په راپور کې د ملګرو ملتونو له حوالې راغلي، چې د روان کال د اګسټ له لومړۍ څخه د اکټوبر تر پای پورې په افغانستان کې د داعش خراسان بریدونه د شمېر او پراختیا له مخې کم شوي دي. د راپور له مخې؛ د اګسټ په ۱۲مه داعش خراسان ډلې ادعا وکړه، دوه جنګیالي یې چې د غلا په تور نیول شوي وو؛ له کندوز زندانه اېستل شوي او وژل شوي دي.
راپور زیاتوي، چې د اګست په ۱۳مه طالبانو د داعش خراسان قوماندان وواژه او د اګست په ۱۵مه داعش بیا ادعا وکړه چې په ننګرهار کې یې یو سړی د طالبانو لپاره د جاسوسۍ په تور اعدام کړی دی.
پر ډیورنډ کرښې نښتې
ملګرو ملتونو ویلي، چې د اګست له لومړۍ نېټې څخه د اکټوبر تر پایه پورې د افغانستان په پولو او ډیورنډ کرښه له پاکستان، ایران او تاجکستان سره څو پېښې رامنځته شوې دي. د راپور پر بنسټ؛ د اګست په ۱۳مه په ننګرهار کې د پاکستاني ځواکونو او طالبانو ترمنځ د یادې ډلې له لوري د امنیتي پوستو د جوړولو پر سر نښته وشوه. هممهاله پاکستاني ځواکونو پر کونړ توغندي وېشتي.
همدا راز (د اګسټ په ۶مه) د طالبانو سرحدي پولیسو له پاکستاني ځواکونو سره د یوې پوستې جوړولو له کبله نښته وکړه. راپور کې ویل شوي، چې د اګست په ۲۵مه او د اکټوبر په ۲۴مه د طالبانو او د تاجکستان د سرحدي پولیسو تر منځ په بدخشان کې ډزې تبادله شوې.
راپور وايي، د اګست په ۲۹مه په کونړ کې دوه جلا پېښې وشوې چې په یوه کې یې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ ډزې تبادله شوې او مالي زیانونه یې واړول. په دویمه پېښه کې له پاکستان نه پر کونړ توغندي وویشتل شول.
په راپور کې راغلي، چې د اګست په ۳۰مه د طالبانو او ایران د سرحدي ځواکونو ترمنځ پر یو بل ډزې شوې. لامل یې د ایراني ځواکونو له لوري ایران ته د اوښتونکو افغانانو وهل ډبول یاد شوي دي.
د راپور له مخې؛ د سپتمبر په ۵مه، ۱۴مه او ۱۶مه په کونړ کې د پاکستان له لوري د هاوان او سپکو وسلو ډزې شوې، چې د یوه ملکي وګړي کور یې ویجاړ کړی او پهکې څاروي هم تلف شوي دي.
د طالبانو او پاکستان ترمنځ نښتې
ملګرو ملتونو په خپل راپور کې لیکلي، پاکستان لا هم ادعا کوي چې افغان طالبانو په خپله خاوره کې د پاکستاني طالبانو غورځنګ «ټيټيپي» ته پناه ځایونه ورکړي؛ خو پر کابل واکمن طالبان بیا دغه ادعا ردوي.
د یوناما د چارسمبالې په وینا؛ د اګست له لومړۍ نېټې څخه د اکټوبر تر پایه پورې په افغانستان کې ګڼ هوايي بریدونه او د بېپیلوټه الوتکو فعالیتونه ثبت شوي. د راپور له مخې؛ جاسوسي ډرونونه په غزني، هلمند، کابل، کندهار، خوست، لوګر، ننګرهار، پکتیا او پروان کې لیدل شوي دي.
راپور زیاتوي، د اګست پر ۱۱مه په نورستان او د اګسټ په ۲۷مه په خوست، کونړ او ننګرهار کې هوايي بریدونه شوي چې د TTP د اډو په توګه یادې سیمې یې په نښه کړې او مرګژوبله یې رامنځته کړې ده. د راپور له مخې؛ د سپټمبر په ۱۴مه په خوست، د سپتمبر په ۱۷مه په پکتیکا او پکتیا، د سپتمبر په ۲۳مه په کندهار او د سپتمبر په ۳۰مه په کندوز کې د ډرون پراخ فعالیتونه لیدل شوي.
ملګرو ملتونو ویلي، چې د اکټوبر په ۹مه یو هوايي برید د «ټيټيپي» مشر نور ولي محسود په کابل کې په نښه کړی؛ خو ویل کېږي چې ژوندی پاتې شوی دی. د حافظ ګل بهادر اړوندې ډلې یو غړی د اکټوبر په ۱۰مه په پکتیکا کې په هوايي برید کې په نښه شو.
راپور زیاتوي، چې د طالبانو د دفاع وزارت د عملیاتو له پیل وروسته د اکټوبر له ۱۰مې تر ۱۸مې پورې په ډیورنډ کرښه پرتو ولایتونو کې څو نښتې او هوايي بریدونه رامنځته شول، چې پهکې د اکټوبر پر ۱۵مه په کابل کې د دوو راکټي بریدونو پېښې هم شاملې دي چې مرګژوبله یې اړولې وه.
د طالبانو او پاکستان نښتو کې پراخ تلفات
جورجیوت ګانیون په خپل نوي راپور کې ویلي، چې د اکټوبر له ۱۰مې تر ۱۷مې پورې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ په نښتو کې لږ تر لږه ۵۰ ملکي کسان وژل شوي او ۴۵۳ نور ټپیان شوي دي. راپور زیاتوي، چې ډېری تلفات د سپین بولدک او کابل په یو شمېر سیمو کې د هوايي بریدونو او پر ډیورنډ کرښه د جګړو له امله رامنځته شوي.
د راپور له مخې؛ د طالبانو استخباراتو یوناما ته په لیکلې بڼه ویلي، چې د اکټوبر ۱۵مې بریدونو «ګڼ ملکي تلفات» رامنځته کړي او پاکستان له مخکیني توافق څخه سرغړونه کړې ده.
د ملګرو ملتونو پر کارکوونکو محدودیتونه او امنیتي پېښې
ملګرو ملتونو ویلي، چې په دې موده کې یې ۶۳ امنیتي پېښې ثبت کړې چې په مستقیم ډول یې د دوی پر کارکوونکو اغېز کړی دی. راپور زیاتوي، چې د طالبانو د مشر د سخت حکم له پلي کېدو وروسته، چې له مخې یې ښځینه افغان کارکوونکې د ملګرو ملتونو دفترونو ته نه پرېښودل کېږي، محدودیتونه نور هم زیات شوي دي.
د یوناما چارسمبالې لیکلي، چې د طالبانو د دفاع وزارت ځواکونه کابل کې «د ملګرو ملتونو د عملیاتو مرکز» مخې ته ځای پر ځای شوي؛ ترڅو د افغان ښځینه کارکوونکو د ورتګ مخه ونیسي او ورته اقدامات د کابل په نورو دفترونو کې یې هم ترسره شوي دي.
