د ایران پولې ته نږدې د ترکیې د ایغدیر ښار پولیسو د یکشنبې په ورځ د (لېندۍ ۲۳مه) ۱۲ هغه افغان کډوال نیولي، چې د استوګنې قانوني اسناد یې نهلاره. دغه کډوال د بهرنیو وګړو د اېستلو مرکز ته لېږدول شوي دي. پولیسو همداراز د یادې پېښې په تړاو دوه انساني قاچاق کوونکي هم نیولي دي.
د ترکیې رسنیو د یکشنبې په ورځ راپور ورکړی، چې یادو قاچاق کوونکو هڅه کوله دغه افغان کډوال په ناقانونه توګه د استانبول ښار ته ولېږدوي.
د راپورونو له مخې؛ پولیسو هغه مهال دغه کډوال ونیول، چې د دوی موټر په یوې امنیتي پوسته کې ودرول شو او تلاشي ترې واخیستل شوه. په همدغه موټر کې له کډوالو سره یو ځای دوه قاچاق کوونکي هم سپاره وو.
په ترکیه کې د بېاسناده کډوالو او په ځانګړي ډول د افغان وګړو نیول کېدل لا هم روان دي. د ترکیې د کورنیو چارو وزارت د شمېرو له مخې؛ په تېر یو کال کې د دغه هېواد په بېلابېلو ښارونو کې نږدې ۳۱زره افغان کډوال پېژندل شوي او نیول شوي دي.
د جرمني د بهرنیو چارو وزیر یوهان واډیفول وايي، ټاکل شوې د روان کال تر پایه له پاکستانه جرمني ته د افغان پناهغوښتونکو د لېږدونې بهیر پای ته ورسېږي. هغه په پاکستان کې د په تمه افغانانو وضعیت ډېر خراب وباله او په ټينګار سره یې ویلي، د دغو کسانو لېږدونه د حکومت په لومړیتوبونو کې ده.
د جرمني رسنیو د یوهان واډیفول له قوله لیکلي: «لازمې څېړنې او همداراز الوتنې اوس په چټکۍ سره ترسره کېږي.»
واډیفول تر دې مخکې ویلي و، له پاکستاني لوري سره په خبرو کې پر دې بریالی شوی، چې په پاکستان کې د جرمني له لوري د منل شویو افغان پناهغوښتونکو حضور تر شپږو نورو میاشتو وغځوي.
نوموړي په دې برخه کې د جرمني د کورنیو چارو وزارت مسوولیت ته په نغوتې سره ویلي، له ټولو ارزونو وروسته د ځينو افغانانو د منل کېدو او یا هم نهمنل کېدو په تړاو پرېکړه د دغه وزارت پر غاړه ده.
هغه همداراز خبرداری ورکړی، که چېرې په دې برخه کې نور ځنډ هم رامنځته شي، نو ښايي په پاکستان کې په تمه افغان پناهغوښتونکي به د راروان نوي میلادي کال په پیل سره په زوره له پاکستان څخه واېستل شي.
یو شمېر افغان پناهغوښتونکي چې د جرمني له لوري یې د منل کېدو وعده ترلاسه کړې له کلونو راهیسې په پاکستان کې جرمني ته د لېږدېدو په تمه ترخې شپې او ورځې تېروي.
د جرمني د کورنیو چارو وزیر الکساندر دوبرینت بیا تر لاس لاندې ادارو ته سپارښتنه کړې، چې جرمني ته د لېږدونې لپاره په پاکستان کې په تمه له شاوخوا ۲ زره کسانو باید دا مشخصه کړي چې څوک پر شرایطو برابر دي.
دغې پرېکړې ګڼ غبرګونونه راپارولي او د بشري حقونو نړۍوالو بنسټونو له جرمني غوښتي، چې دغه منل شوي افغان پناهغوښتونکي ژر تر ژره ولیږدوي.
د یادونې وړ ده، چې په وروستي ځل ۵۲ افغان پناه غوښتونکي چې د جرمني د منل کېدو وعده ورکړل شوې وه، له اسلاماباد څخه جرمني ته ولېږدول شول.
د «قلم لار بنسټ» مشر او د نجونو د زدهکړو پلوی او فعال مطیعالله ویسا چې د نجونو د زدهکړو پلویتوب له امله د طالبانو له لوري بندي شوی و، تازه یې د قطر د امیر لهخوا نړۍواله جایزه ترلاسه کړه. دغه جایزه «د فساد ضد او نوښتګر ځوان» د سرو زرو جایزه ده او مادي مرسته هم لري.
د «قلم لار بنسټ» مشر او د نجونو د زدهکړو فعال مطیع الله ویسا چې څه موده مخکې د نجونو د زدهکړو په تړاو د فعالیتونو له امله د طالبانو له لوري نیول شوی و او له ډېرې مودې وروسته بیا خوشې شو، د یکشنبې په ورځ په قطر کې د «شیخ تمیم بن حمد الثاني د فساد ضد نړۍواله جایزه» ترلاسه کړه.
مطیعالله ویسا وايي، دغه جایزه له سرو زرو جوړه ده او ورسره مادي امتیازات هم ورکړل شوي دي.
د شیخ تمیم بن حمد ال ثاني د فساد ضد نړۍوالې جایزې نهم پړاو مراسم د یکشنبې په ورځ (د لیندۍ ۲۳مه) د ملګرو ملتونو د نشهيي توکو او جرمونو ضد ادارې په همکارۍ په دوحه کې ترسره شول.
د قطر امیر شیخ تمیم بن حمد ال ثاني په بېلابېلو ګټګوریو کې ګټونکو ته جایزې ورکړې.
د قطر امیر د جایزو د ورکړې پرمهال وویل: «له فساد سره مبارزه یو نړۍوال مسوولیت دی چې د نړۍوالو سازمانونو هڅو او د ژمنو اشخاصو نوښتونو ته اړتیا لري.»
مطیعالله ویسا له کلونو راهیسې په افغانستان کې د پوهنې او په ځانګړي توګه د نجونو د زدهکړو په برخه کې فعالیت لري او د همدې فعالیتونو له امله د ۱۴۰۲ کال په وري میاشت کې د طالبانو د استخباراتو لهخوا ونیول شو او تر ۲۱۵ شپو او ورځو زنداني کېدو وروسته بېرته خوشې شو.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان کې نجونې له څه باندې څلورو کلونو راهیسې له شپږم ټولګي پورته د هېڅ ډول زدهکړو د دوام اجازه نهلري او په دې برخو کې پر طالبانو د نړۍوالو فشارونو هم تر اوسه څه ګټه نهده کړې.
د حکومتولۍ د څرنګوالي په تړاو د طالبانو د کورنیو چارو وزیر له تُوندو څرګندونو وروسته ډېری طالب چارواکو له هبتالله اخوندزاده پر اطاعت کولو ټينګار کړی دی. د پنجشېر لپاره د طالبانو امنیه قومندان هم ویلي، د هبتالله فرمان که په خوښۍ کې وي او که هم په ناخوښۍ کې، اطاعت یې واجب دی.
د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراجالدین حقاني د تېرې جمعې په ورځ په خوست ولایت کې په یوه جومات کې د وینا پر مهال د وېرې او زور پر واکمنۍ نیوکه وکړه او ویې ویل:«هغه حکومتونه چې ولس وېروي، هغه حکومت نهدی.»
له دغو څرګندونو وروسته ډېریو طالب چارواکو د هبتالله اخوندزاده پر اطاعت کولو ټينګار کړی او په ډاګه یې ویلي، چې دوی یو «امیر» لري.
تازه د پنجشېر لپاره د طالبانو امنیه قومندان احمدالله بدر ویلي، د هبتالله اخوندزاده احکام او فرمان که په خوښۍ وي او که ناخوښۍ پر ټولو یې اطاعت کول واجب دي.
احمدالله بدر ویلي: «ځينې وخت داسې احکام یا فرمان راځي چې هغه به زما له طبیعت سره مخالف وي، نو زه باید خپل طبیعت پر هغه بالا نهکړم، دا که هرې ادارې ته راځي، موږ ته په سر سترګو قبول ده او موږ ته د هغه د امر منل واجب دي.»
شنونکي پر دې باور دي، چې دغه ډول څرګندونې د طالب چارواکو تر منځ د نظر د بېلوالي ښکارندويي کوي او ځينې په نرمۍ سره د حکومتولۍ پلویان دي او ځينې یې بیا سختدریځي خپله کړنلاره ګرځولې ده.
د پاکستان د عالمانو شورا مشر محمد طاهر محمود اشرفي د طالبانو له هغه پرېکړې هرکلی کړی، چې هېڅ افغان باید له هېواد څخه بهر په جګړو کې برخه وانخلي.
د طالبانو نږدې زرو دیني عالمانو د لیندۍ پر نولسمه په کابل کې په یو پرېکړهلیک کې ټینګار وکړ، چې هېڅ افغان وګړی باید د هېواد له پولو د باندې په جګړو کې برخه وانخلي.
په پرېکړهلیک کې ویل شوي، «طالبان باید د هغو کسانو مخه ونیسي چې د جګړې لپاره له افغانستان نه بهر ته ځي.»
د پاکستان د علماوو د شورا مشر حافظ محمد طاهر محمود اشرفي ویلي دي، چې که څوک د پوځ پر ضد سر پورته کړي، موږ به مقاومت وکړو.
نوموړي په یوه خبري کنفرانس کې وویل، چې که اړتیا پېښه شي، د جهاد په ډګر کې به هم د هېواد د امنیت او ثبات د دفاع لپاره حاضر دي او په دې لاره کې به مدرسې، محراب او منبر هم خپل رول ادا کړي.
طاهر محمود اشرفي وویل، چې د افغانستان د علماوو لهخوا خپره شوې اعلامیه د دوی د هرکلي وړ ده او اوس د افغان حکومت مسوولیت دی، چې پر دې اعلامیه عمل وکړي.
هغه وویل، چې له افغانستان څخه پاکستان ته د ترهګرۍ اجازه هېچا ته نهشي ورکول کېدای او دوی غواړي چې په سیمه کې سوله راشي.
طاهر محمود اشرفي وویل، د هېواد سیاسي ګوندونه دې سره کېني او د هېواد د دفاع، اقتصاد او داخلي ثبات د پیاوړتیا لپاره دې خپلمنځي خبرې وکړي.
هغه وویل: «څوک چې ښکنځلې او سپکې خبرې کوي، هغه نه غواړي چې په هېواد کې سوله راشي. د ټولو فقهي مکتبونو مشایخو دا پرېکړه کړې ده چې تاوتریخوالی د منلو وړ نهدی، زموږ هدف دا دی چې هېواد د نظامِ مصطفی (ص) تر منزل پورې ورسول شي.
طاهر محمود اشرفي زیاته کړه، چې د ډيجيایاېسپيار د خبري کنفرانس وروسته پر برید کوونکو کسانو غندنه کوي. نوموړي همدارنګه وویل، چې په هېواد کې به د خلافتِ راشده د نظام په اړه سیمینارونه تنظیم شي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت یو چارواکی وايي، چې نننی افغانستان نور د بحران مدیریت لپاره موضوع نه ګڼل کیږي. ذاکر جلالي ویلي، چې د افغانستان د ګاونډیو هېوادونو د ځانګړو استازو غونډه کې په افغانستان کې د فرصتونو او ظرفیتونو په تړاو د عباس عراقچي ټینګار د ستاینې وړ دی.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت لوړپوړی چارواکی نن یکشنه، د لیندۍ ۲۴مه په اېکس کې لیکلي، چې د طالبانو حکومت د جیو-اقتصادي موقعیت، ښه نیت او د اقتصاد پر بنسټ بهرني سیاست ته په پام سره، کابل کولی شي د مرکزي اسیا، لویدیزې او سویلي اسیا ترمنځ یو اغیزناک پل شي.
ذاکر جلالي ویلي:«د داسې یوې تګلارې په چوکاټ کې، د سیمې هیوادونه کولی شي د افغانستان د ټرانزیټ، سوداګرۍ او اتصال ظرفیتونو څخه په اغیزناکه توګه ګټه پورته کړي».
جلالي همدراز وايي، چې په تیرو څلورو کلونو کې د افغانستان او د سیمې د هیوادونو ترمنځ د ټرانزیټ، سیمه ییز اتصال، سوداګرۍ اسانتیا او د اقتصادي همکارۍ پراخولو په برخو کې عملي او محسوس ګامونه اخیستل شوي دي، چې دا ښیي د متقابل عمل پر بنسټ چلند او مخ په وړاندې لیدلوری کولی شي ثبات، سوکالۍ او د ګډو سیمه ییزو ګټو د خوندي کولو لامل شي.
نوموړی زیاتوي، چې له افغانستان سره ښکیلتیا باید د فرصتونو، سیمه ییزو واقعیتونو او موجوده ظرفیتونو پر بنسټ وي.
جلالي په دې باور دی، چې افغانستان او سیمه پراخ حقیقي او احتمالي ظرفیتونه لري، چې له هغو څخه په احتیاط سره ګټه اخیستنه کولی شي متقابلې ګټې چمتو کړي او د ټولو خواوو لپاره د دوامداره ګټونکي حالت لپاره لاره هواره کړي.
د یادونې وړ ده، په تهران کې د افغانستان د ګاونډیو هېوادونو ځانګړو استازو غونډې په پیل کې د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي وویل چې افغانستان کې ثبات د ټولې سیمې لپاره یوه ستراتېژیکه او حتمي اړتیا ده.
عباس عراقچي زیاته کړه، چې د افغانستان امنیت «په مستقیم ډول د ټولو ګاونډیو هېوادونو له ګټو سره تړلی دی.
په دې غونډه کې طالبانو ته هم بلنه ورکړل شوې وه، خو دې ډلې له ګډون څخه ډډه وکړه.
