په غزني کې د یوې ټرافیکي پېښې له امله دوه کسان مړه او دوه نور ټپیان شوي دي. د دغه ولایت لپاره د طالبانو د امنیې قوماندانۍ ویاند خالد سرحدي وايي، یاده پېښه د اب بند ولسوالۍ اړوند د کابل – کندهار پر لویه لاره شوې ده. په دغې پېښه کې دوه کسان مړه او دوه نور ټپيان شوي دي.
د یادې پېښې لامل د موټر چلوونکو ناپامي ښودل شوې، د دواړو موټرو چلوونکي مړه شوي او دوه مېرمنې ټپیانې دي.
د طالبانو د کور او ښار جوړلو وزارت خبر ورکړی، چې د دغه وزارت وزیر مولوي نجیبالله حیات حقاني له لوري په بامیان ولایت کې د کډوالو لپاره ښارګوټی پرانیستل شو. دغه وزارت ویلي، چې د استوګنې، سړکونو هوارولو او مستحقو کډوالو ته د کورونو د وېش چارې به په راتلونکو میاشتو کې بشپړې شي.
د دغه وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ د پرانیستې تر مراسمو وروسته د ښارګوټي عملي چارې د کور او ښار جوړولو ریاست تر څار لاندې پیل شوې، چې اوسمهال د سړکونو هوارولو او د ۳۰ استوګنیزو نمرو د خط اچونې چارې روانې دي.
د دغه وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، په یاد ښارګوټي کې د ۳۰ استوګنیزو کورونو جوړونې چارې هم بشپړې شوې دي چې د مستحقو کډوالو کورنیو ته د وېش لپاره ځانګړې شوې دي. خبرپاڼه زیاتوي، دغه کورونه د «ارو» موسسې لهخوا جوړ شوي او د (یو، اېن، اېچ، سي، ار) دفتر یې مالي ملاتړ کوونکی وو.
خبرپاڼه کاږي، د ټولې پروژې لګښت ۱۲۶زره امریکایي ډالر دی چې د هر شلټر لګښت یې ۴۲۰۰ ډالره دی. هر استوګنیز کور دوه د ناستې خونې، دهلیز، پخلنځی، حمام او تشناب لري.
د یاد وزارت د معلوماتو له مخې، د دغه کورونو د جوړولو چارې په درېیو میاشتو کې بشپړې شوې دي. دغه وزارت زیاته کړې، تر تسلیمۍ وروسته به کورونه پر اړمنو کډوالو ووېشل شي.
طالبان دغه څرګندونې داسې مهال کوي، چې په تېرو څلورو کلونو کې له درېیو هېوادونو څه باندې ۷ مېلیونه افغانان هېواد ته ستانه شوي دي. طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت ویلي، چې د یادې ډلې له واکمنېدو راهیسې له پاکستان، ایران او ترکیې هېوادونو ۵۹۷۸۶۳ کورنۍ چې د غړو شمېر یې ۴ مېلیونه او ۲۸۳زرو ته رسېږي او له ۲ مېلیونه ډېر مجردان په جبري ډول او خپله خوښه بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي.
سره له دې چې طالبانو افغانستان ته د بېرته ستنېدونکو کډوالو لپاره په ځینو ولایتونو کې د اوسېدو ځانګړي پنډغالي او ښارګوټي جوړ کړي؛ خو تازه ستانه شوي کډوال له بېکارۍ او د سرپناه له نشتوالي شکایت کوي او ځینې کسان هڅه کوي بېرته پر ناقانونه لارو له هېواده ووځي.
د طالبانو د امر بالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزیر خالد حنفي د نورستان ولایت د جهادي مدرسې د فراغت په مراسمو کې د یادې مدرسې فارغانو ته ویلي: «له هر ډول قومي او ژبني تعصباتو پرته د نظام د ملاتړ لپاره کار وکړئ.»
د دغه وزارت لهخوا په خپره شوې خبرپانه کې د نوموړي په حواله راغلي: «له هر ډول قومي او ژبني تعصباتو پرته د نظام د ملاتړ لپاره کار وکړئ او شته ستونزې د نظام د ټاکل شوې پالیسۍ پر بنسټ حل کړئ. د ټولنې جوړښت او له نظام څخه دفاع ستاسې مسوولیت دی.»
نوموړی داسې مهال دغه څرګندونې کوي، چې پهخپله دغه ډله د ښځو او نجونو پر وړاندې پر تبعیضي چلند تورنه ده.
خالد حنفي په یاده غونډه کې د علماوو د مسولیتونو او د ټولنې د اصلاح پر اهمیت ټینګار وکړ او ګډونوالو ته یې وویل: «اوس وخت را رسېدلی، چې علماء کرام د ټولنې اصلاح او د نظام د استحکام لپاره د خپل ايماني مسولیت له مخې په ډاډه زړه کار وکړي.»
هغه زیاته کړې، چې د طالبانو حکومت د عصري علومو ملاتړ کوي او په دې برخه کې یې ګامونه پورته کړي دي. نوموړي دغه څرګندونې پر داسې مهال کړې، چې پر کابل د یادې ډلې له واکمنېدو راهیسې د نجونو او ښځو پر زدهکړو د بندیز له امله په کور دننه او نړۍواله کچه سختې نیوکې کېږي.
بل پلو د بشري حقونو څارونکي او ځینې سیمهییز فعالان نیوکه کوي، چې د امربالمعروف وزارت د فعالیتونو له امله ښځې، ځوانان او رسنۍ له محدودیتونو سره مخ دي او دغه وزارت په ټولنه کې د مذهبي او ټولنیزو قواعدو سخت تطبیق له کبله د خلکو شخصي ازادۍ محدودوي.
طالبانو په پنجشېر ولایت کې د ۱۱۰ مېلیونه افغانیو په ارزښت ۶۲ پراختیايي پروژې ګټې اخیستنې ته وسپارلې. د پنجشېر لپاره د طالبانو والي حافظ محمداغا حکیم ویلي، د دغه پروژو موخه د یاد ولایت اقتصادي وضعیت ښهوالی، د کرنې پراختیا، ترانسپورتي پرمختګ او د طبیعي پېښو د ګواښونو کمول دي.
په پنجشېر ولایت کې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور ریاست لهخوا په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې دغه پروژې د طالبانو د والي په مشرۍ د سیمهییزو چارواکو، قومي مخورو او علماوو په حضور کې په رسمي ډول پرانیستل شوې.
په خبرپاڼه کې راغلي، د پرانیستې مراسمو په ترڅ کې د طالبانو د والي دفتر د راتلونکي کال لپاره د څو لویو پراختیايي پروژو خبر ورکړ.
د خبرپاڼې له مخې؛ د طالبانو، یونپس او نړۍوال بانک په مالي ملاتړ دغه ۶۲ پروژو تطبیق چې د اوبو کانالونه او زېرمې، کلیوالي سړکونو، استنادي دېوالونه، پلچکونه او یو شمېر نورې پروژې پهکې شاملې وې؛ ګټې اخیستنې ته سپارل شوې دي.
په خپرپاڼه کې راغلي، چې دغه پروژې به د ولایت د اقتصادي پیاوړتیا، د کرنې پراختیا، د ترانسپورت ښهوالي او د طبیعي پېښو د ګواښونو کمولو لپاره مهم ګام وي او د خلکو ژوند به ورسره اسانه شي.
دغه څرګندونې داسې مهال دي، چې د طالبانو په واکمنېدو سره په هېواد کې د بېروزګارۍ کچه په بېسارې توګه لوړه شوې او د رغنیزو پروژو په برخو کې نړۍوالې مرستې هم د پام وړ کمې شوې دي.
د طالبانو د برېښنا شرکت خبر ورکړی، چې د کابل په سروبي ولسوالۍ کې د ۲۲.۵۷مېګاواټه لمریزې برېښنا یوه پروژه مخ په بشپړېدو ده. دغه شرکت وایي، دا په ټول هېواد کې د لمریزې برېښنا لومړنۍ پروژه ده چې په کلني ډول به ۲۴زره مېګاواټه برېښنا تولیدوي.
د یاد شرکت د پانګونې د همغږۍ رییس فرید شرف مل په وینا؛ د دغه لمریزې برېښنا ودانیزې چارې بشپړې شوې او نږدې راتلونکي کې به ګټې اخیستنې ته وسپارل شي. هغه زیاتوي: «نږدې ورځو کې به دغه پروژه تکمیل شي او د برېښنا له ملي شبکې سره به په عملي توګه ونښلول شي». د نوموړي په خبره؛ دغه پروژه د خصوصي سکټور په پانګونه شوې او له دې برېښنا څخه به د برېښنا شرکت بېلابېل پېریدونکي برخمن شي.
افغانستان چې ډېره تکیه یې د ازبکستان او ترکمنستان په وارداتي برېښنا ده، په کور دننه لا هم پر ځان بساینې لپاره په دې برخه کې هېڅ راز کوټلي اقدامات نهدي شوي. کارپوهان وایي، افغانستان د لمریزې برېښنا او د اوبو بندونو لپاره پراخ فرصتونه لري؛ خو د مدیریت لپاره عملي اراده نه لیدل کېږي.
څو میاشتې وړاندې د میرویس عزیزي په نوم یو افغان پانګهوال له طالبانو سره د ۱۰زره مېګاواټه تولیدي برېښنا تړون لاسلیک کړ، چې ټولټال پرې ۱۰مېلیارده امریکايي ډالره لګښت راځي؛ خو لا هم د یادې پروژې عملي چارې نهدي پیل شوې.
عزیزي ویلي، چې دغه پروژه به نږدې راتلونکي کې پیل کړي او افغانستان د برېښنا انرژۍ په برخه کې پر ځان بسیا کړي؛ خو یو شمېر افغان سیاستوال او د مخکېني جمهوري حکومت چارواکي د هغه دغه اقدام یوازې خیال بولي او د عملي کېدو په تړاو یې شکونه لري.
د تېر جمهوري نظام پر مهال په پاکستان کې د افغانستان سفیر نجیبالله علي خېل په تهران کې د ایران رابلل شوې سیمهییزه غونډه د افغانستان په اړه د ایران د نفوذ د پراخولو هڅه بللې او ویلي یې دي، چې د طالبانو د نه ګډون له امله یې پایلې ښايي محدودې وي.
هغه پر اېکس پاڼه لیکلي، د ایران په تهران کې د سیمهییزې غونډې اساسي موخه دا ده چې د افغانستان په اړه د سیمې په کچه خپل رول او نفوذ تثبیت کړي. هغه ویلي: «ایران هڅه کوي د طالبانو او ځینو سیاسي مخالفینو ترمنځ سیاسي جوړجاړي ته زمینه برابره کړي او تل د ګډ حکومت د ټینګښت غوښتونکی پاتې شوی دی.»
نوموړي زیاته کړې:« په افغانستان کې د امریکایي پوځیانو پر مهال د طالبانو سره د ایران د اړیکو او ملاتړ ګډ لید لوری، د دغه پوځیانو د وتلو موضوع وه چې ایران حتی غوښتل د دوحې تړون پرته امریکا وتلو ته مجبوره شي.»
نجیبالله علي خېل یادونه کړې، په یادې ناسته کې د طالبانو د نه ګډون لامل دا دی چې هغوی نه غواړي د افغانستان مسايل د سیمې یا نړۍوالې ټولنې په کچه د یوې قضیې په توګه مطرح شي. هغه ویلي: «که کورنۍ ستونزې د ملي تفاهم او سلا له لارې حل شي؛ نو بهرنیو هڅو ته اړتیا او د پلمو ځای نه پاتې کېږي.»
هغه ټینګار کړی، چې یو متحد، مقتدر او دایمي ثبات لرونکی افغانستان به د سیمې هېوادونو سره د متقابلو همکاریو فرصتونه پراخ کړي او دا به د ټولو په ګټه وي.
د تهران ناسته چې د افغانستان پر موضوع متمرکزه وه؛ تېره ورځ د ایران په پلازمېنه تهران کې جوړه شوې وه او پهکې د روسیې، پاکستان، چین، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ځانګړو استازو ګډون لاره؛ خو طالبانو بیا په دغه ناسته کې له ګډونه ډډه کړې وه.
