پاکستانی سناتور جان محمد بلیدي وایي، پاکستان کې مېشت افغانان د کورنیو چارو وزارت محدودیتونو او د پولیسو د ځورونو له امله له ګڼو ستونزو سره مخ دي. هغه ویلي، دغه افغانانو د طالبانو د غچ اخیستونکو اقداماتو له وېرې پاکستان ته پناه وړې او باید د نړۍوالو قوانینو پربنسټ ورسره چلند وشي.
جان محمد بلیدي له دغه افغانانو سره په ناسته کې ویلي، چې د طالبانو د حکومت له راتګ وروسته په افغانستان کې د روښان فکره او پرمختللي ذهنیت لرونکو خلکو ژوند خورا ستونزمن شوی دی.
نوموړي ویلي، چې ګڼې افغان کورنۍ او په ځانګړې توګه هغه کسان چې له رسنیو، زدهکړې او روزنې سره تړاو لري؛ د وېرې له امله کډوال شوي او پاکستان ته یې پناه وړې ده. بلیدي وویل: «ډېری افغانان د ویزو په ترلاسه کولو پاکستان ته راغلي؛ خو د بشري چلند پر ځای هغوی د پولیسو او کورنیو چارو وزارت لهخوا ځورول کېږي او د بډې اخیستنې غوښتنې ترې کېږي.»
هغه له پاکستاني چارواکو غوښتي، چې د افغان کډوالو پر وړاندې له بشري چلند کار واخلي او د هغوی کورنۍ خوندي وساتي او د ماشومانو د زدهکړې لپاره ځانګړې پاملرنه وکړي. په دغه ناسته کې د افغان کورنیو استازو چې مشري یې نور مرجان کوله، د هغو ستونزو او ننګونو په اړه خبرې وکړې چې بېرته ستنې شوې کورنۍ او په پاکستان کې مېشت افغانان ورسره مخ دي.
دا په داسې حال کې ده، چې په پاکستان کې د افغان کډوالو د نیونې او جبري ستنونې لړۍ په چټکۍ سره روانه ده. راپورونه ښيي، چې د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې د پولیسو د عملیاتو په لړ کې افغان کډوال د پلټنو، نیولو او جبري اېستلو له ګواښ سره مخ دي.
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ هم ویلي، چې د ۲۰۲۵کال له پیل راهیسې نږدې ۲.۸ مېلیونه افغانان له پاکستان او ایران نه افغانستان ته ستانه شوي دي.
د امریکا په کالیفورنیا ایالت کې د افغان کلتوري ټولنې په کوربهتوب، د افغان کډوالو د ویزو د ستونزو په اړه د امریکا د کانګرس غړو جاش هارډر او ادم ګرې، ځایي چارواکو، د مدني او کډوالۍ بنسټونو استازو، رسنیو او د افغان ټولنې غړو ناسته وکړه.
په یاده ناسته کې د هغو تګلارو پر اغېزو پراخ بحث شوی، چې افغان پاسپورټ لرونکو ته یې د امریکا د ویزو صادرول درولي او یا ځنډولي دي. په ناسته کې ویل شوې، چې ګڼې دوسیې سره له دې چې اوږدې امنیتي څېړنې یې بشپړې کړې دي؛ خو بیا هم درول شوې او سلګونه کورنۍ یې له رواني فشار سره مخ کړې دي.
په دغه ناسته کې د افغان کلتوري ټولنې مشر عبدالنصیر یاسیني ویلي، افغان ولس د امریکا ترڅنګ درانه تاریخي لګښتونه ورکړي دي. هغه زیاته کړه: «افغانانو د سړې جګړې پرمهال او بیا د سپتمبر له ۱۱مې وروسته د افراطیت پر وړاندې درېدلي؛ خو د جګړو او ناامنۍ تر ټولو لوړه بیه یې پرې کړې ده.»
نوموړي ټینګار وکړ، چې افغانستان دا مهال له سخت بشري وضعیت، سیاسي ځپنې، د ښځو د زدهکړو له بندیز او د بنسټیزو ازادیو له لهمنځه تلو سره مخ دی. یاسیني د کانګرس له غړو غوښتي، چې پر افغان کډوالو د ویزو عمومي ځنډ پای ته ورسوي او هغه پناهغوښتنې او د کډوالۍ دوسیې بېرته پرانیزي چې بې له انفرادي ارزونې درول شوې دي.
د هغه په وینا، ډېریو اغېزمنو کسانو «ټول قانوني شرایط او امنیتي څېړنې بشپړې کړې دي»؛ خو لا هم له ناروښانه برخلیک سره مخ دي.
په ناسته کې د کانګرس غړي جاش هارډر وویل، هغه او یو شمېر نور استازي له تېرو دوو اوونیو راهیسې د افغان ویزو د اسانتیا لپاره هڅې کوي. هغه زیاته کړه، چې د افغان ټولنې د واقعي کیسو اورېدو لپاره په خپله غونډې ته ورغلی دی.
هارډر وویل، چې د «افغان اډجسټمنټ» قانون ملاتړ کوي؛ داسې طرحه چې د ده په وینا «د قانوني کډوالۍ لارې پراخوي، د SIV نورې ویزې برابروي او افغان کورنیو ته د خوندي تګ زمینه برابروي».
هغه د افغانانو ونډه د امریکا په ټولنه کې هم وستایله او ویې ویل، چې افغانان «انجنیران، ښوونکي، اور وژونکي او مسلکي کسان» دي. بلخوا د کانګرس غړي ادم ګرې ټینګار وکړ، چې د امریکا ځواک په یووالي کې دی.
هغه وویل: «عدالت هغه وخت ټینګېدای شي، چې له ټولو سره له نژاد، رنګ او مذهب ته په کتو پرته د قانون تر سیوري لاندې یو شان چلند وشي.» نوموړي د افغان ټولنې د ملاتړ ژمنه تازه کړه او ویې ویل، چې د ده دفتر د یادې ټولنې پر مخ پرانیستی دی.
په ناسته کې د «Land of Opportunity» بنسټ اجرایوي مشرې فروزان نېکزاد هم خبرې وکړې او ویې ویل، چې د یوه کس تېروتنه باید د ټولې ټولنې د ګډې سزا لامل نهشي. هغې ټینګار وکړ، چې افغان کورنۍ ملاتړ او ساتنې ته اړتیا لري؛ نه یوازې پرېښودو ته.
د کانګرس غړو ژمنه وکړه، چې انفرادي قضیې به د اړوندو ادارو سره وڅاري او پراخې پالیسۍ به کانګرس کې شریکې کړي. د غونډې په پای کې د افغان کلتوري ټولنې هم اعلان وکړ، چې دغه مدني او حقوقي هڅې به تر هغې روانې وي؛ څو د قانوني کډوالۍ بهیر بېرته عادي شي او د کورنیو یووالی خوندي شي.
دغه ناسته په امریکا کې د افغانانو پرضد د ټرمپ ادارې د کډوالۍ سختو پالیسیو په لړ کې شوې ده. په امریکا کې د افغانانو پر وړاندې وروسته له هغه اقدامات سخت شول، چې یو افغان په واشنګټن کې د ملي ګارډ پر دوو عسکرو برید وکړ.
