عبدالرشید دوستم د اکرامالدین سریع په ترور کې طالبان مسوول وګڼل

د ملي جنبش ګوند مشر عبدالرشید دوستم په تهران کې د جمهوریت د وخت د تخار ولایت د امنیه قوماندان اکرامالدین سریع او د هغه د ملګري په وژنه کې طالبان مسوول ګڼلي دي.

د ملي جنبش ګوند مشر عبدالرشید دوستم په تهران کې د جمهوریت د وخت د تخار ولایت د امنیه قوماندان اکرامالدین سریع او د هغه د ملګري په وژنه کې طالبان مسوول ګڼلي دي.
دوستم د اکرامالدین سریع پر وژل کېدو خواشیني څرګنده کړې او ویلي یې دي، چې طالبان د خپلو مخالفو پوځي څېرو په نښه کولو او وژلو لړۍ ته دوام ورکوي.
د هغه په وینا، طالبانو تر دې وړاندې هم د ایران په مشهد ښار کې یو بل خپل مخالف قوماندان وژلی و.
عبدالرشید دوستم په خپلو څرګندونو کې د جهادي قوماندان معروف غلامي یادونه کړې، چې شاوخوا څلور میاشتې مخکې په مشهد کې ووژل شو او دا یې د طالبانو لهخوا د مخالفانو پر ضد د دوامدارو بریدونو بېلګه بللې ده.
اکرامالدین سریع، چې د جمهوریت له سقوط وروسته ایران ته تللی و، پرون په تهران کې ووژل شو. د معلوماتو له مخې، نوموړي په ایران کې د جمهوریت د وخت پوځيانو ته د استوګنې د اجازو په ترلاسه کولو کې رول درلود.
تر اوسه د طالبانو حکومت د دغو تورونو او د اکرامالدین سریع د وژل کېدو په اړه کوم رسمي غبرګون نه دی ښودلی.
په وروستیو میاشتو کې د افغانستان د پخوانیو امنیتي او پوځي چارواکو د هدفمندو وژنو په اړه اندېښنې زیاتې شوې دي او د طالبانو مخالف سیاسي مشران د دغو پېښو تر شا د طالبانو لاس بولي.

د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر ویلي، چې نړیوال دې له طالبانو څخه پر ارزښتونو د تعامل تمې پرې کړې او د افغانانو د «خواصو او مزاج» مطابق دې تعامل ته مخه کړي.
د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني نن په هرات کې د برېښنا د یو شمېر پروژو د پرانیستنې پرمهال ویلي، چې د طالبانو ټول تمرکز پر اقتصادي وده، امنیتي ثبات او غوره حکومتولۍ دی.
د نوموړي په وینا، یاده ډله هڅه کوي افغانستان په سیمه کې د یو مهم هېواد په توګه د سیمه ییز او نړیوال مشارکت اغېزناک ونډه وال شي.
ملا برادر د نړۍ له هېوادونو غوښته کړې، چې محدودوونکي سیاستونه دې په تعاملي سیاستونو بدل کړي او اوسني امنیت ته دې د یو مهم فرصت په سترګه وګوري.
برادر زیاته کړې: «نړیوال دې له اسلامي امارت څخه پر ارزښتونو د تعامل کولو تمې پرې کړي. د افغانانو پنځه څلوېښت کلن کړاو او قرباني د همداسې سرمایو د ساتلو لپاره وې. د افغانانو خواص او مزاج دې درک کړي او د هغه مطابق دې تعامل ته مخه کړي.»
ملا عبدالغني برادر دا څرګندونې پر داسې مهال کړې، چې د طالبانو او پاکستان ترمنځ له شخړې وروسته له تېرو دوو نیمو میاشتو راهیسې د دواړو هېوادونو ترمنځ ټولې سوداګریزې لارې او سوداګري په ټپه دریدلې او طالبان اوس په دې لټه کې دې، چې د پاکستان پرځای له ایران، ازبکستان او نورو هېوادونو سره سوداګریزې اړیکې پراخې کړي.

د افغانستان د بهرنیو چارو پخواني وزیر محمد حنیف اتمر، په ایران کې د جنرال اکرامالدین سریع او د هغه د همکار د ترور په تړاو غبرګون ښودلی او له ایراني چارواکو یې د جدي او شفافو څېړنو غوښتنه کړې ده.
اتمر پر ایکس په یوه یادښت کې ویلي، چې د جنرال اکرامالدین او د هغه د ملګري ترور د کډوالۍ پر مهال او په داسې حالت کې چې بېدفاع وو، یو ځل بیا د افغانانو زړونه له غم او کرکې ډک کړل.
د هغه په وینا، د هغو کسانو وژل چې خپل ټول عمر یې د وطن د ازادۍ او د خلکو د تلپاتې ارزښتونو لپاره وقف کړی و، یو نهایت ناځوانمردانه عمل دی چې باید په کلکه وغندل شي او جدي تعقیب شي.
د بهرنیو چارو پخواني وزیر همداراز له ایراني چارواکو څخه غوښتنه کړې، چې د دې پېښې په اړه اړینې، رڼې او هر اړخیزې څېړنې وکړي او عاملین یې د قانون منګولو ته وسپاري.
نوموړي ټینګار کړی، چې د افغان مبارزینو او مخکښو څېرو پر وړاندې د ترهګریزو ګواښونو له زیاتېدو سره، باید د هغوی د امنیت لپاره جدي تدابیر نور هم پیاوړي شي.

د روسیې مرستیال لومړي وزیر الکسي اورچک ویلي چې مسکو د افغانستان له لارې د اورګاډي لارو د جوړولو په پلان کې جدي لېوالتیا لري او د دې پروژې د ارزونې په خبرو کې برخه اخلي. هغه وویل چې د افغانستان له لارې د رېل پټلیو جوړول تر غور لاندې دي.
اورچک دا څرګندونې له روسیه ۲۴ ټلویزیوني چینل سره په مرکه کې وکړې.
هغه زیاته کړه: «موږ غواړو چې دا لارې جوړې شي، موږ د سندونو په چمتو کولو کې برخه اخلو، زموږ متخصصان هم په دې کار کوي او په خبرو اترو کې برخه اخلو».
اورچک څرګنده کړه، «هر څومره چې امکانات ډېر وي او روسیه له سویلي هېوادونو سره ونښلوي او هر څومره چې زموږ ترانسپورت او لوژیستیکي ظرفیتونه متنوع شي، همدومره ښه دي».
د روسیې مرستیال لومړي وزیر دغه راز وویل، چې مسکو اوس شاوخوا ۸۷ سلنه خپله سوداګري له غیر لویدیزو هېوادونو سره کوي.
هغه وویل چې په تېرو څو کلونو کې د روسیې په بهرني اقتصادي فعالیت کې جوړښتي بدلونونه رامنځته شوي، په داسې حال کې، چې پنځه او شپږ کاله وړاندې له غیر لویدیزو هېوادونو سره د سوداګرۍ کچه شاوخوا ۴۰ سلنه وه.
د نوموړي په وینا، سوداګري، مالي سکتور، لوژیستیک او ترانسپورت سیستم له دې نوې واقعیت سره سم بیا تنظیم شوي دي او روسیه اوس په «په بشپړ ډول په نویو شرایطو کې» فعالیت کوي.
د روسیې مرستیال لومړي وزیر همدارنګه وویل چې د روسیې بهرنۍ اقتصادي اړیکې په روان کال کې خورا فعالې شوې دي.

امریکایي رسنۍ «فاکس نیوز» راپور ورکړی، چې د امریکا د ملي ګارډ پر سرتېرو د ډزې کوونکي رحمان الله لکڼوال قضیه د امریکا له سترې محکمې څخه ایالتي محکمې ته لېږدول شوې ده.
په راپور کې راغلي، پر نوموړي د فدرالي تورونو زیاتېدل او د محکمې د صلاحیت بدلون ښايي دې ته لاره هواره کړي، چې پر نوموړي د اعدام سزا د تطبیق امکان وڅېړل شي. امریکایي رسنۍ وایي، دا بدلون حقوقي بهیر ته نوی پړاو ورکوي او د قضیې ارزونه به لا جدي کړي.
د امریکا د عدلیې وزارت څارنوالې جینین پیرو ویلي: «ایالتي محکمې ته د دې قضیې لېږد موږ ته دا زمینه برابروي چې د اعدام د سزا د مناسبوالي په اړه ژوره، سنجول شوې او دقیقه ارزونه ترسره کړو.»
رحمانالله لکڼوال د روان کال د لیندي په شپږمه نېټه د واشنګټن ډيسي په څنډه کې، سپینې ماڼۍ ته نږدې، د امریکا د ملي ګارد پر دوو سرتېرو د ډزو په تور نیول شوی دی.
د راپورونو له مخې، په دې پېښه کې دواړه سرتېري ټپیان شوي او لکڼوال هم ټپي شوی و، چې وروسته یوې ټپي شوې سرتېرې د ژورو ټپونو له امله په روغتون کې سا ورکړه.
د یادې پېښې له رامنځته کېدو وروسته، د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ دا برید «ترهګریز عمل» وباله او په کلکه یې وغنده. نوموړي له دې پېښې وروسته د افغان وګړو لپاره د امریکا د پناه غوښتنې پروګرامونه ودرول او د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې یې امریکایي کونسلګریو ته لارښوونه وکړه، چې افغان وګړو ته د ویزو ورکول وځنډوي.
د ټرمپ دا پرېکړه د پناه غوښتونکو د حقونو د مدافع بنسټونو او د امریکا د افغان کډوالو د فعالانو له پراخو غبرګونونو سره مخ شوې ده. یاد بنسټونه دا اقدام «ډلهییزه سزا» بولي او له امریکایي حکومت غواړي، چې دا پرېکړې ژر تر ژره لغوه کړي.

د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان برېښنا شرکت رییس ویلي، چې د یادو پروژو له لارې به د هرات ۴۰ زره کورنیو ته برېښنا ور کړل شي او د پرانېستل شویو پروژو په بشپړېدو سره به د هرات د اوسېدونکو د برېښنا د پرچاوۍ ستونزه په بشپړه توګه حل شي.
طالبانو نن د پنجشبې په ورځ، د مرغومي څلورمه، په هرات ولایت کې د ۳،۹۸ میلیارده افغانیو په ارزښت د برېښنا د څلورو پروژو چارې پیل او پنځه نورې یې ګټنې اخیستنې ته وسپارلې.
په یادو پروژو کې له ترکمنستان څخه د ۱۳۰ کیلومتره په اوږدوالي د ۲۲۰ کیلوولټ لین غځول او په کرُخ، پښتون زرغون اوبې او چشت شریف ولسوالی کې د څلورو سب سټېشنونو جوړول شامل دي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان برېښنا شرکت ویلي، چې د یادو پروژو له لارې ۴۰ زره کورنیو ته پرېښنا رسول کېږي او همدارنګه په نویو پیل شویو پروژو کې د پُل هاشمي سبسټېشن جوړول، د ۲۴ حوت شهیدانو سبسټېشن پراختیا، د نورالجهاد سبسټېشن د بې لین ایجاد او د پُل هاشمي، نورالجهاد او د ۲۴ حوت شهیدانو سبسټېشنونو ترمنځ د برېښنا انتقالي لین غځول شامل دي.
د برېښنا شرکت رییس عبدالباري عمري ویلي:«د هرات کرخ، پښتون زرغون، اوبې او چشت شريف ولسواليو لپاره د برېښنا څلورو سبسټېشنونو چارې سل سلنه بشپړې شوې دي. دلته زرګونو کورونو ته د لومړي ځل لپاره برېښنا برابرېږي. موږ د هرات ولسونو ته ډاډ ورکوو، چې د دې پروژو په بشپړېدو سره به ستاسو د برېښنا پارچاوۍ له منځه ځي.»
پر همدغه مهال د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د برېښنا یادې پروژې د افغانستان د صنعتي او اقتصادي ودې لپاره مهمې بللې دي او وايي، چې په دې سره به د هرات ولایت د صعنتي پارکونو لپاره د ۲۴ ساعته برېښنا برابرېدو ترڅنګ سوداګریز مرکزونه، کلیوالي سیمې او استوګنیز مرکزونه هم له برېښنا څخه برخمن او د باثباته برېښنا خاوندان شي.
عبدالغني برادر زیاته کړې چې « برېښنا د ننني عصر د هر اړخیر پرمختګ لویه اړتیا ده، دې اړتیا ته اسلامي امارت له ستراتیژیک لوري کتلي او ځکه خو په کم خت کې د ډېرو پروژو د پرانیستې شاهدان شوو.»
نوموړي ویلي، چې د سړکونو جوړوونکو پانګوالو لپاره پنځه کلن مالیاتي معافیت او دوامداره برېښنا ورکول کېږي.
