د امریکا د ملي ګارد پر غړو د یوه افغان له وسلهوال برید وروسته، د جمهوري غوښتونکي ګوند یو شمېر استازو د ډونالډ ټرمپ له هغې طرحې ملاتړ وکړ، چې د افغان کډوالو دوسیې بیا وکتل شي او د ویزو صادرول هم وځنډول شي.
دا نوی دریځ، په افغانستان کې د امریکا د حکومت د پخوانیو همکارانو پر وړاندې د جمهوري غوښتونکو په چلند کې د بدلون ښکارندويي کوي.
تر دې مخکې د امریکا په کانګرس کې جمهوري غوښتونکي د هغو افغانانو له اصلي ملاتړو څخه و، چې نږدې شل کاله یې په افغانستان کې له امریکايي ځواکونو سره په جګړه کې همکاري کړې وه. د طالبانو لهخوا د کابل تر سقوط وروسته، د دې ګوند ډېرو استازو د بایډن له حکومت څخه غوښتي و، چې دغو کسانو ته پناه ورکړي.
نیویارک ټایمز ورځپاڼې راپور ورکړی، چې په هغه وخت کې جمهوري غوښتونکو او دیموکرات قانون جوړوونکو په ګډه هڅه کوله، چې د امریکا د پخواني حکومت د همکارانو لپاره د «ځانګړې کډوالۍ ویزې» پروګرام پراخ کړي.
دوی استدلال کاوه، د هغو افغان متحدینو ساتنه، چې له امریکايي ځواکونو، دیپلوماتانو او قرارداديانو سره د همکارۍ له امله د غچ اخیستنې له ګواښ سره مخ دي یو اخلاقي مسوولیت دی.
خو په دې اړه د دغو ګوندونو هڅې هغه مهال ودرېدې کله چې یوه افغان رحمانالله لکڼوال د امریکا د ملي ګارډ پر دوو غړو ډزې وکړې او پایله کې یې یوه غړې ووژل شوه او بل یې سخت ټپي شو.
له دې پېښې وروسته د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ اعلان وکړ، واشنګټن باید د ټولو هغو افغانانو دوسیې له سره وڅېړي، چې د جو بایډن حکومت پر مهال دغه هېواد ته داخل شوي او د افغانانو لپاره د ویزو صادرول او ورسره تړلي د کډوالۍ پروګرامونه وځنډوي.
ډېری هغه جمهوري غوښتونکي، چې پخوا یې د افغانانو د منلو بهیر پر پراخېدو ټینګار کاوه، اوس د امنیتي اندېښنو او د لا سختو پلټنو د اړتیا په پلمه د ټرمپ د حکومت له کډوالۍ ضد دریځ څخه ملاتړ کوي.
د استازو جرګې د بهرنیو اړیکو د کمېټې پخواني مشر مایکل مکال وویل، چې د امریکا د پخواني حکومت د همکارانو د منلو هڅې د لکڼوال لهخوا د ملي ګارد پر غړو تر برید وروسته رامنځته شوې فضا سخته اغېزمنه کړې او هغه دا حالت د «خواشینۍ» وړ وباله.
له ۲۰۲۱ کال راهیسې له ۱۹۰ زرو څخه ډېر افغانان امریکا ته داخل شوي، چې لږ تر لږه ۷۰ زره یې د کابل د سقوط پر مهال انتقال شوي دي.
د روان کال په پیل کې په کانګرس کې د دواړو ګوندونو یو شمېر استازو غوښتنه کړې وه، چې د پخوانیو افغان همکارانو لپاره ۲۰ زره نورې اضافي ویزې ځانګړي کړي، خو ورسره باید له روغتیايي معایناتو سربېره امنیتي پلټنې هم په جدي توګه په پام کې ونیول شي.
خو له دې سره یو شمېر جمهوري غوښتونکو ویلي، چې د یوه افغان لهخوا وروستۍ پېښې د افغانانو د منلو په اړه سیاسي فضا او پرېکړه اغېزمنه کړې ده.
د پنسلوانیا ایالت جمهوري غوښتونکي استازي لوید اسمکر ویلي، چې د پخوانیو افغان همکارانو د منلو د دوام په اړه پرېکړه د ولسمشر پرېکړې ته پرېږدي. همدارنګه د سویلي کارولاینا ایالت بانفوذه سناتور ګراهام وویل، چې وروستي برید ته په کتو د افغان کډوالو د منلو بهیر بیاکتنې ته اړتیا لري.
د مېن ایالت سناتورې سوزان کالېنز ویلي،د یوه افغان له لوري پر ملي ګارد شوی برید دا اړتیا لا جدي کړې، چې د افغان کډوالو د امنیتي شالید پلټنې لاپسې سختې شي.
جمهوري غوښتونکو همدارنګه د کابل له سقوط وروسته د یو شمېر افغانانو د لېږد پر پروګرام نیوکې کړي او ویلي یې دي، چې لکڼوال په لومړي سر کې د همدې پروګرام له لارې امریکا ته داخل شوی و او وروسته یې بیا پناه اخیستې وه.
د اوکلاهوما ایالت جمهوري غوښتونکي سناتور مارکوېن مالین وویل، چې حکومت باید د افغان کډوالو منل تر هغه وخته ودروي څو وکولای شي د هغو کسانو وضعیت او مخینه په بشپړه توګه وڅېړي چې تر دې مخکې منل شوي دي.
له دې سره سم، یو شمېر افغان سیاستوالو بیا ویلي، د امریکا حکومت د یوه افغان د کړنې په تړاو باید ټولو افغان کډوالو او پناه غوښتونکو ته ضرر ونهرسوي.
