د هند په اسام ایالت کې د پولیسو او لاریونوالو ترمنځ نښته کې دوه کسان وژل شوي او د پولیسو په ګډون له ۵۰ ډېر ټپیان دي. د اسام په کاربي انګلونګ ولسوالۍ کې ځایي خلکو د ځمکو د غصب پر ضد لاریون وکړ، چې وروسته دغه لاریون په تاوتریخوالي واوښت.
لاریونوالو د لاریون پرمهال ګڼو هټیو او د یوه ځایي چارواکي کور ته اور واچاوه او پر پولیسو یې هم ډبرې ووېشتې. پولیسو د لاریونوالو د پاشلو لپاره بیا اوښکې بهوونکی ګاز وشېنده. د وضعیت د کنټرول لپاره په یاده سیمه کې ګرځبندیز اعلان شو او ټول انټرنېټي خدمتونه هم پرې شول.
واشنګټنپوسټ د امریکا د کډوالۍ ادارې اسنادو پر بنسټ راپور ورکړی، چې د ټرمپ حکومت په پام کې لري د نیول شویو پناهغوښتونکو د ساتنې او شړلو لپاره ۷ لوی مرکزونه جوړ کړي. د راپور له مخې؛ د کډوالۍ اداره غواړي صنعتي ګودامونه تر ۸۰زرو ډېرو نیول شويو پناهغوښتونکو د ساتنې لپاره ورغوي.
د یادې طرحې له مخې؛ دغه کډوال به د امریکا په بېلابېلو سیمو کې د تشو ځایونو پر ځای، په ځانګړو ټاکل شویو ځایونو کې راغونډ شي او وروسته به له دغه هېواده واېستل شي.
دغه راپور چې د چهارشنبې په ورځ (د مرغومي ۳مه) خپور شوی، ښيي هغه کډوال چې تازه نیول کېږي؛ د څو اوونیو لپاره د ثبت او قانوني پړاوونو په مرکزونو کې ساتل کېږي او وروسته به له اوو لویو ګودامونو څخه یوه ته ولېږدول شي. یاد ګودامونه هر یو له ۵زرو څخه تر ۱۰زره کسانو د ساتلو ظرفیت لري او د کډوالو د اېستلو د چمتووالي لپاره به ترې کار واخیستل شي.
دغه لوی ګودامونه به د وېرجینیا، ټېکساس، لوییزیانا، ارېزونا، جورجیا او میسوري ایالتونو کې د مهمو لوژستیکي مرکزونو ته نږدې موقعیت ولري. سربېره پر دې، په دغه طرحه کې ۱۶ کوچني ګودامونه هم شامل دي چې هر یو تر ۱۵۰۰ کسانو پورې د ساتلو وړتیا لري.
د یوه کورني برېښنالیک له مخې چې واشنګټنپوسټ ترلاسه کړی، د امریکا د کډوالۍ اداره غواړي دغه طرحه روانه اوونۍ له هغو خصوصي شرکتونو سره شریکه کړي چې د کډوالو د نیولو په چارو کې فعالیت کوي؛ څو د هغوی لېوالتیا وارزوي او طرحه وروستۍ کړي.
دا مهال د کډوالو تر ټولو لوی د ساتنې مرکز یو لنډمهاله پنډغالی دی، چې د روان کال په اوړي کې د ټېکساس ایالت د فورټ بلیس په پوځي اډه کې جوړ شوی. دغه پنډغالی چې اوس پهکې شاوخوا ۳زره کسان ځای پر ځای شوي؛ تمه کېده چې د کال تر پایه یې ظرفیت ۵زرو ته ورسېږي.
د برېتانوي سیلانیانو لینډسي او کریګ فورمن زوی جوبېنټ «میرور» ورځپاڼې ته ویلي: «زما مور او پلار د داسې جرم له امله چې دوی نهدی کړی، د ایران په زندان کې په وېره او وحشت کې کرېسمس تېروي.»
هغه زیاته کړې، چې مور یې د مناسبې هوا د نشتوالي له امله د پوستکي ناروغۍ سره مخ شوې او کریګ هم ډېر وزن له لاسه ورکړی او د غاښونو د شدید درد له امله د درملنې پرته رنځ وړي.
جو بېنټ همدارنګه ویلي، چې په اوین زندان کې د محدود ځای له امله چې حرکت پهکې سخت دی ګڼ شمېر موږکان او نور زیان رسوونکي حشرات شته او د روغتیايي ساتنې امکانات نهشته.
د دې برېتانوۍ جوړې زوی ویلي، چې کورنۍ یې هېڅ تضمین نه لري چې د کرېسمس په ورځو کې به وکولی شي د لینډسي او کریګ فورمن سره ټلیفوني تماس ونیسي او د هغوی غږ واوري.
تر دې مخکې د برېتانیا د بهرنیو چارو وزارت د ایران د قضایي ادارې لهخوا د دې برېتانوۍ جوړې پر وړاندې د جاسوسۍ د تورونو اعلان په غبرګون کې ژوره اندېښنه څرګنده کړې وه.
یاد وزارت ویلي و، چې په مستقیمه توګه له ایراني چارواکو سره په تماس کې دي او د نیول شویو کسانو لپاره اړین کونسولي مرستې برابروي.
ترکي چارواکو ویلي دي، چې د لیبیا د پوځ د لوی درستیز محمد الحداد د الوتکې تور بکس به په یو بېطرفه هېواد کې وڅېړل شي، څو د سقوط اصلي لاملونه معلوم شي. دغه الوتکه د سېشنبې په ماښام د انقرې ترڅنګ لوېدلې وه او ټول سپرلۍ پهکې وژل شوي دي.
د ترکیې د ټرانسپورټ وزیر عبدالقادر اورالوغلو پر اېکسپاڼې لیکلي، چې د الوتکې د غږ ثبتوونکې اله او تور بکس به د مسلکي څېړنو لپاره بهر ته ولېږل شي.
تر دې مخکې د کورنیو چارو وزیر علي یرلي کایا ویلي و، چې د لوېدلې الوتکې تور بکس موندل شوی او اړوندې ادارې یې څېړنه کوي. دا پېښه شاوخوا ۵۰ کیلومتره د انقرې له پلازمېنې لرې رامنځته شوې ده.
په پېښه کې محمد الحداد، ورسره پوځي پلاوی، یو عکاس خبریال او د الوتکې درې تنه عمله وژل شوي دي. الوتکه د «فالکن ۵۰» ډوله وه او تر الوتنې لږ وخت وروسته راولوېده.
د ترکیې د کورنیو چارو وزیر ویلي دي، چې الوتکې شاوخوا ۱۵ دقیقې وروسته «برقي ستونزه» راپور کړې وه او اعلان یې کړی و، چې بېرته به ستنېږي خو شل دقیقې وروسته اړیکه ورسره پرې شوې. هغه ویلي، له هوايي شرایطو پرته کېدای شي نور عوامل هم د پېښې لامل وي.
چارواکي وایي، د تور بکس معلومات به روښانه کړي چې څه پېښ شوي دي؛ خو پایلې ته رسېدل څو میاشتې وخت نیولی شي. همدارنګه، د ترکیې عدلیې وزارت د پېښې په تړاو رسمي پلټنې پیل کړې دي.
محمد الحداد انقرې ته د رسمي سفر په بلنه تللی و او د لیدنو وروسته بېرته د لیبیا پر لور روان و، چې الوتکه یې راولوېده.
ډېموکراټ سناتورانو له ولسمشر ډونالډ ټرمپ څخه غوښتي، چې د نږدې ۳۰ مسلکي سفیرانو بېرته رابللو پرېکړه دې بېرته واخلي. دوی خبرداری ورکوي، چې دا کار به یو خطرناکه تشه رامنځته کړي او روسیې او چین ته به د نفوذ د پراخېدو فرصت ورکړي.
د ډونالډ ټرمپ ادارې د مرغومي په لومړۍ نېټه اعلان وکړ، چې نږدې ۳۰ سفیران او نور لوړپوړي مسلکي ډیپلوماټان به له بهرنیو ماموریتونو څخه بېرته واشنګټن ته وغواړي، څو ډاډ ترلاسه شي چې د امریکا سفارتونه د «امریکا لومړی» له تګلارې سره سم فعالیت کوي.
د بهرنیو چارو وزارت تر اوسه نه ده روښانه کړې، چې دغه سفیران به کله او څنګه ځایناستي شي.
خو منتقدان وایي، دا پرېکړه به په نړۍواله کچه د امریکا اعتبار کمزوری کړي.
هغو لسو ډېموکراټو سناتورانو چې ټرمپ ته لیک لیکلی، ټینګار کوي چې دا ناڅاپي ډلهییز رابلل “بې ساری اقدام” دی چې له یوې پېړۍ راهیسې د معاصرې بهرنیو خدمتونو له جوړېدو وروسته هېڅ بل حکومت نه دی کړی او هېڅ پلان هم نشته چې پر ځای یې مسلکي کسان وګومارل شي.
دوی وايي، له دې ګام سره د امریکا د سفیرانو تش پوسټونه تر ۱۰۰ ډېر شول چې نږدې نیمایي ټولو ماموریتونو ته رسېږي او تر دې مخکې ۸۰ څوکۍ لا له مخکې تشې وې.
ډېموکراتانو په خپل لیک کې لیکلي: «تر هغو چې له ۱۰۰ څخه ډېرې سفارتخونې د نوي سفیر په تمه وي، چین، روسیه او نور به له سیمهییزو مشرانو سره اړیکې وساتي او موږ به په حقیقت کې له ډګر څخه ووځو. دا کار زموږ د سیالانو نفوذ پراخوي او د امریکا ګټې کمزورې کوي».
سپینې ماڼۍ پوښتنې بېرته بهرنیو چارو وزارت ته ور لېږلي. د وزارت ویاند د لیک منځپانګې ته په مستقیم ډول ځواب نه دی ورکړی، خو ډېموکراتان یې تورن کړل چې د سفیرانو د ټاکنو مخه نیسي.
ویاند وویل: «سناتور ډېموکراتانو د ولسمشر ټرمپ د نوماندانو په ځانګړي ډول سفیرانو او لوړپوړو ډیپلوماتانو مخه په بېساري ډول نیولې ده».
جمهوریپالان چې سنا کنټرولوي، تېر سپټمبر کې د مقرریو بهیر د ګړندي کولو لپاره د سنا قواعد بدل کړل.
د بهرنیو چارو وزارت بیا ډېموکراتان تورن کړي، چې د سفیرانو د ټاکلو بهیر یې ځنډولی دی، خو ډېموکرات سناتوران ټینګار کوي، چې دا پرېکړه باید ژر تر ژره بېرته واخیستل شي، تر څو د امریکا نړۍوال اعتبار ته نور زیان ونه رسېږي.
راپورونه زیاتوي، چې ولسمشر ټرمپ غواړي په مهمو دولتي او ډیپلوماټیکو څوکيو کې خپل وفاداران وګوماري او په دې لړ کې لسګونه ډیپلوماتان هم له دندو لرې شوي دي.
د طالبانو تر واک لاندې د کډوالو ستونزو ته د رسېدنې عالي کمېسیون د چهارشنبې په ورځ خبر ورکړی، چې نن له ایران او پاکستان څخه ۷۴۵ کورنۍ افغانستان ته راستنې شوې دي. د کمېسیون په راپور کې راغلي، چې له دغو کډوالو سره مالي مرستې هم شوې دي.
د دغه کمېسیون د راپور لهمخې، دغه کډوال د کندهار د سپین بولدک، د ننګرهار د تورخم، د هلمند د بهرامچې، د هرات د اسلامکلا او د نیمروز د ورېښمو پله له لارې ستانه کړای شوي دي.
طالبانو ویلي، چې د کډوالو کورنیو د غړو شمېر ۳۵۱۲ تنو ته رسېږي، چې په زور افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.
د طالبانو د یاد کمېسیون د معلوماتو لهمخې، د تورخم له لارې ۵۸۰ کورنۍ چې غړې یې ۲۷۱۲، د بولدک له لارې ۷۹ کورنۍ چې د غړو شمېر یې ۴۲۴ تنه، د ورېښمو له لارې ۳۳ کورنۍ چې شمېر یې ۱۲۶ تنه و، د بهرامچې له لارې ۲۹ کورنۍ چې ۱۵۹ تنه و او د اسلامکلا له لارې ۲۴ کورنۍ چې د غړو شمېر ۹۱ تنه وو، افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې په پاکستان او ایران کې د افغان کډوالو وضعیت د اندېښنې وړ دی. راپورونه ښيي، چې د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې د پولیسو د عملیاتو په لړ کې افغان کډوال د پلټنو، نیولو او جبري اېستلو له ګواښ سره مخ دي.
تازه د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزیر مولوي عبدالکبیر هم ویلي، چې واک ته د یادې ډلې له رسېدو راهیسې ۶،۸ مېلیونه کډوال له ګاونډیو او نورو هېوادونو افغانستان ته ستانه شوي او دغه شمېره د لوړېدو په حال کې ده.