د تهران والي: د افغان جنرال اکرامالدین سریع د ترور قضیه تر جدي څېړنې لاندې ده

د ایران د پلازمېنې تهران والي حسین خوشاقبال ویلي چې د طالبانو د مخالف افغان جنرال اکرامالدین سریع د ترور قضیه تر جدي څېړنو لاندې ده او ډیر ژر به یې پایلې روښانه کړي.

د ایران د پلازمېنې تهران والي حسین خوشاقبال ویلي چې د طالبانو د مخالف افغان جنرال اکرامالدین سریع د ترور قضیه تر جدي څېړنو لاندې ده او ډیر ژر به یې پایلې روښانه کړي.
خوشاقبال ویلي چې د جنرال سریع د وژل کېدو په اړه پلټنې روانې دي، خو تر اوسه کومې وروستۍ پایلې ته نه دي رسېدلي. هغه ایراني حبري اژانس«انصافنیوز»ته ویلي: «څېړنې روانې دي، خو لا تر اوسه ارزونې نه دي بشپړې شوي.» نوموړي زیاته کړې چې د دغو څېړنو پایلې به د یکشنبې په ورځ اعلان شي.
جنرال اکرامالدین سریع، چې د افغانستان د تخار ولایت د پولیسو پخوانی قومندان و، د تېرې چهارشنبې په ورځ په تهران کې په یوه وسلهوال برید کې ووژل شو. په همدې برید کې محمدامین الماس، د افغانستان د پوځ پخوانی د کندک قومندان هم ووژل شو.
تر اوسه کومې ډلې د دې برید مسوولیت نه دی منلی، خو د طالبانو مخالفو ډلو، د ازادۍ او مقاومت جبهو په ګډون، ځینو پخوانیو سیاسي څېرو طالبان د دې ترور مسوول ګڼي.
دا په تېرو څلورو میاشتو کې د ایران په خاوره کې د طالبانو د مخالفو پوځي څېرو درېیم هدفمند ترور بلل کېږي. تر دې وړاندې هم د تورن اسماعیل خان له نږدې کسانو څخه یو پخوانی جهادي قومندان په مشهد ښار کې وژل شوی و.
د ایران چارواکو د دې پېښې له رامنځته کېدو وروسته تر درېیو ورځو پورې رسمي غبرګون نه و ښودلی. د طالبانو مخالفانو له ایراني چارواکو غوښتي چې دا پېښه په جدي او شفاف ډول وڅېړي او د څېړنو پایلې د افغانستان له خلکو سره شریکې کړي.


د ایران د بهرنیو چارو وزیر سید عباس عراقچي ویلي، چې په افغانستان کې باید ټول خلک دا حق ولري چې د خپل برخلیک او د حکومت د بڼې په ټاکلو کې ونډه ولري.
د ایران دولتي خبري اژانس «ایرنا» د راپور له مخې، عراقچي نن د شنبې په ورځ د روسیې په «میګیمو» پوهنتون کې د وینا پر مهال ویلي چې ایران له طالبانو سره پر ګڼو مهمو موضوعاتو ستونزې او ننګونې لري او تر اوسه یې د دې ډلې حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی.
هغه د ایران او طالبانو ترمنځ د شته ننګونو له ډلې د سرحدونو امنیت، د اوبو موضوع، د نشهيي توکو قاچاق او کډوالي یادې کړې دي.
د ایران د بهرنیو چارو وزیر په عین حال کې ویلي چې د طالبانو حکومت د افغانستان اوسنی واقعیت دی او تهران د همدې واقعیت پر بنسټ د ستونزو د حل لپاره له دې ډلې سره خبرې او تعامل ته دوام ورکوي.
ایران په تېرو څلورو کلونو کې له طالبانو سره پراخ سیاسي او اقتصادي تعاملات لرلي او د افغانستان سفارت او قونسلګرۍ یې هم دې ډلې ته سپارلې دي.
خو له دې سره سره، د ایران او طالبانو ترمنځ پر ځینو مسایلو، په ځانګړي ډول د اوبو د حقالابې پر سر، جدي اختلافات رامنځته شوي چې څو ځله یې د سرحدي نښتو او پوځي کړکېچ بڼه هم خپله کړې ده.

د افغان پولیسو د پخواني جنرال اکرام الدین سریع جنازه د شنبې په ورځ د مرغومي په شپږمه په تهران کې ترسره شوه، چې ګڼ شمېر افغان کډوالو په کې ګډون درلود. سریع د طالبانو یو له مشهورو مخالفو څېرو څخه و، چې د چهارشنبې په ورځ تهران کې د خپل یو بل ملګري امین الماس سره یو ځای ووژل شو.
د جنرال سریع جنازه نن د شنبې په ورځ د مرغومي په شپږمه له غرمې وروسته د تهران په چاردانګه سیمه کې ترسره شوه.
دا په تیرو څلورو میاشتو کې په ایران کې د طالبانو د مخالفینو دریمه وژنه ده.
تر اوسه پورې هیڅ ډلې د دې برید مسوولیت نه دی منلی خو د طالبانو ضد ډلو په ګډون د ازادۍ جبهه او مقاومت جبهه د دې وژنې پړه پر طالبانو اچوي.
تر اوسه پورې، طالبانو او ایران په رسمي ډول د دې پیښې په اړه غبرګون نه دی ښودلی.
ځینو ایراني رسنیو د طالبانو ضد قوماندانانو د وژنې په اړه د ایران پر چوپتیا نیوکه کړې او دا ډله یې یو بې باوره ملګری بللی دی.
ایراني ورځپاڼو په ایران کې د افغانستان د سفارت او قونسلګرۍ طالبانو ته د سپارلو په اړه نیوکه کړې او لیکلي یې دي چې دې ډلې تر ایران پلازمینې پورې وژنې ترسره کړې دي.
ځینو افغان سیاسي ګوندونو او ډلو د ایران څخه وغوښتل چې د طالبانو د مخالفینو د وژنې په اړه شفافې پلټنې وکړي او پایلې یې افغانانو سره شریکې کړي.

د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت ویلي، چې په کابل کې د ایران سفیر د یادې ډلې د کانونو او پټرولیم له وزیر هدایت الله بدري سره د اقتصادي همکاریو پیاوړتیا، د دوه اړخیزو اړیکو پراختیا او د افغانستان د کانې زېرمو په برخه کې د پانګونې په اړه خبرې کړې دي.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت نن د شنبې په ورځ، د مرغومي شپږمه د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې هدایت الله بدري په کابل کې د ایران له سفیر علي رضا بیکدلي سره کتلي او دواړو لوریو د افغانستان د کانې زېرمو په برخه کې د پانګونې په اړه خبرې کړې دي.
په خبرپاڼه کې د ایران د سفیر له قوله ویل شوي، چې ایراني شرکتونه د افغانستان د اوسپنې او نفتو په کانونو کې پانګونې ته لېوالتیا لري.
طالبانو د ایراني شرکتونو له خوا د افغانستان په کانې زېرمو کې د پانګونې د لېوالتیا د هرکلی ترڅنګ د همکاریو ژمنه کړې ده.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار په کابل کې د طالبانو د علماوو د فتوا او د یادې ډلې د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني د وروستیو څرګندونو په اړه پر عملي ګامونو ټینګار کړی دی. نوموړي ویلي، که د طالبانو فتوا مثبتې پایلي ولري، له طالبانو سره به یې اړیکې بېرته سمې شي.
اسحاق ډار نن د شنبې په ورځ په اسلام اباد کې د یو خبرې غونډې پرمهال په کابل کې د طالبانو د علماوو فتوا ستایلي او هیله لري، چې طالبان د خپلو علماوو د فتوا په اړه عملي ګامونه واخلي.
اسحاق ډار ویلي:«د طالبانو د علماوو فتواه ورکړې ده، دا د خوښۍ وړ پرمختګ و او دا لومړۍ ځل دی چې داسې فتوا ورکړل کېږي چې د افغانستان خاوره باید د بل چا پر ضد ونه کارول شي. دا هغه څه دې چې موږ یې غوښتنه کول. اوس پر دې باندې عمل پکار دی.»
نوموړي ویلی، پاکستان هیله لري، چې د افغانستان خاوره نور د پاکستان پر ضد ونه کارول شي.
پر همدغه مهال د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر ویلي، چې پاکستان د افغان طالبانو د علماوو د فتوا او د سراج الدین حقاني د وروستیو څرګندونو وروسته وضعیت ارزوې، که مثبت بدلون رامنځته شي نو له طالبانو سره به یې روانې ستونزې حل شي.
اسحاق ډار زیاته کړه:«که طالبان پر خپل فتوا او د حقاني پر بیان باندې عمل وکړي نو دوه یا څلور اوونۍ کې به و ارزول شي او که مثبت عملي پرې وکړي، نو زه یقیني یم چې زموږ لومړی وزیر او د پوځ مشر به خوښ شي.»
نوموړي ویلي، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان سره د اړیکو رغولو په تړاو یې هیله له لاسه نه ده ورکړي او هیله من دی چې د دواړو ترمنځ روانه شخړه به ډېر ژر حل شي.
د پاکستان او طالبانو ترمنځ شخړې وروسته د سنبلې په ۱۹مه طالبانو په کابل کې په لومړي ځل د ملا هبت الله په لارښوونه په یوه پرېکړه لیک کې فتوا ورکړې چې پر مسلمانانو واجب ده چې د افغانستان خاوره د بل هېواد په ضرر ونه کاروي.
په یاده فتوا کې راغلي، چې چاته له افغانستان نه بهر د نظامي فعالیت اجازه نه ورکوي او که څوک تخلف ورکړي طالبان به یې مخنیوي وکړي.
د راپورونو له مخې، دمګړی د طالبانو او پاکستان ترمنځ هېڅ ډول مستقیمي اړیکې شتون نه لري او د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر ویلي، چې د قطر او ترکیې په څېر د سعودي عربستان په منځګړیتوب د طالبان او پاکستان خبرې اترې هم بې پایلي وي.

د سندونو له مخې د طالبانو تر واک لاندې د افغاني سرې میاشتې ټولنې مشر شهاب الدین دلاور له ننګرهار څخه د یو روغتون ودانۍ پلان او د غزني د خلکو لپاره مرستې د لوګر ولایت مرکز پل عالم بابوس کلي ته لېږدولي دي. د سرچینو په خبره، دلاور بهرنۍ موسسې اړ باسي، چې مرستې لوګر ولایت کې وویشي.
د ترلاسه شو سندونو له مخې د طالبانو سرې میاشتې ټولنې عمومي مشر شهاب الدین دلاور په امر یو مکتوب د روان کال د اپریل میاشت کې د قطر د سرې میاشتې ټولنې ته لېږل شوی دی.

په دې مکتوب کې غوښتنه شوې ده، چې د قطر سرې میاشتې ټولنې په مالي لکښت یو روغتیايي مرکز ودانۍ د جوړېدو پلان او د هغه ټول تجهیزات دې د لوګر ولایت مرکز پل عالم د نوموړي خپل پلارني کلي بابوس ته انتقال شي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې دا روغتیايي مرکز په ننګرهار کې جوړېدو خو دا کار د طالبانو د سرې میاشتې ټولنې د مشر شهاب الدین دلاور له غبرګون سره مخ شو او په مکتوبي توګه یې د قطر له سرې میاشتې ټولنې غوښتنه وکړه، چې د روغتیايي مرکز او تجهیزات یې د نوموړي خپلې ولسوالۍ ته انتقال شي.
دوی همدراز زیاتوي، چې د قطر سرې میاشتې ټولنې په ننګرهار کې د افغان کډوالو لپاره په طبي تجهیزاتو سمبال روغتون جوړ کړي خو د شهاب الدین دلاور د مخالفت له امله دا پروژه نه ده عملي شوې.

د یو بل سند له مخې د روان کال د سپټمبر میاشتې کې د ترکیې هېواد د افغانستان په یوولسو ولایتونو خوراکي توکي وویشي، چې په دې ولایتونو کې لوګر شامل نه و.
د رارسېدلي سند له مخې شهاب الدین دلاور، غزني ولایت له نوملړ څخه لرې کوي او پرځای یې لوګر ولایت شاملوي.
په دې وروستیو کې د طالبانو د سرې میاشتې عمومي رییس شهاب الدین دلاور د فساد په اړه راپورونه زیات شوي دي.
تیره ورځ افغانستان انټرنشنل - پښتو د سندونو له مخې راپور خپور کړ، چې د طالبانو تر واک لاندې د افغاني سرې میاشتې ټولنې عمومي مشر شهاب الدین دلاور د خپلې لور خسر «مولوي حفیظ الله» په سره میاشت ټولنه کې په لومړی بست کې د خپل مشاور په توګه ټاکلی دی. سرچینې وايي، چې مولوي حفیظ الله د سرې میاشتې د قراردادونو په فساد کې پراخ لاس لري.
د روان کال د مرغومي پر ۲مه افغانستان انټرنشنل - پښتو داسې سندونه ترلاسه کړل، چې له مخې د طالبانو تر واک لاندې د افغاني سرې میاشتې ټولنې عمومي مشر شهاب الدین لاور خپل زوم شکرالله شاکر په خپله اداره کې د یوه کال په موده کې څوځله پر بېلابېلو څوکیو ګومارلی دی. په یوه مکتوب کې لیدل کیږي چې شکرالله شاکر ځان پخپله د خپل خسر د دفتر رییس ټاکلی دی.
له وړاندې هم افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته رسېدلو سندونو کې ښودل شوې، چې د طالبانو د افغاني سرې میاشتې ټولنې مشر شهاب الدین دلاور خپل څو تنه نژدې کسان له کانونو وزارت څخه بېولي او په دې ټولنه کې یې مقرر کړي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د ملا هبت الله د فرمانونو او حکمونو د تعقیب او نظارت ریاست څه موده وړاندې د طالبانو ټولو ملکي او نظامي ادارو ته لارښوونه کړې وه، چې د دې ډلې د مشر له فرمان څخه اطاعت وکړي، چې وايي، « د خپلوۍ او انډيوالۍ پر بنسټ دې په ادارو کې څوک نه ګوماري».
په دغه مکتوب کې، چې افغانستان انټرنشنل - پښتو ته هم رسېدلی و، ویل شوی وو، چې «د خپلوۍ له مخې د اشخاصو ګومارل د الله د نارضایتۍ او عذاب سبب کیږي»