په برېتانیا کې یو افغان د روغتون په انتظارخونه کې پر پنځو کسانو برید کړی

د برېتانیا د مرسيسایډ پولیس وایي چې یو ۲۰کلن افغان یې د « نیوټن ټولنیز روغتون» په انتظارخونه کې پر پنځو کسانو د برید په تور نیولی دی.

د برېتانیا د مرسيسایډ پولیس وایي چې یو ۲۰کلن افغان یې د « نیوټن ټولنیز روغتون» په انتظارخونه کې پر پنځو کسانو د برید په تور نیولی دی.
پولیس وایي، پېښه تېره ورځ له غرمې وروسته شاوخوا ۱۲ بجې د مرسيسایډ په نیوټن لي وېلوز ښار کې د نیوټن په ټولنیز روغتون کې شوې ده.
د راپورونو له مخې، یاد کس روغتون ته د لیدنې وخت غوښتنې لپاره ورغلی و، خو کله چې یې غوښتنه ونه منل شوه، نو په غوسه شو او پر خلکو یې برید وکړ.
د پولیسو په وینا، بریدګر د اوسپنې له یوې وسیلې، چې ګومان کېږي میخکوب «کراوبار» و، کار اخیستی او پر څو کسانو یې برید کړی دی.
د پولیسو مسوولې سارا روترهام ویلي: «موږ ته د یوه کس د توند او تاوتریخوالي ډک چلند راپور راورسېد. پولیس سملاسي سیمې ته ورسېدل او یاد کس په چټکۍ ونیول شو.»
د پېښې پر مهال د روغتون د بیړنیو خدماتو کارکوونکو له ټپیانو سره لومړنۍ طبي مرستې کړې دي. ویل کېږي چې د ټپیانو روغتیايي وضعیت د اندېښنې وړ نه دی.
د مرسيسایډ پولیسو ویلي، یاد افغان وګړی د قصدي ټپي کولو، عامه شخړې او د عامه شتمنۍ د زیانمنولو په ګډون په څو نورو تورونو نیول شوی او دا مهال د پولیسو سیمهییز تمځي کې تر پوښتنو ګروېږنو لاندې دی.

له نشه یي توکو او جرمونو سره د ملګرو ملتونو د مبارزې دفتر په تازه رپوټ کې ویلي، چې د کوکنارو پر کرکېلې د طالبانو له بندیز وروسته، د افغانستان په شمالي ولایتونو کې ډېری بزګر له درنو مالي زیانونو سره مخ شوي او بدیل عاید نه لري.
د راپور له مخې، سږکال د کوکنارو کرکېله ۱۰ زرو هکتارو ته راټیټه شوې چې دا د افغانستان په تاریخ کې له ټیټو کچو څخه ده. خو په بدخشان، کندوز او بلخ کې شاوخوا ۸۵سلنه کورنیو ویلي چې د کوکنارو عاید یې نه دی بدل شوی او یا یې یوازې لږ بدیل موندلی دی.
په راپور کې راغلي، که څه هم د ۲۰۲۲ کال په پرتله کرکېله له ۲۳۲ زرو هکتارو څخه په ډراماتیک ډول راکمه شوې، خو فصلونه له سویلي سیمو څخه شمال ته اوښتي، چیرې چې د طالبانو مستقیم کنټرول کم بلل کېږي.
راپور زیاتوي، چې ډېری بزګرانو دغنمو او نورو غلو کرکیلې ته مخه کړې، خو اقتصادي توپیر ډېر لوړ دی. د راپور له مخې، هر هکتار غنم نږدې ۷۷۰ډالره عاید لري، خو له کوکنارو څخه همدا اندازه ځمکه نږدې ۱۰زره ډالره عاید ورکوي.
د ملګرو ملتونو د نشه یي توکو او جرمونو پر وړاندې د مبارزې دفتر خبرداری ورکوي، چې دغه تاوان نه یوازې پر کورنیو، بلکې پر کلیوالو بازارونو او ټول اقتصاد منفي اغېز کړی او خلک یې د فقر او خوراکي ناامنۍ له جدي خطر سره مخ کړي.
اداره وړاندیز کوي، چې بزګر دې لوړو ارزښت لرونکو بدیلو فصلونو ته وهڅول شي لکه زعفران، بادام، پسته، درملیز بوټي، زردالو او انګور چې د افغانستان د وچ اقلیم لپاره مناسب دي.
راپور ښيي چې د اپیم تولید سږکال ۳۲ سلنه راکم شوی او ۲۹۶ ټنو ته رسېدلی او د بزګرانو عایدات له ۲۶۰ میلیونو څخه ۱۳۴ میلیونو ډالرو ته راټیټ شوي دي. سره له دې، ۹۵ سلنه بزګرانو ویلي چې د قانون له امله یې کوکنار پرېښي دي.
بل لور ته، اداره وایي چې د سنتیتیک نشهيي توکو په ځانګړي ډول مېتامفېټامین تولید او قاچاق زیات شوی، ځکه د تولید اسانتیا او د اقلیم بدلونونو پر وړاندې یې مقاومت زیات دی.
راپورټینګار کوي، چې د مخدره توکو پر ضد مبارزه باید یوازې اپیم ته محدوده نه وي او باید سنتیتیک مواد هم پکې شامل شي، همدارنګه پر بدیلو عایداتو، مخنیوي، درملنې او نړیوالې همکارۍ تمرکز وشي.
ادارې همداراز ویلي، چې وچکالۍ، د باران کمښت او د شاوخوا ۴ میلیونه بېرته ستنو شوو کډوالو فشار د کار پر بازار او سرچینو سیالي زیاته کړې، دا بزګران هڅوي چې د کوکنارو کرکېلې ته زړه ښه کړي.
ملګرو ملتونو ټینګار کړی چې د دې بحران حل اوږدمهاله پانګونې، سیمهییز ملاتړ او د نړیوالو شریکانو ګډې هڅې غواړي.

د مزارشریف ښار د ۱۱مې امنیتي حوزې په مربوطاتو کې د تیلو د یو ټانک دننه اور لګیدنې سره هممهاله، د طالبانو دبلخ امنیه قوماندانۍ د اور وژنې مدیریت ویلي چې سږ کال په دغه ولایت کې د اورلګیدنې ۱۴۵ پیښې شوې دي. په دغو پېښو کې خلکو ته شاوخوا دیرش میلیونه افغانۍ زیان اوښتی.
یاد مدیریت د طالبانو اړوندو رسنیو ته ویلي، چې د اور وژنې ټیمونو د اورلګېدنو پروخت مخنیوی کړی او د دوه سوه میلیونو افغانيو په ارزښت یې خلکو ته د اوښتونکو زیانونو مخه نیولې ده.
د یادې قوماندانۍ د اور وژنې امر وایي، سره له دې چې پرمختللي او معیاري وسایط او تجهیزات په واک کې نه لري خو په ثبت شویو پیښو کې تقریبا دیرش میلیونه افغانۍ خلکو ته زیان اوښتی.
د طالبانو د بلخ محلي چارواکو ویلي، چې د مزارشریف ښار د ۱۱مې امنیتي حوزې په مربوطاتو کې د تیلو د ټانک نننۍ اورلګېدنه د اطفایې مدیریت له خوا مهار شوې او د زیات تخریب مخه نیول شوې ده.

د طالبانو د زندانونو چارو د سمون اداره وایي چې د یادې ادارې مرستیال قاري محمد بلال فاتح په افغانستان کې د سویس هېواد د همکاریو سازمان له استازي ایریک مارکلي سره په لیدنه کې د زندانونو چارو په بېلابېلو برخو کې د همکارۍ غوښتنه کړې ده.
یادې ادارې ویلي، چې په لیدنه کې قاري بلال فاتح د زندانیانو لپاره د مناسبې تغذیې، د روغتیایي تجهیزاتو او روغتیایي مراکزو پیاوړتیا، د متخصصو ډاکټرانو ګومارنه او د ښځینه زندانیانو لپاره د سپورتي او بدني روزنې د وسایلو برابرول مهمې اړتیاوې یادې کړې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې طالبانو د ښځو پر ورزش بندیز لګولی دی.
یادې ادارې په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې د زندانونو چارو د سمون مرستیال غوښتنه کړې چې د یادې ادارې تر چتر لاندې زندانونو ته د برېښنا د برابرولو لپاره د سولر سیستمونو په جوړولو او د روغتیا اړوند د اړینو توکو په برابرولو کې دې ورسره سویس همکاري وکړي.
طالب چارواکي وایي چې د سویس د همکاریو سازمان استازي د طالبانو د غوښتنو د ارزولو او د بشري اړتیاوو په برخه کې د همکارۍ د دوام ډاډ ورکړی دی.
دا غوښتنې په داسې حال کې مطرح کېږي چې سویس هېواد یو بل افغان «مجرم» وګړی د ترکش ایرلاینز له لارې کابل ته استولی دی.
د سویس د کډوالۍ ادارې (SEM) اعلان کړی، چې شاوخوا ۲۰ افغانان په قانوني توګه په دغه هېواد کې محکوم پېژندل شوي او باید سویس پرېږدي.
که څه هم سویس لا تر دې مهال دا ډله په رسمیت نده پېژندلې، خو د دواړو لورو ترمنځ وروستیو تماسونو د افغان «مجرمو» وګړود بېرته لېږد پروسې ته لاره هواره کړې ده.
د راپورونو له مخې په وروستیو کې د طالبانو څلور استازي جنېوا ته تللي او د ۱۲افغان «مجرمو» وګړو هویت یې تایید کړی دی. سویسي چارواکي تمه لري چې پاتې محکومان به هم ژر له دغه هېواده وباسي.

سویس یو بل افغان «مجرم» وګړی د ترکش ایرلاینز له لارې کابل ته استولی دی. د سویس د کډوالۍ ادارې (SEM) په وینا، شاوخوا ۲۰ افغانان چې په قانوني توګه محکوم شوي، باید دغه هېواد پرېږدي.
د طالبانو له رژیم سره رسمي اړیکې نه لرل د دې پروسې تر ټولو لوی خنډ دی، خو په وروستیو کې د سویس او طالبانو ترمنځ خبرو د دې کار زمینه برابره کړې ده.
تېر کال یوه هڅه ناکامه شوې وه، ځکه طالبانو افغان محکوم نه و منلی.
په دې وروستیو کې د طالبانو څلور استازي جنېوا ته لاړل چې د راتلونکو اخراجونو چارې همغږې کړي او د ۱۲ افغان محکومانو هویت یې تایید کړ. د سویس چارواکي تمه لري چې پاتې محکومان به هم ژر دغه هېواد پرېږدي.
په ورته وخت کې د سوریې د جنایي کسانو بیرته لېږلو پروسې هم روانې دي.
جرمني او اتریش مخکې لا یو شمېر کسان سوریې ته استولي دي.
د جرمني د کورنیو چارو وزیر الکساندر دوبریندټ ټینګار کړی چې بیرته لېږنې باید ممکنې وي او ټول مجرم کسان باید هېواد پرېږدي، څو ټولنه خوندي او قانون عملي شي.
د سویس د کډوالۍ ادارې په وینا، د سوریې پر لور د جبري اخراج پرېکړې لا نه دي شوې، خو له سوریې سره اړیکې شته او ټولې ممکنه لارې ارزول کېږي.

د افغانستان او پاکستان د سوداګرۍ خونو په یوه انلاین غونډه کې د سوداګریزو لارو د بېرته پرانېستلو غوښتنه کړې ده. دوی ویلي، سوداګري او سیاست دې سره جدا شي او د خبرو د دوام لپاره یې یوه ګډه کمېټه هم جوړه کړې چې د سوداګریزو خونو ترمنځ خبرې ادامه پیدا کړي.
د افغانستان او پاکستان د سوداګرۍ خونو ترمنځ نن سې شنبه، د مرغومي پر ۹مه نېټه د سوداګریزو ستونزو د حل لپاره دوه اړخیزه انلاین غونډه شوې ده.
په دې غونډه کې دواړو لوریو غوښتنه کړې، چې د لا زیاتو زیانونو د مخنیوي لپاره دې د پاکستان او افغانستان ترمنځ سوداګریزې لارې پرانېستل شي.
د راپورنو پر اساس، په دې غونډه کې پرېکړه شوې، چې د دواړو هېوادونو سوداګر به له خپلو حکومتونو وغواړي، چې لارې پرانیزي او دوه ورځې وروسته به د دواړو هېوادونو د سوداګرو ترمنځ انلاین ناسته کېږي.
له دې وړاندې د طالبانو د سوداګرۍ وزارت مرستیال احمدالله زاهد ویلي و، چې که څوک د افغانستان پرمخ سوداګریزې لارې بندوي نو بیا به افغانان په خپلو شرایطو بېرته خپلې لارې پرانیزي.
نوموړي وویل، چې د طالبانو پالیسي دا ده، چې اقتصاد او سیاست باید سره جلا وي.
احمدالله زاهد وویل، چې پاکستان د افغان سوداګرو زرګونه کانټینر درولي دي او دا د سوداګریزو نړیوالو قوانینو خلاف کړنه ده.
نوموړي ویلي و، «موږ پاکستان ته نه وایو چې لارې خلاصې کړه، بلکې د نړیوالو قوانینو له مخې افغان سوداګر حق لري، چې د خپلو سوداګریز توکو کانټینر هېواد ته انتقال کړي».
د یادونې وړ ده، چې پاکستان له افغانستان سره د ټولو سوداګریزو لارو په تړولو سره د افغان سوداګریزو توکو بار موټر په کراچۍ او پیښور کې ایسار کړي دي.
