د انساني حقونو څارډله وايي، جرمن چارواکي په دې ژمنه نه دي درېدلي چې هره میاشت به په افغانستان کې له خطر سره مخ زر کسان جرمني ته لېږدوي. د دې ادارې د اسیا برخې مرستیاله وايي، لا هم له خطر سره مخ په زرګونو کسان په افغانستان او لا یې هم ګاونډ هېوادونو کې پاتې دي، خو منل شوي نه دي.
پتریشیا ګاسمن په ځانګړي ډول د هغو انساني حقونو د فعالانو او خبریالانو یادونه کړې، چې طالبان یې ګواښي خو د ژغورو لپاره یې کار نه دی شوی.
هغې د جمعې په ورځ د زمري ۲۷ د انساني حقونو څارډلې په رسمي وېبپاڼه د جرمني پر حکومت نیوکه کړې او زیاته کړې یې ده، د طالبانو ګواښونو ډېر خبریالان پټ ژوند ته اړ کړي دي.
پتریشا ګاسمن د داسې خبریال یادونه کړې چې د کډوالۍ غوښتنې سره بیا هم جرمني کې د دوی خواست نه دی منل شوی.
هغې ویلي، د بهرنیو ځواکونو په وتلو سره جرمني هغه ډېر افغانان چې له دوی سره یې کار کړی او هم له خطر سره مخ نور کسان اېستلي دي، خو د روان کال له مې میاشتې راهیسې یې ان یو افغان هم خپل هېواد ته لېږدولی نه دی.
پتریشیا ګاسمن د بریتانیا او امریکا په هکله هم ورته نظر لري او زیاتوی، د بریتانیا حکومت هم کم شمېر هغه افغانان لېږدولي چې د دغه هېواد له حکومت سره مستقیم کار نه دی کړی او لېږدولي کسان یې هم ناهیلي کړي دي.
د هغې په خبره، په بریتانیا کې نږدې نهه زره افغانان چې هوټلونو کې مېشت شوي، اوس له دې لنډمهالې سرپنا د وتلو خطر سره مخ دي او کومه بله سرپنا هم نه لري.
پتریشیا ګاسمن پر واشنګټن نیوکه کړې او ویلي یې دي، د ځانګړو ویزو په شرایطو برابر زرګونو ژباړن، ملاتړي کارمنان او نور کسان یې پرېښودلي دي.
د مېرمن ګاسمن په خبره، د ناټو غړو هېوادونو افغانانو ته په پنا ور کولو کې پر خپلو ژمنو ډېر سست عمل کړی دی.
غازي امان الله خان په ۲۷ کلنۍ کې د افغانستان پاچا شو او له ۱۹۱۹ کال تر ۱۹۲۹ کال پورې یې واکمني وکړه.
نوموړي په دریم افغان- انګرېز جنګ کې بریتانیا ته په ماتې ور کولو سره د غازي نوم وګاټه.
د هغه په وخت کې د لویې جرګې له لارې افغانستان کې اساسي قانون جوړ شو او له مخې یې ټول افغانان یو شان وبلل شول.
غازي امان الله خان د هېواد د عصري کولو لپاره د اورګاډي پټلۍ هم کابل کې جوړه کړه او هم یې هوايي ډګر په شېرپور کې جوړ کړ.
غازي امان الله خان د افغانستان د پرمختګ او عصري کولو لپاره پر زدکړه ډېر تینګار در لود.
د هغه په وخت کې په افغانستان کې اول ځل د پوهنې وزارت جوړ شو او ښوونځي پرانیستل شول.
راډیو، تلیفون، د چاپ ماشین، کاغذي نوټ او همدارنګه پاسپورټ دود شو.
د غازي امان الله خان په وخت کې له افغانستان مختلفو هېوادونو ته زدکوونکي ولېږل شول.
نوموړي له نورو هېوادونو په تېره له هند هم افغانستان ته ځينې استادان را وستل.
غازي امان الله خان د افغانستان د عصري کولو لپاره د بریتانیا، جرمني او روسیې په ګډون مختلفو هېوادنو ته شپږ میاشتنې سفر درلود.
نوموړي له دغه سفر وروسته د افغانستان د لا عصري کولو هڅې چټکې کړې، خو د هغه له اصلاحاتو سره وروسته پاتې ټولنه جوړه نه وه. د بچه سقاو یا حبیب الله کلکاني په مشرۍ د نوموړي ضد پاڅون بریالی او شاه امان الله غازي ایټالیا ته جلا وطن شو.
