د افغانستان د بیا خپلواکۍ اخیستلو اتل غازي امان الله خان د ۱۹۱۹ کال د اګسټ په ۱۹ له انګرېزانو خپل هېواد بېرته خپلواک کړ. نوموړي پر خپلواکۍ سربېره د افغانستان پرمختګ او ټولنیز سمون لپاره هڅې وکړې.
غازي امان الله خان په ۲۷ کلنۍ کې د افغانستان پاچا شو او له ۱۹۱۹ کال تر ۱۹۲۹ کال پورې یې واکمني وکړه.
نوموړي په دریم افغان- انګرېز جنګ کې بریتانیا ته په ماتې ور کولو سره د غازي نوم وګاټه.
د هغه په وخت کې د لویې جرګې له لارې افغانستان کې اساسي قانون جوړ شو او له مخې یې ټول افغانان یو شان وبلل شول.
غازي امان الله خان د هېواد د عصري کولو لپاره د اورګاډي پټلۍ هم کابل کې جوړه کړه او هم یې هوايي ډګر په شېرپور کې جوړ کړ.
غازي امان الله خان د افغانستان د پرمختګ او عصري کولو لپاره پر زدکړه ډېر تینګار در لود.
د هغه په وخت کې په افغانستان کې اول ځل د پوهنې وزارت جوړ شو او ښوونځي پرانیستل شول.
راډیو، تلیفون، د چاپ ماشین، کاغذي نوټ او همدارنګه پاسپورټ دود شو.
د غازي امان الله خان په وخت کې له افغانستان مختلفو هېوادونو ته زدکوونکي ولېږل شول.
نوموړي له نورو هېوادونو په تېره له هند هم افغانستان ته ځينې استادان را وستل.
غازي امان الله خان د افغانستان د عصري کولو لپاره د بریتانیا، جرمني او روسیې په ګډون مختلفو هېوادنو ته شپږ میاشتنې سفر درلود.
نوموړي له دغه سفر وروسته د افغانستان د لا عصري کولو هڅې چټکې کړې، خو د هغه له اصلاحاتو سره وروسته پاتې ټولنه جوړه نه وه. د بچه سقاو یا حبیب الله کلکاني په مشرۍ د نوموړي ضد پاڅون بریالی او شاه امان الله غازي ایټالیا ته جلا وطن شو.
