د افغانستان د خپلواکۍ د ۱۰۴مې کلیزې په ویاړ په انقره کې افغان سفارت یو فرهنګي او هنري نندارتون پرانیست. دغه سفارت په خپرې شوې خبرپاڼه کې لیکلي، چې ترکي چارواکو او د نورو هېوادونو ډيپلوماټانو له دغه نندارتون څخه لېدنه وکړه.
د دغې خبرپاڼې له مخې چې د چهارشنبې په ورځ (د وږي لومړۍ نېټه) خپره شوې، په ترکیه کې مېشتو افغان هنرمندانو خپل هنري اثار لکه انځورګري، خطاطي، د لرګو نه په کار اخیستنې هنري اثار، افغاني غالۍ او لاسي صنایع نندارې ته وړاندې کړې.
په ترکیه کې افغان سفارت وایي، دغو اثارو د افغانستان د بېلابېلو سیمو د فرهنګي او تاریخي ارزښتونو څرګندونه کوله.
په انقره کې د افغانستان سفارت خبرپاڼه لیکي، چې یوشمېر ډيپلوماټانو، د پارلمان غړیو، د سیاسي ګوندونو استازیو او د ترکیې ښاروالانو له دغه نندارتون څخه لېدنه وکړه.
د افغانستان په ډېریو ولایتونو کې لوی کاروبارونه او سوداګري په پاکستانۍ کالدارو کېږي. د ملکیتونو له پلورلو نېولې بیا په ورځني ژوند کې د کارېدونکو عادي توکو پورې، ډېری راکړې ورکړې په کلدارو ترسره کېږي.
که څه هم د افغانستان کرنسي د پاکستانیو کالدار پرتله درې برابره لوړه او با ثباته ده؛ خو خلک د عادت له مخې پاکستانۍ کرنسي ډېره کارووي.
د افغانیو د کارولو د دودولو کمپاینونه د تېر حکومت پر مهال پیل شوي وو؛ خو ډېر ګټور نه وو او خلکو د پاکستانیو کلدارو کارولو ته دوام ورکړ.
پر افغانستان د طالبانو د واکمنېدو وروسته، طالبانو هم د افغانستان په یوشمېر ولایتونو کې د افغانیو د کارولو د دودولو او کلدارو د کارولو د مخنیوي لپاره کمپاینونه پیل کړه او ان په ځینو ولایتونو کې یې سرغړوونکي بندیان او کار ځایونه یی ور وتړل.
په کلدارو راکړه ورکړه تر ډېره په کندهار، هلمند ، زابل، ننګرهار، کونړ، خوست، بکتیا او ارزګان ولایتونو کې کېږي.
د محمد یاسین په نوم یو صراف وايي،:« دلته د کورونو پلور او پېر، د موټرو اخېستل او نورې ټولې لويې او وړې راکړې ورکړې په پاکستانۍ کلدارو او امریکایي ډالرو کېږي.
د ډاکټر فیس په کلدارو دی او ان د یوشمېر خصوصي دفترونو د کارکوونکو میاشتني امتیازات هم په پاکستاني کلدارو ورکول کېږي.»
سوداګر وايي، ډیورنډ کرښې ته نږدې ولایتونو په بازارونو کې له ډېر پخوا راهیسې کالدارې دود شوي او اوس خلک د عادت له مخې په پاکستانۍ کلدارو راکړه ورکړه کوي.
د تاج محمد په نوم یو سوداګر وايي:«په دغو ولایتونو کې د نورو کاروبارونو تر څنګ د نشه يي توکو کاروبار ډېر دی. تریاک، هیروین او کرسټال چې بیې یې لوړې دي له دغو ولایتونو څخه نورو هېوادونو ته قاچاق کیږي نو راکړه ورکړه يې هم په پاکستانيو کلدارو تر سره کیږي، او بیا د یادو نشه يي توکو څخه تر لاسه شوې پیسې په ولایتونو کې په نورو کاروبارونو کې لګول کیږي.»
د افغانستان په سویل کې یوازینی ولایت ارزګان دی چې هلته ځایي طالب چارواکو د تېرو دوو میاشتو راهیسې د کلدارو د راکړيګې ورکړې د مخنیوي په موخه یو لړ بندیزونه لګولي دي. خو لاهم ځایي خلک دغه بندیزونه جدي نه ګڼي.
د ارزګان ځایی چارواکو د پنج شنبې په ورځ د ( وږي ۳مه) رسنیو ته په استول شوې خبرپاڼه کې ویلي، چې د یاد ولایت په ګیزاب ولسوالۍ کې یې هغه کسان نیولي، چې په کلدارو یې راکړه ورکړه کوله:«څلور هغه کسان مو نیولي، چې د افغانیو پر ځای یې په کلدارو توکي پلورل او د نیول شویو کسانو سره به قانوني چلند کېږي.»
تر دې وړاندې هم په ارزګان کې ځايي طالب چارواکو لسګونه هغه هټۍ تړلې وې، چې د ارزګان په مرکز ترینکوټ ښار کې یې راکړه ورکړه په کلدارو کوله.
د افغانستان او پاکستان د ملي لوبډلو تر منځ د سوپر کولا جام د یوې ورځینۍ لوبلړۍ په دویمه لوبه کې یو ځل بیا افغانستان ماته وخوړه.
یاده یوه ورځینۍ لوبه چې نن پنجشنبه په سرېلنکا کې د افغانستان په توپ وهنې پیل شوه، د پاکستان لپاره یې د ۳۰۱ منډو هدف وټاکه.
د لوبې په پیل کې د پرانیستونکو توپ وهونکو ابراهیم ځدراڼ او رحمان الله ګربز له خوا ۲۲۷ منډې وشوې.
خو پاکستان په ډېر کم توپیر سره د لوبې په وروستي اور د افغانستان له خوا ټاکلی هدف پوره کړ او لوبه یې په خپلې ګټې تمامه کړه.
دا لومړی ځل دی، چې د افغانستان او پاکستان د کرېکټ د ملي لوبډلو ترمنځ د درېیو یو ورځنیو سیالیو لړۍ ترسره کیږي.
دواړه هېوادونه له دې لوبو د راتلونکي اسیا جام لپاره، چې د روانې میاشتې په پای کې په سرېلنکا کې کیږي د چمتووالي په موخه کار اخلي.
د یادونې وړ ده، چې د پنځوس اوریزو لوبو په دغې لړۍ کې لومړۍ لوبه هم پاکستان له افغانستان څخه په ډېر لوړ توپیر ګټلې وه.
د الحبتور خیریه بنسټ رییس وايي، چې درې افغانې نجونې نن پنجشنبه دوبۍ ته رسېدلي او ډېر ژر به په خپلو زده کړو پیل وکړي.
د متحده عربي اماراتو د الحبتور خیریه بنسټ له خوا نېږدې سلو افغانو جونو ته په اماراتو کې د زده کړو زمینه برابره شوې وه، خو د تېرې چهارشنبې په ورځ طالبانو د دغو نجونو د سفر مخه ونیوله.
عرب میلیاردر خلف بن احمد الحبتور ویلي، چې درې نجونې دوبۍ ته ور سېدلي او ډېر ژر به خپلو زده کړو پیل وکړي، نوموړي تېره ورځ (چهارشنبه) په یوه ویډیويي پیغام کې افغانو نجونو ته یې د زدکړو زمینه برابره کړې وه؛ خو طالبانو له افغانستان څخه د وتلو اجازه ورنه کړه.
الحبتور د طالبانو دا ګام یوه تراژیدي او پر انسانیت، زدکړو، برابرۍ او عدالت ګوزار بولي او له ښکېلو لورو غواړي چې د دې نجونو «د ژغورلو هڅې وکړي.»
دغې پېښې په نړۍواله کچه پراخ غبرګونونه راپارولي؛ خو طالبانو تراوسه په دې اړه چې ولې یې ددغو نجونو زده کوونکو د سفر مخه نیولې رسنیو ته څه نه دي ویلي.
د خبریالانو نړۍوال فدراسیون د پنجشنبې په ورځ (د وږی دویمه) د طالبانو له خوا د ایراني خبریال محمد حسین ولایتي نیول کېدل؛ غندلي او د هغه د ژر تر ژره خوشې کېدو غوښتنه یې کړې.
دغه فدراسیون په تېرو دوو اونیو کې د طالبانو له خوا د اوو نورو خبریالانو د نیولو کېدو خبر هم ورکړی دی.
د ایران له سپاه پاسداران سره تړلې تسنیم خبري اژانس د سې شنبې په ورځ (د زمري ۳۱مه) خبر ورکړ، چې طالبانو د کابل په هوايي ډګر کې د دې خبري اژانس عکاس او مدیر نیولی دی.
د افغانستان د ازادو خبريالانو ټولنه وايي؛ له پرله پسې هڅو سره- سره د محمد حسين ولايتي د نيول کېدو لامل نه دى معلوم.
د خبريالانو نړۍوال فدراسيون د اعلاميې په خپرولو زياته کړې: «د نا څرګندو تورونو له امله د يوه بهرني وګړي نيول د رسنيو په وړاندې د طالبانو د چلند مبهم او ناوړه کړنې ښيي».
په دې ورستیو کې د خبریالانو ملاتړي بنسټونو د طالبانو له خوا د خبریالانو د نیول کېدو د زیاتوالي په اړه اندېښنه ښودلې؛ خو د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزیر ادعا کوي، چې په تېر یوه کال کې له خبریالانو سره د تاوتریخوالي کومه پېښه نه ده ثبت شوې.
د خبريالانو نړۍوال فدراسيون وايي، چې د دغو خبريالانو د نيولو لامل نه دى څرګند او د هغوى د ځاى او حالت په اړه هم معلومات نه شته.
خو طالبان بيا ادعا کوي، چې د ځينو خبريالانو نيول له بهرنيو رسنيو سره د هغوى د اړيکو له امله شوي دي.
د خبريالانو د نړۍوال فدراسيون په اعلاميه کې راغلي، چې له هغې وروسته چې طالبانو د ۱۴۰۰ لمريز کال د زمري په ٢٤مه، د افغانستان واک تر لاسه کړ؛ د طالبانو له خوا د افغانستان رسنۍ د ظالمانه قوانينو، ګواښونو، تاوتريخوالي او د خبريالانو د نيولو له امله د تباهۍ له ګواښ سره مخ دي.
دغه فدراسیون د دغو کسانو د نیول کېدو د علت په څرګندولو سره ټینګار کوي، چې د رسنیو قضیې باید له مناسبو قانوني لارو تعقیب شي.
د جرمني په مونیخ ښار کې د یوه افغان کډوال له خوا پر یوې پولنډۍ نجلۍ له جنسي تېري وروسته د پولنډ لومړي وزیر ویلي، چې دا پېښه د پرانیستو پولو د سیاستونو پایله ده.
ماتیوس موراویسکي د جنسي تېري د دغې قضیې په څېړنه کې د پولنډي څارنوالانو د ګډون غوښتنه کړې ده.
نوموړي زیاته کړې: "موږ په سیمه کې یو له خورا خوندي هېوادونو څخه یو، زموږ لپاره امنیت اهمیت لري، زه له المان څخه غواړم چې د پولنډیانو قضیو ته دې رسیده ګي وکړي”.
بلخوا المانۍ ورځپاڼې بيلډ راپور ورکړى، چې پر دغه ښځينه زده کوونکې د تېرې شنبې په ورځ(د زمري ۲۸مه) د مونيخ په فرعي تمځای کې جنسي تېری شوی دی.
د دغه راپور له مخې؛ پوليس توانېدلي، چې د مونیخ په رامیرسدورف کې د کډوالو په یوه کمپ کې شکمن کس ونیسي.
له دې پېښې وروسته د پولنډ د بهرنیو چارو وزارت یو جرمني ډېپلومات ور غوښتی، چې د یادې پېښې په اړه وضاحت ورکړي.
اوسمهال په پولنډ کې پارلماني ټاکنې نېږدې دي، د کډوالۍ مساله یوه له ټاکنیزو مسالو څخه ده، چې ډېر پام ورته کیږي.
دا لومړۍ پېښه نه ده، بلکې تېر کال هم په فرانسه کې د یوه افغان له خوا پر یوې فرانسوي نجلۍ د جنسي تېري پېښه ثبت شوې وه.
