د افغاني موسیقۍ خاموش غږ؛ په جینوا کې د افغان ځوانانو ارکسټر کنسرت
د افغان ځوانانو ارکسټر د سویس په جینوا کې څو کنسرتونه کړي ترڅو «د موسیقۍ له حقونو سرغړونو ته د نړۍوالې ټولنې پام راجلب کړي» او د افغان مېرمنو د حقونو ملاتړ وکړي.
د افغان ځوانانو ارکسټر د سویس په جینوا کې څو کنسرتونه کړي ترڅو «د موسیقۍ له حقونو سرغړونو ته د نړۍوالې ټولنې پام راجلب کړي» او د افغان مېرمنو د حقونو ملاتړ وکړي.
دا کنسرتونه «د ارام هېواد موسیقي» تر عنوان لاندې د سپټمبر په لومړۍ نېټه پیل او د سپټمبر تر ۱۶مې به دوام وکړي.
د افغان ځوانانو ارکسټر د افغانستان د موسیقۍ د ملي انسټيټيوټ له زده کوونکو څخه جوړ دی، چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته پرتګال کې استوګن شول.
دغې ډلې په یوې بیانیې کې لیکلي، چې د افغان ځوانانو ارکسټر به د سپټمبر په شپږمه په ویکټوریا هال کې چې د سویس مشهور او تاریخي تالار دی کنسرت ورکوي.
دا هنرمندان په پلان کې لري، چې د سپټمبر په ۱۱مه نېټه به په جینوا کې د ملګرو ملتونو په مرکزي دفتر کې د دې دفتر د بشري حقونو د شورا د ناستې په یوې څڼډه کې کنسرت ورکړي.
د افغانستان د موسيقۍ د ملي انسټيټيوټ مشر احمد سرمست وويل: «د افغان ځوانانو ارکسټر د وطن د ریښتیني بچيانو په په څېر د هېواد د بډايه موسيقۍ ميراث د ساتنې ترڅنګ هڅه کوي د هرې سندرې په ویلو سره د افغانستان د میلیونونو خاموشه خلکو او د موسیقۍ د مینه والو غږ پورته کړي، چې د د طالبانو له خوا مجبوره دي چې چوپه خوله پاتې شي».
طالبان موسیقي حرام ګڼي او د طالبانو د امر بالمعروف والنهي عن المنکر وزارت د موسیقۍ غږول او نشرول منع کړي دي.
د دې وزارت محتسبانو په تېرو دوه کلونو کې په کراتو په موټرونو او ودونو کې د موسیقۍ خپرول بند کړي دي. دوی په ځینو ولایتونو کې د موسیقۍ وسایل سوځولي هم دي.
وروسته له دې چې طالبانو په ۱۴۰۰ لمریز کال د زمري په ۲۴مه افغانستان ونیوه، د افغانستان د موسیقۍ د انسټیټیوټ زده کوونکي پرتګال ته ولېږدول شول.
دغه سازمان خبرداری ورکړی، چې که په دوو میاشتو کې یې مرستې ونه رسېږي، د مرستو کچه به ۱۰ میلیونه کسانو ته راکمه شي.
د خوړو نړۍوال پروګرام خبرداری ورکړی، چې که بودیجه پای ته ورسي نو په افغانستان کې به یو "ناوریني" ژمی وي. دا په داسې حال کې ده چې له دې وړاندې هم مرستې کمې شوې وې.
د مالي منابعو د غوښتنې سره - سره، ملګري ملتونه نه دي توانیدلي چې د مرسته ورکوونکو ملاتړ راجلب کړي او یوازې د اټکل شوي مقدار څلورمه برخه یې راټوله کړې ده.
د خوړو نړۍوال پروګرام وايي؛ که مرستې ور نه کړل شي، د لرې پرتو سیمو ۹۰ سلنه خوراکي توکو مرستې به قطع کیږي او حتا د لاس رسي په سیمو کې به هم خلک د سختې یخې هوا پر مهال هېڅ ډول مرستې ترلاسه نه کړي.
په افغانستان کې د WFP مشر هسیا وی لی رویټرز ته وویل: "دا یو ډول ناورین دی چې موږ یې باید مخنیوی وکړو."
د خوړو نړۍوال پروګرام وايي، چې د مرستو په ترلاسه کوونکو کې ۲۰ سلنه ښځې دي.
د راپورونو له مخې شاوخوا درې پر څلورمه برخه افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري او د ۲۰۲۱ کال په اګسټ کې د طالبانو د واک له ترلاسه کولو راهیسې د فقر او لوږې کچه د پام وړ لوړه شوې ده.
په همدې حال کې هغه پرمختیايي مرستې چې د پخوانۍ ادارې د مالي مرستو ستون فقرات وو؛ قطع شوې دي، د طالبانو اوسنۍ اداره له بندیزونو سره لاس او ګریوان ده او په امریکايي بانکونو کې د افغانستان بانک زیرمې کنګل شوې دي.
په ښځو باندې د طالبانو سخت محدودیتونه او له بشري حقونو څخه پراخه سرغړونې هغه عوامل دي، چې د دې لامل شوي چې نړۍواله ټولنه د دې ډلې رژیم په رسمیت ونه پېژني.
دې مسالې ډېری مرستندویان اړ کړي چې له افغانستان سره مرستې بندې کړي.
خو په افغانستان کې د خوړو د نړۍوال پروګرام چارواکي له نړۍوالې ټولنې وغوښتل چې د اړو کسانو حسابونه له طالبانو جلا کړي.
دوی خبرداری ورکړ چې دا بې وزله ماشومان او میندې دي چې د اوسني حالاتو قیمت پرې کوي.
د خوړو نړۍوال پروګرام وايي؛ د مرستو په ترلاسه کوونکو کې ۲۰ سلنه یې ښځې دي، چې د زرګونو بې سرپرستو کورنیو مشري کوي.
دې ادارې ویلي چې د مارچ تر میاشتې پورې د خپلو مرستندویه پروګرامونو تمویل لپاره 1 ملیارد ډالرو ته اړتیا لري.
