د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږۍ دفتر وايي، په هرات ولایت کې له ۱۱۴ زره زلزله ځپلو سره د مرستې لپاره کابو ۹۳ میلیونه ډالرو ته اړتیا ده. اوچا وايي، چې دغه مرستې به له زيانمنو کورنيو سره د بېړنيو او اوږدمهاله مرستو په رسولو راټولې وي.
اوچا د دوشنبې په ورځ (د تلې ۲۴مه) په یوه راپور کې د ژمي پر مهال د زلزله ځپلو د مهمو اړتیاوو د پوره کولو لپاره د بیړنیو مرستو په اړه ټینګار وکړ.
په دغو اړتیاوو کې لنډمهاله سرپناه، ژمنۍ جامې، کمپلې او سون توکي شامل دي.
دغه راز یاده اداره وايي، چې زيانمنې شوې کورنۍ لنډمهاله سرپناه، خوراکي توکو، نغدي مرستو، پاکو اوبو، روغتيايي خدمتونو او بېړنيو مرستو ته اړتيا لري.
اوچا له زلزله ځپلو سره د مرستې د څرنګوالي په بيانولو سره، له زیانمنو شویو کورنیو سره په اوږدمهال کې د مرستو په وړاندې کولو کې د نړیوالو مرستندویانو پر رول ټینګار وکړ.
د اوچا د شمېرو له مخې، په هرات ولایت کې زورورې زلزلې څه باندې ۱،۶ میلیونه وګړي اغېزمن کړي چې له دې ډلې ۱۱۴ زره کسان بشري مرستو ته اړتیا لري.
د اوچا د راپور له مخې، په هرات ولایت کې د وروستیو زلزلو له امله کابو ۱۴۸۰ تنه وژل شوي او ۱۹۵۰ کسان ټپیان شوي دي.
دغه راز ۲۸۹ کلي زیانمن شوي او د زیات شمیر کليو ویجاړۍ ډیرې دي.
د زنده جان او انجیل ولسوالیو ډیرو کلیو ته تر ټولو زیات زیان رسیدلی دی او یوازې په زنده جان ولسوالۍ کې څه باندې ۳۳۳۰ کورونه ویجاړ شوي دي.
د دغو زلزلو له امله د کورونو تر څنګ ښوونځي، روغتيايي مرکزونه او نور بنسټونه هم زيانمن شوي دي.
ځینو سرچینو وویل، چې یوه له هغو کم عمره نجونو څخه چې ملا فضل من الله د جنسي تیري پرمهال ورڅخه انځورونه اخیستي، د یوه پخواني نظامي لور ده.
د ځايي سرچينو په وينا، مولوي فضل من الله د طالبانو د حکومت په تېره دوره کې د دې ډلې يو له مسوولو کسانو څخه و.
هغه اوس کومه رسمي دنده نه لري، خو د دغې ډلې د حکومت ملاتړ کوي.
خپاره شوي عکسونه او ویډیوګانې ښیي چې هغه په کم عمره نجونو د جنسي تیري پر مهال په خپل ګرځنده تلیفون کې د ځان عکسونه او ویډیوګانې اخیستې دي.
افغانستان انټرنشنل ته یوې سرچینې چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي وویل: «ملا فضل من الله د خپلو ټولو جنسي تېریو عکسونه اخیستي او په خپل موبایل کې یې ساتلي دي.څه موده وړاندې د دې ملا موبیل خراب شوی او د جوړلو لپاره یې د تخار مرکز تالقان ته وړی و.د موبايل جوړوونکي ملا فضل پېژانده او ټول عکسونه يې ترې اړولي او بيا يې له دې ملا څخه د باج غوښتنه وکړه. نوموړي له ملا فضل څخه د درې سوه زره افغانیو د باج غوښتنه وکړه، خو ملا یوازې ۵۰ زره افغانۍ ورکړې خو عکسونه یې افشا شول»
د دغو انځورونو او ویډیوګانو له خپرېدو او په رسنيو او ټولنيزو شبکو کې د هغوى له غبرګونونو وروسته طالبانو ملا فضل من الله ونيوه، خو درې ورځې وروسته خوشې شو.
په افغانستان کې په اخلاقي جرمونو تورنو کسانو سره د طالبانو د ډلې دوه مخی چلند څو ځله د خبرونو سرټکی شوی دی.
تېره میاشت د دغې ډلې محکمې د کابل برېښنا شرکت رییس ملا احمد اخند ته برات ورکړ. د نوموړي هغه ويډیو خپره شوې وه، چې له خپل یوه ځوان ساتونکي سره یوځای په یوه بړستن کې څملي.
تېر کال د طالبانو د پاسپورټ د دفتر د رییس ورور له څو ښځو سره د شرابو په څښلو ونیول شو، خو د هغه د محاکمې کوم راپور خپور نه شو.
پر دې دوه مخي چلند اعتراض کوونکي وايي، طالبان د اخلاقي جرمونو په تور عامو خلکو ته سزا کوي، خو د خپلو طالبانو او ملاتړو په ورته جرمونو سترګې پټوي.