طالبان: د جاپان سفیر د لوړو زدهکړو د وزیر له هڅو ستاینه کړې

طالبان وايي، د جاپان سفیر د دغې ډلې د لوړو زدهکړو وزیر د هغه د ښو چارو په ترسره کولو او د زدهکړو د سیسټم د پیاوړي کولو له امله ستایلی دی.

طالبان وايي، د جاپان سفیر د دغې ډلې د لوړو زدهکړو وزیر د هغه د ښو چارو په ترسره کولو او د زدهکړو د سیسټم د پیاوړي کولو له امله ستایلی دی.
د طالبانو لوړو زدهکړو وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې د جاپان سفیر تاکویوشي کورمایا د طالبانو د لوړو زدهکړو له وزیر سره کتلي او د لوړو زدهکړو په پیاوړتیا او پرمختګ کې یې د هغه کارونه ستایلي او ډاډ یې ورکړی، چې هېواد یې د افغانستان او نړۍوالو تر منځ د ښه تعامل د رامنځ ته کولو په هڅه کې دی.په خبر پاڼه کې راغلي، جاپاني سفیر ندا محمد ندیم ته ډاد ورکړی چې هېواد به یې په افغانستان کې د ډاکټر ناکامورا نېمګړې پروژې بشپړې کړي او د دغه هېواد د تحصیلي نظام په پرمختګ کې به ورسره مرسته او همکاری وکړي.خو د طالبانو د لوړو زدهکړو وزارت په خبرپاڼه کې د دې یادونه نه ده شوې، چې جاپاني سفیر د ندا محمد ندیم کومې هڅې ستایلې دي.ندا محمد ندیم د طالبانو په ډله کې هغه کس یادېږي، چې د نجونو له زدهکړو او مېرمنو د کار سره بې درېغه مخالفت کوي او له همدې امله ځینو هېوادونو هغه د بندیزونو په نوملړ کې هم شامل کړی دی.


د پاکستان لهخوا ناقانونه کډوالو ته د ورکړل شوي ضرب الاجل ختمېدو سره هممهاله، د امریکا د بهرنیو چارو وزارت هغو افغانانو ته یو مخیز سند استولی، چې د پناه غوښتنې لپاره یې غوښتنلیکونه منل شوي دي.
د دغه وزارت لهخوا په استول شوي برېښنا لیکونو کې راغلي، چې د پاسپورټ سره یوځای دغه سند په پاکستان کې د دوی ستونزې یو څه هوارولی شي او پولیس به له دوی سره کار و نه لري.
په برېښنا لیک کې دا هم راغلي، چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په دې اړه له پاکستاني چارواکو سره خبرې هم کړې دي او دغه سندونه د پاکستان حکومت په غوښتنې دغه افغانانو ته استول شوي دي.
دمګړۍ په پاکستان کې افغانان امریکا او نورو بهرنیو هېوادونو ته د ویزو د ترلاسه کولو لپاره په تمه پاتې دي.
دغه سند په پاکستان کې مېشتو هغو افغانانو ته چې ویزې یې ختمې شوې دي، د هیلیو یو شین څراغ دی.
له دې سره به تر یوه بریده د خلکو ستونزې هوارې شي او په پاکستان کې مېشتو افغانانو د امریکا له دغه ګامه هرکلی کړی دی.
له دې سره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت افغان کډوالو سره یوه شمېره هم شریکه کړې، چې ستونزې سره د مخېدو پرمهال به له هغې شمېرې سره اړیکه نیسي.

په سوېلي پښتونخوا کې پرلت وهونکي د تیرو ۱۱ ورځو راهیسې د سپین بولدک - چمن پر دروازه د پاسپورټ او وېزې نه منلو په غبرګون کې پرلت وهلی، خو تر دې مهاله یې د پاکستان د حکومت له لورې غوښتنې نه دي منل شوې.
پر ډیورنډ کرښه پروت د سوېلي پښتونخوا په چمن ښار کې زرګونو سوداګرو، ځایي سیاسي ګوندونو او د چمن ښار اوسیدونکو له تېرو یوولس ورځو راهیسې په چمن کې د پاکستان د یوې پوځي اډې مخې ته د پاکستان د هغې پرېکړې په غبرګون پرلت وهلی چې د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه دېاو و تګ راتګ په پاسپورټ او ویزې تر سره شي.
دغه پرلت وهونکي وايي، د پاکستان د حکومت دغه پریکړه په هیڅ ډول هغوی ته د منلو نه ده.
پرلت وهونکي وايي، که پر سپین بولدک ـ چمن په دروازه په پاسپورټ تګ راتګ ومني د دې مانا دا ده چې د ډیورنډ کرښه یې ومنله.
د بشري حقونو ملاتړی او مدني فعال حمیدالله وايي: «موږ پر دې دروازه پاسپورټ نه منو او نه هم چاته د پاسپورټ اجازه ورکوو، که زموږ افغانیت ژوندی وي، که مو پښتونولي ژوندۍ وي، د دې دروازي په خاطر ژوندۍ ده. که موږ په پاسپورټ پر دې دروازه تګ راتګ وکړو بیا نو ځانته افغانان نه شو ویلای او نور به موږ جلا شو.»
دغه پرلت کوونکي وايي، طالبان هم باید د پاسپورټ د عملي کولو په برخه کې چوپ پاتې نه شي، او که طالبانو ته هم په پاسپورټ تګ راتګ د منلو وي موږ طالبانو ته هم د خپلو قبایلي اصولو له لارې دا اجازه نه ورکوو.
تېره شپه د چمن د ځایې امنیتي کسانو له لورې هڅه شوي وه چې د پرلت د پای ته رسولو له پاره له زوره کار واخلي، خو د زرګونو پرلت وهونکو له لورې یې مخه ونیول شوه.
د چمن د لغړې اتحاد مشر غوث الله وايي: «موږ په زرګونه کسان دلته د شپې او ورځې د پرلت په موخه ناست یو، هیڅوک دا توان نه لري چې زموږ د غوښتنو منلو پرته پرلت پای ته ورسوي. موږ د پاکستان د حکومت د هرې ناروا کړنې په وړاندې هر ډول قربانۍ ته چمتو یو.»
ویل کیږي چې په نېږدې ورځو کې د پاکستان سرپرست لومړی وزیر انوار الحق کاکړ چمن ته د پاسپورټ د ورکړي د لړۍ د افتتاح په موخه سفر کوي.

د ایران مرستیال ولسمشر د سه شنبې په ورځ وویل چې طالبانو په وروستیو خبرو اترو کې اعلان وکړ چې په افغانستان کې د باران له پېلیدو سره سم به د هامون سیند حقابه را پریږدي. علي سلاجقه وویل چې د دغو دواړو هېوادونو تر منځ د هامون د حقابې په اړه ګډې ناستې به په منظم ډول دوام وکړي.
د سه شنبې په ورځ (د لړم ۹ مه) د ایراني رسنیو د راپور پر بنسټ، د هامون نړیوال سیند د اوبو د پرېمانۍ پرمهال د نړۍ یو له مهمو سیندونو څخه و او په ټول ایران کې د خوږو اوبو تر ټولو لوی سیند دی.
د هامون سیند شاوخوا ۵زره او ۷۰۰ کیلومتره مربع مساحت لري او د سیستان په سیمه کې تېر شوی، خو د هامون سیند لویه برخه په افغانستان کې را تېره شوې ده.
ایراني رسنۍ د هامون سیند د وچېدو لامل د هلمند سیند د اوبو بشپړ بندیدل بولي.
خو د هلمند او هامون له سیندونو څخه د ایران د اوبو د حقابې مسله د ایران او طالبانو ترمنځ په اړیکو کې یوه جنجالي موضوع ده.
تر دې مخکې د ایران لوړ پوړو چارواکو طالبان تورن کړي و چې د هلمند سیند د اوبو د حقابې په اړه یې له خپلو ژمنو سرغړونه کړې .
طالبانو په وار، وار ټینګار کړی چې د ۱۳۵۱ کال تړون ته ژمن دي، خو په دغه سیند کې دومره اوبه نه شته چې د ایران لوري ته وبهېږي.

د پاکستان حکومت لهخوا ناقانونه کډوالو ته د ورکړل شوي ضرب الاجل په ختمېدو، طالبانو په یوې خپرې شوې خبرپاڼه کې له هغو هېوادونو مننه کړې، چې له لسیزو راهیسې یې د افغان کډوالو کوربهتوب کړی او ویلي یې دي:« موږ له هېوادونو مننه کوو او له دوی غواړو، چې افغانانو ته وخت ورکړي.»
خبرپاڼه کې راغلي، افغانانو په هغه هېواد کې چې دوی اوسېږي هېڅکله کومه ستونزه نه ده جوړه کړې، موږ غواړو چې هېوادونه له صبر او زغمه کار واخلي او له افغانانو سره په اسلامي روحيه، ورورولۍ او درناوي چلند وکړي.
خبرپاڼه زیاتوي، هیڅ هېواد حق نه لري چې د افغان کډوالو شخصي ملکیتونه ضبط کړي.
طالبانو د خبرپاڼې له لارې هغو افغان کډوالو ته هم ډاډ ورکړی، چې که د سیاسي فشار له امله له هېواده وتلي، په بېرته ستنېدا سره کولای شي په خپل هېواد کې ارامه ژوند تېر کړي.
طالبانو له سوداګرو هم غوښتي، چې د راستنېدونکو افغانانو سره د مرستې او لاسنیونې لپاره دې د بېرته راستنېدونکو لپاره د جوړ شوي کمېسیون سره همکاري وکړي.
دا په دلسې حال کۍ ده، چې تېره ورځ د طالبانو لوړپوړی پلاوی تورخم ته رسېدلی و او په پام کې ده، چې راستنېدونکو لپاره دوه لنډمهاله پنډغالي جوړ کړي.

که څه هم چې د نومبر لومړۍ نېټه راورسېده؛ خو پرون پاکستانۍ رسنیو اعلان وکړ، چې د دغه هېواد په بېلابېلو سیمو کې به د ناقانونه کډوالو پر ضد عملیات سر له سبا یعنې د پنجشنبې په ورځ پیل شي.
نن هم په سلګونه کورنۍ تورخم ته رسېدلې او افغانستان ته د ستنېدو په حال کې دي.
د تورخم د فرضي کرښې څخه ځینو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې دمګړۍ د تورخم په دروازه کې د خلکو ګڼه ګوڼه زیاته ده او ستنېدونکې کورنۍ غواړي، چې د هغوی د تېرېدو پړاوونه بشپړ او له دروازې تېرې شي.
پاکستان هغو افغان کډوالو ته، چې دوی یې ناقانونه بولي او شمېر یې ۱.۷ مېلیونه تنه ښودلی، د نننۍ ورځې تر پایه له پاکستانه په خپله خوښه د ستنېدو مهلت ټاکلی.
د پاکستان حکومت ادعا کړې، چې په تېرو دوو مياشتو کې له پاکستانه شاوخوا دوه لکه افغانان په خپله خوښه ستانه شوي دي.
له دې سره راپورونه وایي، چې پاکستاني حکومت اکثره دغه کډوال له بندي کولو، پر کورونو یې له چاپو اچولو او نورو ځورونو وروسته وتو ته اړ اېستي دي.
په پېښور کې د طالبانو کونسلګرۍ رسنیو ته ويلي، په تېره يوه میاشت کې یوازې په تورخم نږدې شل زره کورنۍ چې شمېر یې یو لک او شل زرو تنو ته رسېږي ستنې شوې دي.
د پاکستان د کورنيو چارو وزير سرفراز بګټي پرون یوې خبري غونډې ته ويلي، هغه ناقانونه کډوال چې له ټاکل شوي ضرب الاجل وروسته پاتې کېږي هم به نیول کېږی او هم به په زوره شړل کېږي.
هغه دا هم ویلي، چې د ناقانونه کډوالو تر څنګ هغه کډوال چې د پاکستان مهاجر کارتونه لري، هم په بېلابېلو پړاوونو کې خپل هېواد ته استول کېږي؛ خو نوموړي د دغو پړاوونو په اړه نور جزییات نه و ورکړي، چې کله به پیلیږي.
پاکستان په وروستيو کې څو ځله تور پورې کړی و، چې د پاکستان په بېلابېلو برخو کې افغانان په ترهګریزو کړنو کې ښکېل دي؛ خو په افغانستان کې واکمنو طالبانو دغه تور رد کړی او د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین په خپلې وروستۍ مرکه کې ویلي، چې ټول ترهګریز بریدونه د پاکستان د پوځ په سلا مشوره ترسره کېږي او د ټولو ترهګرو ډلو روزونکی او جوړونکی په خپله د پاکستان پوځ دی.
په ټوله کې ګڼو نړۍوالو بنسټونو خبرداری ورکړی، چې د افغان کډوالو اېستنه کېدای شي په افغانستان کې پراخه بشري ناورین ته لاره هواره کړي او هغه کسان چې د طالبانو له وېرې راکډه شوي ښايي د هغوی ژوند له ستر خطر سره مخامخ شي.