هم مهاله په هرات کې د هزاره ګانو د هدفي وژنو پر ضد لاریونونه روان دي، د طالبانو والي د دغه ولایت مشرانو او مخورو شیعه ګانو ته ویلي، چې د دوی په نظام کې هېڅ ډول تعصب او تبعیض نه شته.
خو نور محمد اسلام جار په عربي ژبه په یوه کتاب کې شیعه ګان د «تکفیري فرقې» او «د تاریخ په اوږدو کې د کفارو ملګري» بللي دي.
که څه هم پر شیعه ګانو په تېره بیا پر هزاره ګانو بریدونه د داعش په څېر افراطي ډلو ته منسوبېږي؛ خو د طالب چارواکو دا ډول څرګندونې هم څه نه وې نه دي.
د لیندۍ په ۱۱ مه، د طالبانو والي د شیعه او هزاره مشرانو سره ژمنه وکړه چې دا ډله به "د ټولو افغانانو ساتنه کوي".
هغه دا تاوتریخوالی د "دښمنانو د وېشلو" پایله وبلله.
د شیعه ګانو د رد په اړه د کتاب لیکوال
نور احمد اسلام جار په ۱۴۰۰ کال د ثور په میاشت کې په عربي ژبه یو کتاب لیکلی، چې عنوان یې «معتمد ماترید من معتقد ماترید» دی. د یو فصل یوه برخه شیعه ګانو ته وقف شوې ده.
د دې کتاب د لیکوال نظر د شیعه ګانو پر وړاندې دښمني د هغوی له دین څخه منکرېدل ښودلې ده.
د هرات د والي ویاند نثار احمد الیاس د دوشنبې په ورځ «لیندۍ ۱۳ مه» د افغانستان انټرنشنل ته تایید کړه، چې «معتمد ماترید من معتقد ماترید» په هرات کې د طالبانو د والي نور احمد اسلام جار له خوا لیکل شوی دی.
د دې کتاب په ۱۷۴ مخ کې ښاغلي اسلام جار «شیعه مذهب» د «قبري فرقې او تکفیریه» په توګه معرفي کړی، چې د ده په وینا؛ «د عبدالله ابن سبا یهودي» له خوا تاسیس شوی دی.
د لیکوال له نظره "په امامت باور" چې د شیعه مذهب له پنځو اصولو څخه دی، د ختم نبوت، توحید، او حتا د قران په تحریف باور لري.
اټکل کېږي، چې په نړۍ کې د دغه اسلام د پیروانو شمېر له ۱۵۴ میلیونو څخه تر ۲۰۰ میلیونو پورې دی.
دوی په عراق، ایران، بحرین، اذربایجان او یمن کې اکثریت لري.
په افغانستان کې د شیعه ګانو د پام وړ نفوس هم ژوند کوي.
په افغانستان کې د داعش د بریدونو له زیاتېدو وروسته، دغه مذهبي توکمیزه ډله په پرله پسې ډول له خونړیو بریدونو سره مخ ده.
په هرات کې د طالبانو والي چې ځان د "حدیث شیخ" او "د حدیثو ښوونکی" بولي، په خپل کتاب کې شیعه ګان "صحابه کرامو ته په سپکاوي" تورن کړي دي.
هغه په دې باور دی، چې شیعه د تاریخ په اوږدو کې "د مسلمانانو په منځ کې د کفارو د لاسونو وسیلې دي".
دا لا څرګنده نه ده، چې دغه کتاب تر کومه حده د شیعه ګانو په اړه د طالبانو د نورو چارواکو نظر څرګندوي؛ خو یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې "دا کتاب د طالبانو په ځینو ښوونځیو کې تدریسيږي".
په هرات ولایت کې چې له ایران سره ګډه پوله لري، د شیعه ګانو او هزاره ګانو لوی نفوس ژوند کوي.
له طالبانو سره له مذهبي او سیاسي اختلافاتو سره - سره د ایران اسلامي جمهوریت له دغې سني اسلامي ډلې سره ښې اړیکې لري.
د شیعه ګانو په اړه تکفیری نظر
په هرات کې د طالبانو والي په خپل کتاب کې شیعه ګان "کافر" بللي او د اسلام د پیغمبر اصحابو ته په سپکاوي تورنوي.
په همدې حال کې هغه لیکلي: "د ټولو شیعه ګانو په تکفیر کې باید احتیاط وشي، ځکه چې ممکن د دوی په منځ کې داسې خلک وي چې د ناپوهۍ له امله په دې مذهب ایمان او باور پیدا کړی وي".
د افغانستان او پاکستان په څېر هېوادونو کې سني افراطي ډلو په وار - وار شیعه ګان "مشرک او ملحد" بللي او د هغوی پر عبادت ځایونو یې بریدونه کړي دي.
که څه هم په هرات کې د طالبانو والي په دې کتاب کې د شیعه ګانو پر وړاندې تاوتریخوالی نه دی ښودلی؛ خو هغه له هغو افراطي ډلو سره موافق دی، چې په پاکستان او افغانستان کې شیعه ګان د کافر په نوم وژني.
په تېرو دوو ورځو کې هرات ښار د دوو دیني عالمانو او څلورو شیعه هزاره ښځو د وژنې له امله د هزاره ګانو د مظاهرو شاهد و.
له دې پېښې وروسته د جمعې په ورځ د لیندۍ د میاشتې په لسمه نېټه د هرات اوسېدونکو د جبریل په سیمه کې د وژل شویو کسانو د جسدونو په لېږدولو سره د هزاره ګانو او شیعه ګانو د وژلو پر ضد لاریون وکړ.
په تېرو میاشتو کې هرات د شیعه دیني عالمانو د یو لړ وژنو شاهد و، چې تر ډېره "ناپېژاندو وسله والو" ته منسوب وو.
په هرات کې د شیعه دیني عالمانو د وژنو له لړۍ وروسته ګڼو کسانو د داعش تر څنګ پر طالبانو هم تور پورې کړی دی.
منتقدین وايي، چې د هزاره او شیعه ګانو په وړاندې د تبعیض په برخه کې د طالبانو ۲۳ کلن ریکارډ ته په پام سره، دا ډله په هرات کې د شیعه دیني عالمانو د وژنو د لړۍ مسووله کېدی شي.
طالبان تورن دي، چې د ۱۳۷۷ کال د اسد په میاشت کې مزارشریف ښار ته له ننوتلو وروسته په مزارشریف کې د هزاره ګانو او شیعه ګانو په پراخه کچه قتل عام کړی.
دغه ډله په ۱۳۷۹ کال کې په یکاولنګ کې د هزاره ګانو او شیعه ګانو په ډله ییزه وژنه هم تورنه ده.
