بي بي سي راپور ورکړی چې شاوخوا ۲۰۰ افغان کومانډو چې د برتانیا له خوا روزل شوي او تمویلېدل، له پاکستانه د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان ته د ستنېدو له خطر سره مخامخ دي. یوه پخواني برتانوي جنرال دا د خپلو افغان همکارانو په وړاندې د برتانیا "خیانت" بللی دی.
دا عسکر وروسته له هغه پاکستان ته وتښتېدل چې طالبانو په ۱۴۰۰ کال کې د افغانستان واک تر لاسه کړ او د پاکستان د موقت حکومت له پرېکړې وروسته چې د استوګنې له رسمي اسنادو پرته د مهاجرو د اېستلو له خطر سره مخ دي.
دغه ۲۰۰ افغان سرتیري د هلمند ولایت د امنیت د تامین په موخه د برتانوي ځواکونو ترڅنګ له طالبانو سره په جګړه بوخت وو.
د افغانستان د پخواني حکومت د پوځ لوی درستیز جنرال عبدالهادي خالد چې اوس په امریکا کې دی، وویل: «کله چې نور ملتونه د افغانستان د پرمختللو ځواکونو حالت او بدبختیو ته ګوري، نو په لویدیځ څنګه باور وکړي؟ "
د بريتانيا د دفاع وزارت بي بي سي ته ويلي، چې په افغانستان کې له مستحقو کسانو سره د مرستې لپاره يې سخاوتمندانه ژمنه کړې ده.
بي بي سي د برتانیا د دفاع وزارت د یوه ویاند له خولې ویلي، "موږ تر دې دمه شاوخوا ۲۴۶۰۰ کسان خوندي ځای ته رسولي دي، چې په هغو کې زرګونه هغه کسان دي چې د افغانستان [کډوالو د ځای پر ځای کولو] پروګرامونو ته وړ دي."
هغه وويل چې په بريتانيا کې د افغانانو د پناه غوښتنې درخواستونه په دقت سره څېړل کېږي او هېواد يې په دې اړه "په اتوماتيک ډول" پرېکړه نه کوي.
جنرال ریچارډ بارونز، چې تر ۱۲ کلونو یې په افغانستان کې د برتانوي پوځ لپاره دنده کړې، بي بي سي ته وویل چې د سرتېرو په لېږد کې د بریتانیا پاتې راتلل "د شرم وړ" دي.
هغه وویل، دا ښیي چې بریتانیا یا "دوه مخی" یا "ناتوانه" ملت دی، چې دواړه د منلو وړ نه دي.
د برتانوي پوځ پخواني جنرال وویل: "دا خیانت دی او د دې خیانت قیمت دا دی چې هغه خلک چې زموږ سره یې خدمت کړی یا به مړه شي یا به خپل پاتې ژوند په زندان کې تیر کړي."
د افغانستان د اسلامي جمهوریت له سقوط وروسته د بریتانیا پخواني لومړي وزیر بوریس جانسن پارلمان ته وویل چې د افغان ځانګړو ځواکونو خدمت خورا مهم دی او بریتانیا به یې خوندي ځای ته د لېږدولو لپاره هر ډول ممکنه هڅه وکړي.
خو د افغان امنيتي ځواکونو د پخوانيو غړو يوې شبکې بي بي سي ته داسې شمېرې او معلومات وړاندې کړي، چې ښيي شاوخوا ۲۰۰ برتانیا سره همکار سرتېري په پاکستان کې دي او افغانستان ته د ايستلو له خطر سره مخ دي.
بي بي سي یو شخصي لیک هم ترلاسه کړی چې ښیې د ۲۰۲۲ په مارچ کې د بریتانیا له بهرنیو چارو وزارت غوښتنه شوې وه چې د ۳۲ پخوانیو قومندانانو ، وکیلانو او حکومتي چارواکو یوې ډلې ته بیړنۍ مرستې چمتو کړي چې له انګلستان او متحده ایالاتو سره یې کار کړی خودوی هم منفي ځواب ترلاسه کړی.
د هرات اسلام کلا ښاروګوټي کې یو شمیر ډاکټرانو نن دوشنبې د ( لیندۍ ۲۰ مه ) افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل چې د طالبانو د اسلام کلا ښاروالۍ مسوولینو نه یوازې د ناروغانو پر سر مالیه غواړي، بلکې د ډاکټرانو له تنخوا هم مالیه غواړي.
په اسلام کلا کې د یو خصوصي روغتون ډاکټر افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل: «طالبان روغتون راغلل د ډاکټرانو د تنخواګانو او د ناروغانو د تعداد د ثبتولو غوښتنه يې کوله او په دې اړه یې فارم یې پر ټولو روغتونونو او درملتونو ووېشلو ترڅو ډاکټران له خپلو معاشونو او د هر ناروغ پر سر دمیاشتې په پای کې مالیه ورکړي».
په اسلام کلا ښارګوټي کې ډاکتران وايي طالبانو له دې وړاندې د خصوصي روغتونونو له مسوولینو سره کومه مشوره نه ده کړې او دا کار په زور کوي چې ډیری ډاکټران کار پرېښود ته اړ کړی.
هغه فارم چې د هرات اسلام کلا کې د طالبانو ښاروالۍ لخوا ترتیب شوی او پر خصوصي روغتونونو او ډاکټرانو وېشل شوی، یوه کاپي یې افغانستان انټرنشنل پښتو ته هم رسېدلې ده.
د اسلام کلا ډاکټران وايي په ولایت او ولسوالیو کې د طالبانو ځايي چارواکي خپل سري کوي، چې دا به د طالبانو د واکمنۍ او د ولس ترمنځه واټن زیات کړي.
دوی زیاتوي د مالیې راټولو شفاف سیسټم نشتون د دې لامل کیږی چې دغه مالیه هم د ځايي طالب چارواکو شخصي جیبونو ته ځي.
د افغانانو نیوکې دا دي چې یو خوا د طالبانو واکمنېدو سره په هیواد کې اقتصادي وضعیت کړکچین دی او بلخوا د طالبانو له لوري مالیه اخیستل به د نور هم دا وضعیت خراب کړي دي.
