د کورمې مذهبي کشالې؛ د راکټ پر یوې مرمۍ یو ماشوم وژل شوی او درې نور ټپیان دي
پاکستاني رسنیو خبر ورکړی، چې د خېبرپښتونخوا په کورمه کې د راکټ د مرمۍ د لګېدو له امله یو ماشوم وژل شوی او درې نور ټپیان دي.
پاکستاني رسنیو خبر ورکړی، چې د خېبرپښتونخوا په کورمه کې د راکټ د مرمۍ د لګېدو له امله یو ماشوم وژل شوی او درې نور ټپیان دي.
د کورمې د بوشېرو اوسېدونکي وايي، چې دا د راکټ مرمۍ له جوزاک کلي څخه د دوی پر خوا راتوغول شوې ده، چې له امله یې یادو ماشومانو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
د کورمې پولیسو دا پېښه تایید کړې؛ خو د پېښې د نوعیت په اړه یې څه نه دي ویلي.
پولیسو زیاته کړې ده، چې ټپیان روغتون ته لېږدول شوي او د یوه تن روغتیايي حالت نازک ښودل شوی دی.
په کورمه کې وخت ناوخت د شعیه او سني مذهبو تر منځ نښتې رامنځته کیږي او ځینې وختونه دوو کلو تر منځ د ډزو تبادله هم کیږي.
د افغانستان لپاره د برېتانیا پخوانی سفیر وايي، چې په افغانستان کې باید داسې حکومت رامنځته شي چې د دغه هېواد د خلکو هېنداره وي او ټول افغانان په کې خپل انځور وویني. نیکولاس کی وویل، چې دا مهال د افغانستان یوه کوچنۍ برخه چې د طالبانو استازیتوب کوي په هېنداره کې لیدل کیدی شي.
ښاغلی کی په دې باور دی، چې د ملګرو ملتونو ځانګړی استازی باید د افغانستان له سیمه ییزو او نړۍوالو شریکانو سره د یو داسې حکومت د جوړولو په لور کار وکړي.
نوموړي له افغانستان انټرنشنل سره په مرکه کې چې د یکشنبې په ورځ خپره شوه، وویل چې طالبان باید په پای کې دا وویني، چې د افغانستان د راتلونکي لپاره یوازینۍ د پام وړ لار د هېواد په حکومت کې د ټولو خلکو شتون دی.
دغه برېتانوي ډېپلوماټ وويل، چې ټولو قدرتونو له افغانستان څخه د نشه يي توکو پر قاچاق، د بشري حقونو پر وضعيت او اقتصادي ناکرارۍ ناخوښي څرګنده کړې ده.
د قدرتونو اختلاف په افغانستان او نړۍ کې د ملګرو ملتونو د بریا مخه نیولې ده
د افغانستان لپاره د برېتانيا پخواني سفير په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د رول په اړه وويل، چې د امنيت شورا د غړو تر منځ اختلافات د دې لامل شوي، چې ملګري ملتونه په افغانستان، غزې او نورو هېوادونو کې رول ونه لوبوي.
هغه وویل، چې ملګري ملتونه د قدرتونو له ملاتړ پرته هېڅ نه شي کولی.
ښاغلي کی وویل، چې د افغانستان وضعیت د ملګرو ملتونو لا فعال رول ته اړتیا لري؛ خو په امنیت شورا کې د اختلاف له امله په افغانستان کې دا کار په اسانۍ سره نه شي کولی.
هغه وویل: «ملګري ملتونه په افغانستان کې د میلیونونو خلکو سره د مرستې لپاره په بریالیتوب سره خپل رول ته دوام ورکوي؛ خو که له سیاسي اړخه ورته وګورو، دا کار نور هم ستونزمن شوی دی. ملګري ملتونه په سختۍ سره نه یوازې په افغانستان کې بلکې په نورو سیمو لکه غزه او اوکراین کې هم خپل سیاسي رول نه شي پوره کولی. همدا لامل دی چې غړي هېوادونه په تېره بیا د امنیت شورا غړي هېوادونه لکه روسیه او امریکا له یو بل سره موافق نه دي».
ښاغلی کی له ۲۰۱۷ څخه تر ۲۰۱۹ پورې په کابل کې د برېتانیا سفیر و او تر دې مخکې یې په افغانستان کې د ناټو د ملکي استازي په توګه کار کړی دی. هغه وویل چې ملګري ملتونه کولی شي د افغانستان په اړه یوې اجماع ته د رسېدو لپاره د نفوذ لرونکو هېوادونو ترمنځ د منځګړیتوب رول ولوبوي.
د ملګرو ملتونو امنیت شورا روانه اونۍ د افغانستان د وضعیت په اړه د ملګرو ملتونو د عمومي منشي د راپور د ارزونې په موخه ځانګړې غونډه وکړه. د سرمنشي د همغږۍ د رامنځته کولو له هڅو سره - سره له طالبانو سره د خبرو د څرنګوالي په اړه د لوېدیځو هېوادونو، چین او روسیې تر منځ اختلافات څرګند وو.
چین او روسیې لویدیځ هېوادونه وهڅول، چې د طالبانو له منزوي کېدو لاس واخلي او له دغې ډلې سره تعامل وکړي؛ خو امریکا او لویدیځ هېوادونه په ځانګړې توګه امریکا له طالبانو سره عادي اړیکې د بشري حقونو په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو حقونو ته په درناوي پورې مشروط کړي دي.
د برېتانیا پخواني سفیر له وسله والو طالبانو سره د ملګرو ملتونو د فعالو اړیکو ملاتړ وکړ. هغه وویل چې ملګري ملتونه کولی شي "د طالبانو له مخالفینو سره مرسته وکړي چې د افغانستان دننه او بهر یو ځای شي".
خو ښاغلي کی دا ومنله، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو رول د امنیت شورا د واکونو ملاتړ ته اړتیا لري. نوموړي د طالبانو او امريکا تر منځ د دوحې تړون ته اشاره وکړه، چې د برېتانيې د پخواني سفير په وينا؛ امريکا له دې پروسې څخه ملګري ملتونه او د افغانستان مخکني حکومت بهر کړی و.
د ملي مقاومت شورا چې د طالبانو پر ضد د څو سترو ډلو ايتلاف دی، د تېرې چهارشنبې په ورځ د ملګرو ملتونو د امنیت شورا غونډې ته په غبرګون کې له ملګرو ملتونو وغوښتل، چې طالبان دې د افغانستان د خلکو د غوښتنو منلو ته اړ کړي.
طالبانو د نورو سیاسي ډلو په ګډون د ټول شموله حکومت د جوړولو په اړه خبرې رد کړې او د دې موضوع وړاندیز یې په کورنیو چارو کې لاسوهنه بللې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شېر محمد عباس ستانکزي د ایران د ځينو پېژندل شویو رسنیو استازو، خبریالانو او د رسنیو متخصصینو سره په لیدنه کې ویلي، چې افغانستان او ایران د نړۍوالو د بندیزونو له امله لکه نورو هېوادونو په دود په ازادانه توګه سوداګري کولی نه شي.
د نوموړي په خبره؛ افغانستان او ایران د نړۍ په کچه هغه دوه هېوادونه دي چې له بندیزونو سره مخ دي.
ښاغلي ستانکزي چې نن دوشنبې (د مرغومې ۴مه) د ایران د ځينو پېژندل شویو رسنیو استازو، خبریالانو او د رسنیو متخصصینو پلاوي سره وکتل زیاته کړه، چې د ایران او افغانستان اړیکې له دیني، فرهنګي، کولتوري او دودونو له مخې نه شلېدونکې او اړینې دي.
نوموړی وایي، چې افغانستان او ایران له ټولو هېوادونو سره ښې اړیکې غواړي او هیچا ته اجازه نه ورکوي، چې د افغانستان خاوره د چا پر ضد وکاريږي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال په دغه لیدنه کې یو ځل بیا د نجونو پر زده کړو ټینګار وکړ او ویې ویل، چې "دا د هغوی شرعي حق دی او په دې برخه کې زموږ هڅې روانې دي."
ښاغلي ستانکزي رسنیو ته په اشارې سره وویل، چې د دواړو هېوادونو رسنۍ په ګډ تفاهم سره کولی شي، چې حقایق درک کړي او د افغانستان رښتنی انځور د خپلو خلکو په ګډون د نړۍ خلکو ته وړاندې کړي.
د افغانستان په ښوونیز نظام کې له پراخو بدلونونو وروسته د طالبانو مشرتابه د پوهنې وزارت د تعلیمي څارنې له څانګې شاوخوا پنځه زره کارکوونکي له دندو ګوښه کړي دي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د پوهنې وزارت د څارنې ریاست د پوستونو له لغوه کېدو وروسته په ۳۴ ولایتونو کې د دې ادارې کارکوونکي په کور شوي.
تر دې وړاندې د افغانستان په ۳۴ ولایتونو کې د کابل په کډون د ولایتونو د پوهنې د څارنې په ریاستونو او اړوندو ادارو کې شاوخوا پنځه زره کسان په دولتي او خصوصي ښوونځیو کې د پوهنې د کیفیت په چک کولو بوخت وو.
د افغانستان د پوهنې په وزارت کې د بدلونونو په لړ کې طالبانو پخوا د پوهنې د څارنې ریاست د پوهنې له وزارت څخه د ښوونکو د روزنې ریاست ته انتقال کړ.
د پوهنې وزارت کارکوونکي وايي، چې اوس په نویو بدلونونو کې دغه ریاست په بشپړه توګه د پوهنې وزارت له ادارې څخه ایستل شوی دی.
د دغه وزارت ډېری کارکوونکي چې اوس یې خپلې دندې له لاسه ورکړي، د افغانستان پخواني دولتي کارکوونکي دي.
د دغو کارکوونکو له ډلې څخه یو شمېر په کور شویو ویلي، چې د پوهنې وزارت په جوړښت کې د څه باندې پنځه زره کسانو له جملې څخه یو شمېر یې د «طالبانو نفوذي» کسان بیا په دندو ګومارل شوي؛ خو ډېری کارمندان «بې روزګاره شوي او سرنوشت یې ناڅرګند دی».
دغو کارکوونکو په عمده توګه د افغانستان د پوهنې په وزارت کې په درېیم بست کې کار کاوه او د افغانستان د پوهنې د تدریسي او اداري بهیر د کیفیت د څارنې دنده یې پر غاړه درلوده.
ځینو دغو کارکوونکو افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د جمهوري دولت پر مهال د افغانستان په ټولو ولایتونو کې له ۱۸۰۰۰ څخه د زیاتو نجونو او هلکانو ښوونځیو ته تللي او د پوهنې کیفیت یې څارلی دی.
تر اوسه طالبانو په رسمي ډول د پوهنې د نظارت ریاست د لغوه کېدو په اړه څه نه دي ویلي.
د زابل د سرحدي ولسوالۍ شملزو ځايي اوسېدونکي وايي، چې پاکساني سرحدي ځواکونو پر هغو افغانانو ډزي کړي، چې غوښتل يې له افغانستان څخه پاکستان ته پر قاچاقي لاره لاړ شي. په پېښه کې شپږو افغانانو ته مرګ ژوله اوښتې؛ خو طالبان د دې پېښي په اړه چپ دي.
د زابل ځايي اوسېدونکو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وويل، چې د پاکستاني سرحدي ځواکونو په ډزو کې دوه افغانان وژل شوي او ۴ نور زخمیان شوي دي.
د سيمي د اوسېدونکو په خبره؛ وژل شوي دوه کسان د غور ولایت، دوه زخميان د زابل او د دوه نورو کسانو هویت لا نه دی معلوم.
د دوی په خبره، چې دغه کسانو غوښتل د زابل د شملزو ولسوالۍ ډېورنډ کرښې ته نېږدې د ځنځر په سيمه کې د يوې فرعې لارې څخه پاکستان ته ولاړ شي.
د پېښې قربانيان د طالبانو د هوايي ځواک له لورې د کندهار د طالبانو نظامي روغتون ته انتقال شوي دي.
د دې پېښي په اړه د زابل او کندهار طالب چارواکي څه نه وايي.
د سيمې اوسېدونکو د معلوماتو له مخي؛ دغه کسان د کار پېدا کولو لپاره پاکستان هېواد ته تلل.
دوی وايي، چې انساني قاچاق کوونکي له دغو کسانو څخه د نفر پر سر ۲۵ زره کلدارې اخيستي او بيا يې له دې فرعي لارو څخه پاکستان ته اړول.
د کابل ښار د لومړۍ ناحیې اړوند پارک شهر ته نږدې د دوشنبې په ورځ (د مرغومې ۴ مه) چاودنه شوې. ایمرجنسي بیړني روغتون په خپله اېکس پاڼه کې لیکلي، چې تر دې دمه دې روغتون ته له دغې پېښې درې ټپیان وروړل شوي دي.
تر اوسه د دې چاودنې څرنګوالی معلوم نه دی او هیڅ کومې ډلې هم د پيښې مسوولیت پر غاړه نه دی اخیستې.
د ايمرجنسي روغتون مسوولينو د ټپيانو روغتيايي حالت د ډاډ وړ بللی دی.
زمونږ له هڅو سره سره په کابل کې د طالبانو د امنیې قومندانۍ او د دې ډلې امنیتي بنسټونو په دې اړه څه نه دي ویلي.
