پاکستاني چارواکي: له ۴ لکه او ۴۹ زرو څخه زیات افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي

د پاکستان د دولتي راډیو د خبر له مخې؛ تر دې دمه له۴ لکه او ۴۹ زرو څخه زیات افغان کډوال له پاکستانه افغانستان ته ستانه شوي دي.

د پاکستان د دولتي راډیو د خبر له مخې؛ تر دې دمه له۴ لکه او ۴۹ زرو څخه زیات افغان کډوال له پاکستانه افغانستان ته ستانه شوي دي.
دغې رسنۍ د چهار شنبې په ورځ (د مرغومي په ۶مه) د پاکستاني چارواکو په حواله لیکلي، تېره ورځ له پاکستانه یو زرو ۷۵ تنه افغان کډوال افغانستان ته راستانه شوي دي.
دغه رسنۍ ریاتوي، چې خپلو هېواد ته د افغان اتباعو او نورو بې اسنادو اوسېدونکو د اېستلو لړۍ دوام لري.
د دغو کډوالو د موقتي استوګنځايونو لپاره هم تیاری نیول شوی دی او لومړني اړین وسایل هم ورته برابر شوي دي.
دغې رسنۍ د سې شنبې په ورځ (د مرغومي په ۵مه) د پاکستاني چارواکو په حواله لیکلي وو، چې په تېرو دوه ورځو کې له پاکستانه ۲ زره او ۵۷۳ تنه افغان کډوال افغانستان ته راستانه شوي دي.
اسلام اباد ویلي، چې له اقتصادي او امنیتي کړکېچونو سره لاس او ګریوان دی او نه شي کولی د هغو ۶۰۰ زرو کډوالو کوربه توب وکړي، چې د طالبانو له واکمنۍ وروسته دغه هېواد ته راغلي دي.
طالبان چې له پاکستانه په ډله ییزه توګه د کډوالو له اېستلو سره مخالف دي؛ وايي دوی د هغو کسانو ملاتړ کوي چې هېواد ته راستنیږي.


د غزني د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رياست د اطلاعاتو امر وایي، چې په دې پېښه کې د يوې کورنۍ د پلار او مور ترڅنګ درې ماشومان هم مړه شوي دي. د هوا په سړېدو په ډېرو نورو ولايتونو کې هم ورته پېښي رامنځته شوي.
د غزني د طالبانو د اطلاعاتو امر منصور افغان وايي، چې د عبدالصبور په نوم دغه کس د خپلي مېرمنې او درېیو ماشومانو سره د ګازي بخارۍ له کبله مړه شوي دي.
نوموړي وايي؛ دغه پېښه د غزني د پنځمې ناحيې د غيب قلندر په سېمه کې په یوه کور کې رامنځته شوې، چې دغه کورنۍ اصلي د دې ولايت د ده یک ولسوالۍ اوسېدونکې ده.
د منصور افغان په خبره، چې دا ډول پېښې تېر کال هم په دې ولایت کې شوي؛ خو د ارقامو په اړه يې معلومات نه درلودل.
هغه وايي، چې په دې برخه کې به د خلکو د پوهاوي لپاره کمپاينونه هم زيات کړي.
د يادوني وړ ده، چې د تېرې شبنې په ورځ د بدخشان ولایت د وردوج په ولسوالۍ کې د واده د مراسمو څو ساعته وروسته يوه نوې واده شوې مېرمن هم د ګازو د بخارۍ له کبله مړه شوې وه.
د هوا په سړېدو ډېری افغانې کورنۍ د کورنو د تودېدو لپاره له ګازي بخاريو څخه کار اخلي، چې زيات مهال له اطاقونو څخه د هوا وتلو د منظم سیسټم د نه شتون او د بې احتياطۍ له کبله له دا ډول پېښو سره مخ کېږي.

د کابل طبي پوهنتون استاد او د میوند کادري روغتون د جلدي څانګې مشر پوهنوال ډاکټر غفار همدرد نن کابل ښار کې ووژل شو. د کابل لپاره د طالبانو د امنیه قومندانۍ ویاند خالد ځدراڼ کورنیو رسنیو ته ویلي، هغه کس یې نیولی چې د ډاکټر همدرد کورنۍ د نوموړي قاتل بللی دی.
د ډاکټر همدرد ملګرو په خواله رسنیو کې کې لیکلي، چې نوموړی په کارته نو کې د خپلې معاینه خانې مخ ته وژل شوی دی.
خواله رسنیو کې ځینې ډاکټرانو د ډاکټر همدرد پر وژل کېدو خواشیني ښودلې او په خپله برخه کې یې وړ کس بللی دی.
که څه هم طالبان په افغانستان کې د پوره امنیت دعوه کوي؛ خو وخت ناوخت کابل او ولایتونو کې هدفي وژنې کېږي.
تېره اونۍ په ننګرهار کې یو شپږ کلن ماشوم هم د تښتوونکو له لوري لومړی تښتول شوی او بیا یې وژلی دی، چې طالبانو یې په اړه چوپتیا غوره کړې ده.

د روسیې د بهرنیو چارو وزیر وایي؛ له خپل هندي سیال سره د افغانستان پر حالاتو، د اوکراین پر کړکېچ او د اسیا پیسپیک سیمې پر اوسني وضعیت وغږېد. د روسیې د تاس خبري اژانس د راپور له مخې؛ سرګي لاروف د چهارشنبې په ورځ له هندي سیال سورامانیا جي شنکر سره په مسکو کې ولیدل.
سرګي لاوروف یوازې دا ویلي چې له هندي سیال سره یې د افغانستان پر حالاتو خبرې وکړې؛ خو نور یې وضاحت نه دی کړی.
جي شنکر چې مسکو ته د پنځو ورځو لپاره تللی، له روسي سیال سره یې خپله لیدنه ګټوره بللې او پر خپل اېکس یې لیکلي، چې پر خپلمنځي مسالو سربېره؛ پر افغانستان، اوکراین، هند نیمه وچه، اسیا، غزه او نورو مسلو خبرې وکړې.
هند او روسیه د نړۍ د نورو هېوادونو په څېر طالبان په رسمیت نه پېژني؛ خو د افغانستان د وضعیت په هکله ګډه اندېښنه لري او هم له طالبانو د ټولګډونه حکومت د جوړېدو هیله لري.
د ۲۰۲۱ کال اګسټ کې د طالبانو واکمنېدو سره مسکو په کابل کې خپل سفارت پرانیستی او مختلفو برخو کې له دې ډلې سره اړیکي ساتي.
نوي ډېلي که څه هم د طالبانو د واک په دویم کال خپل تخنیکي ټیم د کابل سفارت ته لېږلی؛ خو تر اوسه یې یوازې له افغانستان سره بشري مرستې کړې دي.

فرانس پريس خبري اژانس د پکتيا ولایت په مرکز ګردېز کې د ښځينه کارکوونکو په مرسته د يوه ولادي کلينیک د پرانيستلو خبر ورکړی. دغه کلینیک د افغانستان لپاره د ناروې کمېټې په مرسته جوړ شوی، چې هره ورځ د لسو مېرمنو د زېږون خدمات په کې وړاندې کېږي.
په پکتیا ولایت کې د طالبانو د عامې روغتیا رییس محمد منصور وویل؛ دا ډول کلینیک چې د «شریعت د اصولو» او روغتيا پر بنسټ جوړ شوی، په ډېرو ولایتونو کې نه شته.
افغانستان یو له هغو لسو هېوادونو څخه دی، چې د زیږون پر مهال د ښځو د مړینې کچه په کې لوړه ده.
د ملګرو ملتونو د شمېرو له مخې؛ په افغانستان کې په هرو دوو ساعتونو کې یوه ښځه د زیږون پر مهال ژوند له لاسه ورکوي.
د روغتیا د نړۍوال سازمان د تازه شمېرو له مخې؛ په افغانستان کې په هرو ۱۰۰ زرو زیږونونو کې ۶۳۸ښځې مري، په داسې حال کې چې په فرانسه کې دا شمېره ۸ مېرمنو ته رسېږي.
په ورته وخت کې د افغانستان لپاره د ناروې د کمېټې مشر ترژ واتردال وايي، چې په لرو پرتو سیمو کې د ښځو د مړينې شمېره ۵ زرو ته رسيږي.
د افغانستان لپاره د ناروې کمېټه غواړي د افغان مېندو د مړينې د مخنيوي لپاره د افغانستان په څلورو نورو ولايتونو کې هم ورته کلينيکونه جوړ کړي.
په کابل کې د یوې غیر دولتي روغتيايي موسسې د روغتیا همغږي کوونکي نورخانم احمدزي وویل، په افغانستان کې د روغتيايي سیسټم سقوط د دې لامل شوی، چې روغتيايي اسانتياو ته نه لاس رسي د زېږون پرمهال د زياتو مېرمنو د مړينې سبب شوی.
هغه وایي، چې په روغتونونو کې د هر زېږون بيه شاوخوا دوه زره افغانۍ ده او مېرمنې د اقتصادي ستونزو له امله په کور کې زېږون تر سره کولو ته زړه ښه کوي.
په افغانستان کې د زېږون د نادولتي روغتيايي موسسو د شمېرو له مخې؛ ۴۰ سلنه افغان مېرمنې په کورنو کې زېږون کوي؛ خو په لرې پرتو سېمو کې دا شمېره ۸۰ سلنه ته رسېږي.
د دې سازمانونو په خبره؛ د امندوارو مېرمنو ژوند هغه وخت له خطر سره مخ کېږي، کله چې خاوند او يا مېرمن په روغتون کې له بستر کېدو څخه انکار وکړي.
مېرمنو ته د زېږون پر مهال روغتياپالانو ته د بدن ښکاره کول «شرم» يو له هغو لاملونو څخه دی، چې ښځې د خوندي زېږون لپاره روغتيايي مرکزونو ته نه ځي.
د غيرې دولتي موسسو پر فعاليتونو د طالبانو محدويتونه هم يو له هغو خنډونو څخه دي، چې د مېرمنو روغتيا او زېږون ته يې د دوی لاس رسی اغېزمن کړی دی.
د افغانستان لپاره د ناروې د کمېټې مشر وايي، طالبان غواړي ګرځنده روغتيايي ټيمونه بند او ځان ترې خلاص کړي ځکه دغه ډله نه شي کولی د امیدوارۍ مخنيوی لپاره روغتيايي پيغامونه کنټرول کړي.
په افغانستان کې د بې سرحده داکټرانو مشر فيليپه ربیبيرو فرانس پريس اژانس ته وويل: « په دې ورځو کې د يوې مېرمنې لپاره د زېږون مخکې او وروسته پاملرنې ته لاسرسی نور هم پېچلی شوی دی.»
د ښاغلي ريبيرو په وينا؛ د افغانستان د روغتيايي سیستم د سقوط، د مرستندويه د همکارۍ بندېدل او ښځینه روغتياپالانو دندې پرېښودل په افغانستان کې د زېږون پر مهال د مېندو د کچې د لوړېدو لامل ګرځېدلې.

د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت سرپرست ملا خیرالله خیرخواه پر افغانستان د شوروي اتحاد د یرغل د ۴۴ کلیزې په مناسبت غونډه ویلي؛" هغوی، چې اوس هم غواړي د پردیو پر مټ او ملاتړ په افغانستان کې واک ته ورسېږي، باید د شوروي اتحاد او امریکا د ماتې له ژوندي تاریخ څخه عبرت واخلي.
نوموړي دا هم وویل، چې یو شمېر کړۍ هڅې کوي، افغانان د قوم، ژبې، سمت او مذهب په نوم سره بېل کړي او یو شمېر رسنۍ هم په همدې موخه خلکو ته په ګوړه کې زهر ورکوي.
نوموړي سره له دې چې د کومې مشخصې رسنۍ نوم وانه خیست؛ خو ویې ویل، چې دغه کړۍ غواړي د نظام پر وړاندې خنډونه جوړ کړي.
د اطلاعاتو او کلتور وزارت سرپرست زیاته کړه، چې طالبان له ټولو سره ښې اړیکې غواړي او که څوک د دوی پر وړاندې ودرېږي نو ښه ورځ به ونه ویني.