د جمهوري دولت د سولې د مذاکراتي ټیم غړی محمد ایوب انصاري کابل ته ستون شو

له افغان شخصیتونو سره د طالبانو د اړیکو کمېسیون ویلي، چې په دوحه کې د تېر حکومت د سولې د مذاکراتي ټیم غړی محمد ایوب انصاري له ترکیې څخه افغانستان ته راستون شوی.

له افغان شخصیتونو سره د طالبانو د اړیکو کمېسیون ویلي، چې په دوحه کې د تېر حکومت د سولې د مذاکراتي ټیم غړی محمد ایوب انصاري له ترکیې څخه افغانستان ته راستون شوی.
د طالبانو تر واک لاندې ملي راډیو ټلویزیون د یوه خبر په خپرولو سره ویلي، چې نوموړی له افغان شخصیتونو سره د طالبانو د اړیکو کمېسیون په هڅو راغلی دی.
د دغه کمېسیون مشري چې د طالبانو د کانونو او پېټرولیم وزارت سرپرست مولوي شهاب الدین دلاور کوي، دوه کاله مخکې جوړ شو او د یاد کمېسیون په هڅو سره تر اوسه ۷۶۲ کسان ستانه شوي دي.
یو شمېر سیاسي څېرې چې په دغه موده کې هېواد ته ستانه شوي وو، بېرته له هېواد څخه وتلي دي.
د راپورونو له مخې؛ دغه کسان د خپلو جایدادونو او په بانکونو کې د خپلو پیسو د تر لاسه کولو په موخه هېواد ته ستانه شوي وو، چې د پیسو له تر لاسه کولو وروسته بېرته له هېواده وتلي دي.
سره له دې چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته د دغې ډلې له خواعمومي عفوه اعلان شوه خو تراوسه هم ډیر شمیر پخواني دولتي کارکوونکي او پوځیانو د طالبانو له خوا نیول کیږي او ځورول کیږي.

د افغان ملت ګوند وایي، ناوسله وال سیاسي ګوندونه دې د یوه سوله ییز میکانیزم او معقولو طرحو په اساس چې د ژبې، سیمې او قوم په نوم امتیاز وانه خلي د سیاسي تفاهم او خبرو اترو له لارې د خلکو غوښتنې د ملګرو ملتونو ادارې ته ورسوي.
د افغان ملت ګوند د سې شنبې په ورځ (د جنوري په دویمه) په خپلې فیسبوک پاڼې د یوې اعلامیې په نشرولو دې ته په اشارې چې ملګرو ملتونو د افغانستان لپاره نوی استازی ټاکي لیکلي: « د افغانستان لپاره دا ملګرو ملتونو استازی به له سیاسي، قومي او ښکیلو اړخونو سره د خبرو اترو په پروسې کار کوي او خپل راپور به اړوندې ادارې ته وړاندې کوي، چې دا هم د طالبانو او هم سیاسي ګوندونو لپاره د وړاندیزونو سپارلو لپاره تر بل هر وخت ښه موقع ده.»
اعلامیه زیاتوي، چې په افغانستان کې روان وضعیت د اقتدار پر سر د جنګونو زیږنده ده، شاوخوا څلورو لسیزو روان ناورین د وسله والو ډلو د نیابتي واکمنۍ او پر وړاندې یې د بلې وسله والې ډلې عملیات دي، چې د افغانستان هر څه یې ګواښلي.
طالبان په کور دننه او په نړۍواله کچه له اقتصادي او سیاسي فشارونو سره مخ دي.
طالبانو ته تر اوسه په ملګرو ملتونو کې د استازولۍ څوکې نه ده ورکړل شوې، ملګرو ملتونو په کراتو او بېلابېلو بڼو خپلې غوښتنې تر طالبانو رسولي؛ خو دغه ډله یې په منلو کې پاتې راغلې.
دا درېیم کال دی، چې طالبان د خپل حکومت د رسمیت پېژندلو لپاره لالهانده دي؛ خو د نړۍ هېڅ یو هېواد یې په رسمیت نه پېژني.

د طالبانو د ټولګټو وزير وايي، چې د دوی د مشر هبت الله اخوندزاده په امر د افغانستان په بېلابېلو سېمو کې د نارينه او مېرمنو لپاره ۷۵ نوي مسجدونه جوړوي. دغه جوماتونه پر لويو لارو د مسافرو لپاره جوړيږي.
د طالبانو د ټولګټو چارو وزير محمد عیسی ثاني په کندهار کې د يوه مسجد د بنسټ ډبرې اېښودلو پر مهال وويل، چې د لويو لارې په اوږدو کې د جوماتونو جوړول د طالبانو د مشر امر دی او پيل يې له کندهار څخه کيږي.
د نوموړي په خبره، چې د مسجدونو د جوړېدو لړۍ يې د کندهار د دامان ولسوالۍ څخه پيل کړه.
هغه د کندهار په دامان ولسوالۍ کې د جومات د جوړېدو په مراسمو کې وويل، چې د ښځو او سړو لپاره په درې جريبه ځمکه کې دغه مسجد به په يو نيم کال کې د ۳۵ میليونو افغانيو په لګښت جوړ شي.
د طالبانو د ټولګټو چارو د وزير په خبره، چې د نارینه او ښځينه لمونځ کوونکو لپاره به د لمانځه او اودس کولو ځايونه بېل وي.
د هغه د معلوماتو له مخې؛ چې جوماتونه به په عصري ډول د ټولو امکاناتو په درلودلو سره جوړيږی او هر جومات به په يوه وخت کې د ۱۷۰ لمونځ کوونکو ځای او د موټرونو خاص تم ځای ولري.
د افغانستان پر لويو لارو د استراحت، ډوډۍ خوړلو او شپې تېرولو مجهز او عصري ځايونه ډېر کم دي، چې زيات مهال پر دې لارو تلوونکي کسان د ستونزو سره مخ وي.

د طالبانو د امربالمعروف وزارت محتسبینو یو شمېر نجونې د دوی د خوښې د حجاب نه مراعتولو په تور د کابل په لویدیځ کې نیولې دي. یو شمېر سرچینې وایي، چې دغه نجونې د دوشنبې په ورځ (د مرغومې په ۱۱مه) د کابل په دشت برچي، پل خشک او د کابل ښار په یو شمېر سوداګریزونو مرکزونو کې نیول شوې دي.
د کابل ښار یوې اوسېدونکې د نوم د نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې د طالبانو امنیتي ځواکونو تېره ورځ دشت برچي ته نېږدې سیټي واک سوداګریز مرکز کې څو نجونې د دوی د سترګو په مخ کې ونیولې.
طالبانو بیا د دغو ادعاو په اړه تر اوسه څه نه دي ویلي.
دا په داسې حال کې ده، چې طالبانو په دې وروستیو کې یو ځل بیا د بې حجابۍ په پلمه پر ښځو فشارونه زیات کړي دي.
دغې ډلې څو ورځې وړاندې د کابل ښار د ټولو روزنیزو مرکزونو مسوولانو ته خبرداری ورکړی، چې دغو مرکزونو ته دې د هغو نجونو د ورتګ مخه ونیسي چې د دوی د خوښې حجاب یې مراعات کړی نه وي.
هڅه مو وکړه، د یو شمېر روزنیزو مرکزونو د مسوولانو نظر هم واخلو؛ خو دوی سره له دې چې د طالبانو دغه کړنه رد نه کړه د طالبانو له وېرې یې له څه ویلو ډډه وکړه.
د طالبانو د امربالمعروف وزارت چې ډېری د ښځو پر وړاندې فرمانونه صادروي، د حجاب مساله د دې وزارت لپاره یو مهم اصل ګڼل کیږي.

د طالبانو د رياست الوزرا اقتصادي مرستيال ملا عبدالغني وايي، چې ډېر ژر به د افغانستان او چين تر منځ ځمکنۍ سړک جوړ او د دواړو هېوادونو ترمنځ به مستقيمه سوداګري شروع شي. چين له کلونو راهیسي هڅه کوي، چې د واخان دهليز له لاري منځي ختيځ هېوادونو ته سوداګري وغځوي.
د طالبانو د رياست الوزرا اقتصادي مرستيال ملا غبدالغني برادر نن سې شنبه په کندهار کې د يوه مسجد د جوړېدو په غونډه کې وويل، چې په کمزوري اقتصادي حالت کې د ۵۰۰ لويو پروژو کارونه جريان لري.
د هغه په خبره، چې افغانستان په يو ډېر بد حالت کې ورته پاته شوی او ټولې چارې يې له صفر څخه شروع کړې دي.
ملا برادر په دې غونډه کې وويل، چې د بدخشان په واخان کې د هغه سړک د جوړېدو چاري روانې دي، چې افغانستان او چين سره نښلوي.
نوموړي زیاته کړه: « په بدخشان کې داسې سړک جوړيږي، چې د چين سره به وصل کېږي. موږ تاسي ته به داسې يوه لاره وي، چې زموږ به تګ راتګ او سوداګري راکړه ورکړه پرې کوو.»
نوموړي د دې سړک د کارونو د خلاصېدو او لګښت په اړه جزیيات ورنه کړل.
مخکې به د افغانستان او چين ترمنځ سوداګري د نورو ګاونډيو هېوادونو په خاص ډول د مرکزي اسيا او پاکستان له لارې تر سره کېدله؛ خو د دې ځمکنۍ لارې په جوړېدو، چې تر ټولو لنډه لاره بلل کېږي افغانستان او چين به د سوداګرۍ په برخه کې مستقيم تګ راتګ پيل کړي.
چين هم له ډېرو کلونو څخه هڅه کوي، چې د واخان دهليز په پرانيستلو د افغانستان له لارې ځان منځني ختيځ هېوادونو ته خپل سوداګریز توکي ورسوي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ اعلان کړی، چې په ۲۰۲۴ کال کې به ۲۴ میلیونه افغانان دننه او ۵.۷ میلیونه په پنځو ګاونډیو هېوادونو کې نړۍوالو مرستو ته اړتیا ولري. دغه سازمان خبرداری ورکړی، چې په افغانستان کې د بشري وضعیت خرابېدل به سیمه نوره هم بې ثباته کړي.
د ملګرو ملتونو اړوند دغه اداره وايي، په افغانستان کې د بشري حقونو په تېره بیا د ښځو او نجونو د حقونو د پښو لاندې کول، اقتصادي بې ثباتي، د خوراکي توکو شدید نه خوندیتوب او طبیعي ناورینونه، د اقلیم بدلون په ۲۰۲۴ کال کې په سیمه کې د لا زیاتې بې باورۍ لامل کېدی شي.
دغه سازمان زیاته کړه، چې افغانستان له اوسني بشري ناورین سره د دې هېواد د پرمختګ او په سیمه کې د ثبات د ټینګښت لپاره په لوړه کچه نړۍوالو مرستو او بشري مرستو ته اړتیا لري.
دغه بنسټ همداراز د میلیونونو افغان کډوالو د کوربه توب لپاره له پنځو هېوادونو ایران، پاکستان، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان سره د نړۍوالې ټولنې د همکارۍ غوښتنه کړې ده.
سازمان زیاته کړه، چې په ۲۰۲۴ کې به "کډوالو ته د ادارې بین الافغاني ځواب" پلان په څو کلن پروګرام بدل شي او د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې او د پنځو کډوالو کوربه هېوادونو ملګرو ته به اجازه ورکړي، چې په اوږد مهال کې د کډوالو او کوربه هېوادونو ملاتړ وکړي.
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ ویلي دي، چې په ایران کې د څه باندې ۲۶۰ زرو افغان کډوالو لپاره د ثانوي روغتیايي بیمې د لګښت ملاتړ کوي.
دا سازمان به په پاکستان کې د ۶۰۰,۰۰۰ څخه زیاتو کډوالو ماشومانو لپاره لومړنیو او ثانوي زده کړو ته لاسرسی پراخ کړي.
دغه سازمان ویلي، چې د ۲۰۲۳ کال په لومړیو نهو میاشتو کې له ۱۲۰ زره ډېر افغان کډوال هېواد ته راستانه شوي دي.
دغه بنسټ د ژوند لوړ لګښت او په کوربه هېوادونو کې د کاري فرصتونو نشتوالی، په افغانستان کې د امنیتي وضعیت ښه والی او له خپلو کورنیو سره لېوالتیا د دوی د راستنېدو لاملونه په ګوته کړل.
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ هم اعلان کړی، چې په پام کې لري تر ۲۰۲۴ کال پورې ۱۲۸۰۰ کډوالو ته په افغانستان کې دننه د راستنېدو او بیا مېشتېدو زمینه برابره کړي.
