د ایران د کرمان ښار په ځانمرګو بریدونو کې ۱۲ تنه افغانان هم وژل شوي
ندای بلوچ خبري اژانس د راپور له مخې؛ ایراني چارواکو اعلان کړی، چې د کرمان په پرونیو ځانمرګو بریدونو کې ۱۲ تنه قربانیان افغانان دي.
ندای بلوچ خبري اژانس د راپور له مخې؛ ایراني چارواکو اعلان کړی، چې د کرمان په پرونیو ځانمرګو بریدونو کې ۱۲ تنه قربانیان افغانان دي.
د دغې اعلان له مخې؛ رضا نورزی، محمد قاسم احمدي، مریم تاجک، محمد متین احمدي، محمد تاجک هند، نازنین فاطمه عزیزي، زهرا فیضي، نظیفه غفوري، نعمت الله اڅکزی، لطیفه اڅکزۍ، معصومه اڅکزۍ او راز ګل علي زی هغه افغانان دي، چې تېره ورځ د کرمان ښار په چاودنو کې ووژل شول.
د ایران په کرمان ښار کې د دوو غبرګو ځانمرګو بریدونو له امله لږ تر لږه ۱۰۳ تنه مړه او ۱۷۰ نور ټپیان شوي دي.
دغه چاودنې د سپاه پاسداران د قدس ځواکونو د پخواني قوماندان قاسم سلیماني د مړینې د څلورم تلین د یاد غونډې څېرمه شوې دي.
داعش د دغو ځانمرګو بریدونو مسوولیت په غاړه اخیستی دی.
د پخواني ولسمشر اشرف غني لومړی مرستیال امرالله صالح وایي، چې د طالبانو استخبارات د هغو طالب بندیانو قضیې له سره ګوري کومو چې له داعش بندیانو سره یې د بګرام په بندخونو کې وخت تېر کړی دی.
د صالح په خبره، د طالبانو استخبارات په دې باور دي، هغه طالب بندیان چې پخوا د بګرام په بندخونو کې د داعش غړو سره بند وو، غولیدلي او له دغې ډلې سره یو ځای شوي دي.
امرالله صالح د پنجشنبې په ورځ (د مرغومې ۱۴مه) په خپلې اېکس پاڼې لیکلي، هغه اسنادونه چې دوی ته رسیدلي ښيي، طالبان په دې څیړنه کوي چې ددغې ډلې یو شمیر پخواني غړي اوس مهال له داعش ډلې» سره په پټه همکاري کوي.
د صالح په خبره، د داعش ډلې مشر پخوا ادعا کړې وه چې د طالبانو په ډله کې د دوی زرګونه کسان په پټه کار کوي.
صالح وایي: "اوس چې طالبان د دغو بندیانو په اړه څېړنې کوي، ددې ښکارندویي کوي چې د داعش ډلې د مشر خبرې ښایي واقعیت وې."
سره له دې چې پر طالبانو د ترهګرو ډلو د ملاتړ تور دی خو پر افغانستان ددغې ډلې له واکمنۍ وروسته دوی د داعش ډلې د نفوذ او د فعالیتونو د مخنیوي په برخه کې کوټلي ګامونه پورته کړي دي.
که څه هم له داعش سره د طالبانو د مبارزې ادعا د پخوانیو سیاستوالو په ګډون د افغانستان خلکو ته د منلو وړ نه ده، خو طالبان تل وایي چې داعش ډله یې په افغانستان کې ماته کړې ده.
د ۲۰۲۱ کال د سپټمبر میاشتې په ۱۸مه نېټه داعش ډلې واک ته د طالبانو له رسیدو وروسته خپل لومړنی ځانمرګی برید وکړ.
د راپورونو له مخې، په تېرو څه باندې دوو کلونو کې داعش ډلې تراوسه ۳۱ بریدونه کړي دي.
د یادولو ده چې ډېری دغه بریدونه د هېواد په ختیځو ولایتونو کې شوي دي، چېرته چې د ا ډله تر نورو سیمو ډېره فعاله ده.
د افغانستان د وروستي جمهوري دولت وروستي ولسمشر محمد اشرف غني د کډوالۍ په اړه د غږیزو پوډکاسټونو په څلورم او وروستي پروګرام کې ویلي، چې افغانستان ته اوس د یو خطر په سترګه لیدل کیږي، چې دغه لیدلوری نه د سیمې د هېوادونو په ګټه دی او نه هم د افغانستان په ګټه دی.
نوموړي زیاته کړې: “افغانستان د اسیا په زړه کې موقعیت لري او څنګه چې اقبال ویلي، د اسیا ثبات او خوشحالي او همدغه راز ستونزې د افغانستان پورې تړلې دي.”
غني ویلي، چې د افغانستان په اړه په سیمه کې حصارونه جوړیږي، چې ځان له دغه هېواده خوندي کړي او نړۍ نه غواړي، چې د افغانستان په اړه څه واوري.
نوموړی زیاتوي: "افغانستان اوس د سوماليا په شان دی، که غواړو چې نړۍ افغانستان ته توجه وکړي، باید اول فیصله وکړو چې منطقې او نړۍ سره څه ډول اړیکې غواړو.”
پخوانی ولسمشر غني وايي، چې د افغانستان اکثریت خلک په دې پوهیږي، چې د دغه هېواد روان بحران څومره ژور دی.
هغه وايي، چې افغانستان کې د خلکو عقل بندي شوی؛ خو بندي خپل عقل له لاسه نه ورکوي، که غواړو چې اجماع راولو، د ملت غږ باید ازاد شي او باید ترې ډار ونه لرو.
نوموړي وايي، چې د افغانستان ملت د جګړې او وینې ستړی دی او نور یې نه غواړي؛ خو تګلاره او وحدت غواړي.
هیلې باید راژوندی شي
د غني په وینا؛ په افغانستان کې په هغو اقشارو یوه ناهیلي راغلې، چې د روان وضعیت له امله یې صدمه لیدلي ده او ۳۱ قشره کمزوري شوي دي.
هغه وايي، چې هیلې باید بېرته را ژوندی شي، ټول باید په دې پوی شي چې د خلکو هیلې ریښې لري او سستي نه دي.
نوموړي زیاته کړې، چې خلک په اسمان کې ستوری لري، چې هغه افغانستان دی او په ځمکه کې یو سیوری لري چې ګډ اقدامات دي.
پخوانی ولسمشر وايي؛ افغانستان په یو دوه لارې کې ګېر دی، چې یوه یې د بحران ژورتیا ته ځي او بله یې د لا ډېرو فرصتونو رامنځته کولو په خوا ځي.
هغه وايي؛ افغانان باید دا پرېکړه وکړي، چې تدریجي مرګ غواړي که مشترک ژوند؟ او د ژوند د انتخاب معنا دا ده چې باید بیا کارونه په بل ډول ترسره شي.
دی وایي، چې د افغانستان د خلکو اصلي تمرکز باید په دې وي، چې د اوسني وضعیت د بدلون چاره پېدا کړي او هغه لار غوره کړي، چې د خلکو په خیر وي.
د نوموړي په خبره؛ دغه انتخاب یو مسوولیت دی او د هر افغان چې په هره کچه یې کار کړی، دا مسوولیت ورته متوجې کیږي او هیڅوک ترې انکار نه شي کولی.
غني وايي؛ د افغانستان ۹۰ سلنه خلک د فقر سره مخامخ دي او یو ابرومندانه ژوند ته اړتیا لري، چې د دې ستونزې د حل لپاره په ملي کچه خبرو ته اړتیا ده.
څوک چې د ملت نظر په پامې کې نه نیسي، ناکامه کیږي
اشرف غني وايي؛ د افغانستان تاریخ دا ښیې چې هره حاکمه ډله چې د خلکو نظر په پام کې ونه نیسي له ناکامۍ سره مخامخ کیږي.
هغه وايي: “هر څوک چې فکر کوي، چې د افغانستان خلک رعیت دی او دوی ورسره د چوپان په شان برخورد کولی شي، هغوی به سبا نوی درس زده کوي. مونږ یو ژوندی ملت یو، ډېرې سختې ورځې مو لیدلي؛ خو تل مو د ژوند د انتخابولو حق درلوده.”
د غني په خبره، چې د اوسني وضعیت د بدلون هڅې به په دوه ممکن ډول رامنځته کیږي؛ اول دا چې دا هڅې به په خودجوشه توګه پیلیږي او بیا په هیجان بدلیږي او د بشپړ نامشروعیت او ناراضي توب احساس به رامنځته کوي او یا دا چې د یو سنجیده او منسجمې پروسې په توګه به دغه هڅې پیلیږي او د ملي، منطقه يي او نړۍوال مشروعیت موضوع به په اساسي توګه مطرح کیږي او په دې اړه به پرېکړې کیږي چې کوم ګامونه باید پورته شي.
غني وايي، چې د روان ستونزمن وضعیت انکار د فاجعې سبب ګرځي او باید دا ومنل شي، چې افغانستان د ټولو افغانانو ګډ کور دی.
لومړیتوب باید افغانستان وي
پخوانی ولسمشر غني وايي، په لومړي قدم کې باید د افغانستان د وضعیت د بدلون لپاره باید په مختلفو سطحو د خلکو جرګې رامنځته شي او د وضعیت بدلون په یو ملي بحث بدل شي.
هغه وايي، یوه بله څېړنیزه ډله باید رامنځ ته شي او د ګډوالو او نورو ستونزو او امکاناتو په اړه دقیقې څېړنې وکړي.
هغه زیاتوي، چې د راتلونکو پنځو کلونو لپاره باید د افغانستان لپاره هدف وټاکل شي او دا هم په نظر کې ونیول شي، چې په دغه موده کې به سیمه او نړۍ په څه وضعیت کې وي.
د افغانستان د پرځیدلي اسلامي جمهوریت د دیپلوماتیکو او قونسلي استازولیو د همغږۍ شورا د ایران په کرمان کې شوی ترورستي برید، چې تر سلو ډېر کسان په کې وژل شوي دي په کلکه غندلی دی.
د دغې شورا له خوا د پنجشنبې په ورځ په یوه خپره شوې اعلامیه کې راغلي؛ ترهګري او تاوتریخوالی چې په هره توګه وي، د غندنې وړ او د ټولو اسلامي او انساني ارزښتونو خلاف کار دی.
اعلامیه کې راغلي: “مونږ په دغه غمجن وضعیت کې د ایران د خلکو سره یو او د هغوی په درد کې شریک یو. د افغانستان خلک له لسیزو راهیسې د ترهګرۍ قرباني دی او دغه درد له ټولو ښه درکولی شي.”
په اعلامیه کې په پېښه کې ژوبل شویو ته د بېړنۍ روغتیا او کورنیو ته یې د صبر غوښتنه شوې ده.
د طالبانو مالیې وزارت وایي، د دې ډلې او ایران ترمنځ د هوکړې له مخې د دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګرو ته ګمرکي خدمتونه ۱۶ ساعته شول. طالبان دا هم وايي چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو جوپو شمېر به تر دریو میاشتو نږدې دوه برابره شي.
د دې وزارت د خبرپاڼې له مخې: «هره ورځ د دواړو هیوادونو تر منځ په مساویانه ډول ۱۲ سوه بار محمولې تګ راتګ کوي، چي دا شمېر به شل ورځي وروسته ۱۵ سوه او درې میاشتي وروسته به دوه زره محمولو ته لوړ شي.»
طالبان وايي، د افغانستان لور ته د اسلام کلا، نیمروز او ابو نصر فراهي او د ایران لوري ته د درې مقابلو ګمرکونو سوداګرو ته ۱۶ ساعته خدمتونه وړاندي کولو سره بهپه افغانستان کي سوداګري لا وده وکړي او تر څنګ به یې سوداګرو ته زیاتي اسانتیاوي برابرې شي.
څو ورځې مخکې ایراني او طالب چارواکو اسلام کلا ته څېرمه د ایران په دوغارون ګمرک کې ناسته درلوده.
له هغې ناستې وروسته د خراسان رضوي د لویو لارو او ترانسپورت عمومي مشر د اسلام کلا پولې ته د ایراني لاریو پر ننوتلو شل ورځنی بندیز بېرته لېرې کړ.
جعفر شهامت ویلي، دغه هوکړه د دوغارون په پوله کې د طالبانو او ایراني پلاوي په ګډه غونډه کې شوې ده.
نږدې دوه میاشتې مخکې د ملا عبدالغني برادر اخوند په مشرۍ د طالبانو پلاويله ایران سره د اقتصادي همکارۍ پنځه سندونه لاسلیک کړل.
دا سندونه د ټرانسپورټ، ملکي هوايي چلن، کانونو، ازادو تجاري سیمو او د اصفهان اوسپنې کارخانې سره د همکارۍ په برخه کې دي.
د پاکستان د سرپرست بهرنیو چارو وزیر په مشرۍ نن په اسلام اباد کې د دغه هېواد بهرنۍ پالیسۍ ته د کتنې درې ورځنۍ غونډه پیل شوه. جلیل عباس جیلاني پرانیستونکې وینا کې د سیمې او نړۍ د اوسنیو حالاتو په هکله د بحث لپاره د دې غونډې جوړېدل مهم وبلل.
دې ناستې ته له مختلفو هېوادونو د پاکستان سفیران او ډيپلوماټان بلل یشوي او د افغانستان، کشمیر او غزې د مسلو په ګډون د بهرنۍ تګلارې د ننګونو په اړه بحث کوي.
دا غونډه په داسې مهال ده چې د طالبانو او پاکستان ترمنځ اړیکي ترینګلي ښکاري. طالبان پاکستان په افغانستان کې د داعش او اسلام اباد طالبان د تحریک طالبان پاکستان پر ملاتړ تورنوي.
د دې خپلمنځي اړیکو د رغولو لپاره طالبانو د پاکستان سیاستوال ملا فضل رحمان کابل ته بللی دی او په مقابل کې د دې ډلې د کندهار والي ملا شیرین هم له یوه طالب پلاوي سره پرون اسلام اباد ته رسېدلی دی.
دا له ۲۰۱۹م کال راهیسې لومړی ځل دی چې د پاکستان د بهرنۍ تګلارې د مهمو استازو په حضور کې د دغه هېواد د ډیپلوماتیکو ننګونو په اړه غونډه کېږي.
خو دا ناسته د پاکستان د سرپرست حکومت له خوا جوړېږي او شنونکي په دې باور دي چې ډېر اهمیت به ونه لري.
