چین فیلیپین ته اجازه ورکوي چې خپل ځواکونه ته د منازعې وړ بېړۍ کې اکمالات وکړي

د چین ساحلي ګارد وايي، چې دوی "موقتي ځانګړي ترتیبات" نیولي ترڅو فیلیپین ته اجازه ورکړي، چې د دویمې نړۍوالې جګړې د دورې د منازعې وړ یوې بېړۍ کې سرتېرو ته اکمالات وکړي.

د چین ساحلي ګارد وايي، چې دوی "موقتي ځانګړي ترتیبات" نیولي ترڅو فیلیپین ته اجازه ورکړي، چې د دویمې نړۍوالې جګړې د دورې د منازعې وړ یوې بېړۍ کې سرتېرو ته اکمالات وکړي.
د چین ساحلي ګارد تر دې وړاندې د فیلیپین له خوا دغه بېړۍ ته د اکمالاتو د مخنیوي په موخه خپلې بېړۍ په سیمه کې ځای پر ځای کړې وې.
د دویمې نړۍوالې جګړې پاتې دغه بېړۍ د فیلیپین ټاپو څخه ۱۹۰ کیلومتره لرې په توماس شاول سیمه کې موقعیت لري او اوس ترې د یوې پوستې کار اخیستل کیږي.
د شنبې په ورځ ناوخته د چین ساحلي ګارد په یوې اعلامیه کې ویلي، چې دغه بېړۍ ته یې د اړتیا وړ اکمالاتو اجازه ورکړې؛ خو ټینګار یې کړی چې په توماس شاول سیمه کې به د چین له حاکمیت او سمندري حقونو څخه دفاع کوي.
چین چې د سویلي چین سمندر په شاوخوا کې د پراخو سیمو د حاکمیت ادعا کوي، هغه سیمې خپلې بولي چې د ویتنام، فیلیپین، مالیزیا، برونای او اندونیزیا ځانګړي اقتصادي زونونه تر پوښښ لاندې راولي.
چين په پرلپسې ډول له فیلیپین غوښتي، چې دغه بېړۍ د هغې ژمنې پر اساس لري چې مانیلا وړاندې کړې ده؛ خو د فیلیپین ولسمشر فرډینند مارکوس جونیر دغه غوښتنه رد کړې ده.


د امریکا ولسمشر جوبایډن د سوریې پولې ته څېرمه د اردن په شمال ختیځ کې پر امریکايي ځواکونو د بې پیلوټه الوتکې برید چې درې امریکايي پوځیان یې وژلي او ګڼ نور یې ټپیان کړي، د ایران ملاتړې ملېشې یې مسوولې بللې دي.
بایډن د یکشنبې په ورځ (د سلواغې ۸مه) په یوه بیان کې وویل: "په داسې حال کې چې موږ لا هم د دې برید په اړه معلومات راټولوو، موږ پوهیږو چې دا برید د ایران په ملاتړ سخت دریځو ملېشو چې په سوریه او عراق کې فعالیت کوي ترسره کړی دی."
دا په غزه کې د جګړې له پیل راهیسې په سیمه کې د امریکايي پوځیانو لومړنی زیان دی او د بایډن په وینا دا برید د شنبې په شپه شوی دی.
د سپینې ماڼۍ له خوا په یوه خپره شوې اعلامیه کې هغه زیاته کړې: "موږ به د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزې ته دوام ورکړو او په دې کې شک نه شته چې موږ به د ټولو هغو کسانو سره حساب ولرو، چې په دې پېښه کې مسوول بلل شوي."
بایډن په بیان کې د ټپي شویو سرتېرو شمېر نه دی ښودلی؛ خو سي این این تلویزون ویلي، چې په برید کې لږ تر لږه ۲۲ سرتېري ټپیان شوي دي.
سي این این په خپل راپور کې زیاته کړې، چې د جمعې تر ورځې پورې په عراق او سوریه کې د امریکا او ایتلافي ځواکونو پر مرکزونو له ۱۵۸ زیات بریدونه شوي؛ خو د دغه هېواد چارواکو د ډرون، راکټونو او توغندیو پرله پسې بریدونه ناکام بللي دي.
همدا راز امریکايي رسنیو لیکلي، چې دا څرګنده نه ده چې ولې هوايي دفاع د ډرون په مخنیوي کې پاتې راغلې.
له ای بي سي نیوز سره په مرکه کې د امریکا د مشترکې قوماندانۍ قوماندان ویلي، چې د امریکا د دندې یوه برخه دا ده چې ډاډ ترلاسه کړي چې په منځني ختیځ کې څه پېښیږي او تاوتریخوالی نه زیاتوي.

د افغانستان د ملي یووالي ډلې د ملګرو ملتونو په غونډه کې د ښځو د بلنې هرکلی وکړ او له طالبانو سره یې د تعامل د نه کولو غوښتنه وکړه. دغې ډلې د یکشنبې په ورځ (د سلواغې ۸مه) په یوه خبرپاڼه کې لیکلي، چې طالبان باید د ښځو او نجونو پر وړاندې د خپلو اعمالو ځواب ویوونکي وي.
د دې خبرپاڼې په پای کې ویل شوي، چې باید د دوحې د غونډې ګډونوال د بنسټونو له اغېزمنو استازو څخه وټاکل شي.
په خبرپاڼه کې دا هم راغلي، چې په افغانستان کې د روان بحران د حل لپاره چې د طالبانو د حضور له امله رامنځته شوی، باید عملي او قطعي تصمیمونه ونیول شي.
د ښځو چارو فعالانو هم د دوحې په غونډه کې چې ټاکل شوې د روانې میاشتې په ۲۹مه جوړه شي، له ګډونوالو وغوښتل چې طالبان دې د ملګرو ملتونو په تور لېست کې وساتي.
د دغې خبرپاڼې په یوه برخه کې راغلي دي: «موږ د ملګرو ملتونو له غړو څخه غواړو چې د افغانانو او ښځو له وژونکو سره تعامل ونه کړي، هغوی په رسمیت ونه پېژني او د هغوی د منزوي کولو او د فشار راوړلو لپاره نوي او سخت بندیزونه وضع کړي."
په دې وروستیو کې د ملګرو ملتونو ویاند اعلان وکړ، چې د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونیو ګوتریش به د یکشنبې او دوشنبې په ورځ د سلواغې په ۲۹ او ۳۰ په دوحه کې د افغانستان په اړه د یوې غونډې کوربه وي.
طالب چارواکو ویلي، چې د دوحې غونډې ته د دې ډلې استازي بلل شوي دي.
د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو لومړنۍ غونډه د پنجشنبې په ورځ په دوحه کې د انتونیو ګوتریش په کوربه توب د ثور میاشتې په ۱۱مه او ۱۲مه جوړه شوې وه او په دې غونډه کې د طالبانو او د دې ډلې د مخالفو سیاسي ډلو استازو ته بلنه نه وه ورکړل شوې.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوترش خبرداری ورکړی، چې د دې سازمان له هر هغه کارمند سره به حساب وشي، چې په «ترهګریزو» اعمالو کې لاس لري.
په دې وروستیو کې د فلسطیني کډوالو د ملاتړ دفتر خپل ۱۲ کارکوونکي وروسته له هغه له دندو ګوښه کړل، چې ویل کېږي د اسراییل پرضد د اکتوبر د ۷ مې د حماس د بريد په طرحه کې يې لاس درلود.
وړاندې تر دې د انتونيو ګوترش ویاند اعلان وکړ، چې ښاغلي کوترش د فلسطيني کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د مرستندويه او کاري ادارې «انروا» د مشر فیلیپ لازاريني د راپور له اورېدو وروسته «وېرېدلی» دی.
په ورته وخت کې اعلان شوی، چې د ملګرو ملتونو اړوند دغه دفتر د اسراییلي سرچینو د معلوماتو له ترلاسه کولو وروسته دغه کارکوونکي له دندو ګوښه کړي دي.
له دغو تورونو وروسته د امريکا، استراليا، کاناډا او ايټاليا په ګډون يو شمېر هېوادونو د ملګرو ملتونو مرستندويه ادارو ته د فلسطيني کډوالو د لېږلو لپاره خپلې مالي مرستې بندې کړې.
انتونیو ګوترش له هېوادونو وغوښتل، چې د فلسطیني کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د مرستې او کار ادارې «انروا» ملاتړ ته دوام ورکړي.
د ملګرو ملتونو سرمنشي په يوه بيان کې ټینګار وکړ، چې د انروا لسګونه زره نارينه او ښځينه کارکونکي، چې د بشري مرستو لپاره په خطرناکو شرایطو کې کار کوي باید مجازات نه شي.

د ترکیې کورنیو چارو وزیر وايي، نن د استانبول په سانتا ماریا ښار کې وسلوالو پر یوه کلیسا برید کړی، چې له امله یې یو کس وژل شوی دی. علی یارلیکایا په ایکس پاڼه کې لیکلي چې مخپټو کسانو د ورځې په ۱۱:۴۰ بجو د ساریار بویوک دره کې پر یوې کلیسا برید کړی دی.
علی یارلیکایا زیاته کړه چې امنیتي ځواکونه د پېښې ځای ته استول شوي او د دوو مخ پټو کسانو د نیولو لپاره د پلټنې عملیات هم پیل شوي دي.
د دې پېښې د څرنګوالي او د وژل شوي کس د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي.

د پاکستان سرپرست بهرنیو چارو وزیر جلیل عباس جیلاني د ایران په سیستان بلوچستان کې د ۹ پاکستاني کارګرو وژل د تهران او اسلام اباد ترمنځ د اړیکو خرابولو هڅه بولي. د ایران بهرنیو چارو وزارت وايي، دا پاکستانیان د سراوان ولسوالۍ په سریکان کې پرون یوه کور کې وژل شوي او ۳ نور ټپیان دي.
جلیل عباس جیلاني خپل اېکس کې د دې پېښې غندلو سره ویلي، په ایران کې زموږ پر پاکستانیانو دا ترهګریز برید د پاکستان او ایران ترمنځ د اړیکو خرابولو لپاره زموږ د ګډ دوښمن هڅه ده.
نوموړي د ایران له حکومت هم غوښتي چې په دې برخه کې ګامونه پورته کړي.
د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند د دې پېښې غندلو سره وايي، چې په دې برخه کې د امنیتي ځواکونو پلټنې روانې دي.
ناصر کنعاني زیاتوي چې تهران او اسلام اباد به «دوښمنانو» ته اجازه ور نه کړي چې د دوی خپلمنځي اړیکي خراب کړي.
دا پېښه د پاکستان او ایران ترمنځ تر توغندیز برید نږدې لس ورځې وروسته وشوه.
ایران د پاکستان د بلوچستان په پنجګور کې له توغندیز برید وروسته وویل، چې د جیش العدل دوه مرکزونه یې له منځه وړي دي، خو د پاکستان رسنیو په دغه برید کې د دوو ماشومو د وژل کېدو او دریو نورو د ټپي کېدو خبر ور کړ.
پاکستان هم په مقابل کې د سیستان بلوچستان په سراوان کې توغندیز برید وکړ او ویې ویل، بلوڅ بېلتونپال یې په نښه کړي دي.
ایراني چارواکو هم هغه مهال په دغه برید کې د نهو بهرنیو وګړو د وژل کېدو خبره وکړه.
تر دې پېښې وروسته د پاکستان بهرنیو چارو وزیر له ایراني سیال سره ټلیفوني خبرو کې په امنیتي برخه کې د هر ډول همکارۍ ژمنه وکړه.
درې ورځې مخکې د دواړو هېوادونو سفیران هم خپلو ماموریتونو ته ستانه شول او ټاکلې ده په نږدې راتلونکي کې د ایران بهرنیو چارو وزیر اسلام اباد ته لاړ شي.