د خوست ښاروالي وایي د اوبو بند جوړولو پر مهال يې ډلهیيز قبر موندلی دی
په خوست کې د طالبانو د ښاروالۍ مطبوعاتي دفتر وایي، چې شېخ زاهد پوهنتون ته نژدې يې د اوبو بند د جوړولو پرمهال يو ډلهیيز قبر موندلی، چې شاوخوا ۱۰۰ جسدونه پکې ښخ شوي وو.
په خوست کې د طالبانو د ښاروالۍ مطبوعاتي دفتر وایي، چې شېخ زاهد پوهنتون ته نژدې يې د اوبو بند د جوړولو پرمهال يو ډلهیيز قبر موندلی، چې شاوخوا ۱۰۰ جسدونه پکې ښخ شوي وو.
د خوست ښاروالۍ د مطبوعاتي دفتر د معلوماتو له مخي، لومړنۍ موندنې ښیي چې دغه جسدونه ډېر پخواني دي.
د دوی په وینا، په پيدا شوي ډله ییز قبر کې ښځينه جسدونه هم موندل شوي دي.
د خوست ځايي طالبانو وايي، چې د دغه ډلهییز قبر په اړه يې د پلټنو لپاره يوه کمېټه ټاکلې او د معلوماتو د ترلاسه کولو وروسته به نور جزيات هم له رسنیو سره شریک کړي.
څو مياشتي وړاندې، طالبانو د افغانستان په سويلي ولایت کندهار کې هم دوه ډلهييز قبرونه موندلي وو او ادعا يې کړې وه، چې دغه کسان د تېر جمهوريت پر مهال وژل شوي دي.
د افغانستان کرېکټ بورډ د سريلانکا سره د درېو نړۍوالو شل اورېزو لوبو لپاره ۱۶ کسيزه لوبډله اعلان کړه. د افغان لوبډلې مخکښ لوبغاړي راشدخان، مجيب الرحمن او سليم ساپی په دې لوبو کې نشته او دا لوبې به د براهيم ځدران په لوبډلمشرۍ تر سره شي.
د افغانستان کرېکټ بورډ د غوراوي کمېټې د هغو ۱۶ افغان لوبغاړو نومونه اعلان کړه، چې په درېيو شل اورېزو لوبو کې به د سريلانکاف خلاف ولوبيږي.
کرېکټ بورډ وايي په دې لوبډله کې: « ابراهيم ځدران، لوبډلمشر، رحمن الله ګربز، ويکټ ساتونکی، اسحاق رحيمي، حضرت الله ځاځی، ګلبدين نايب، محمدنبي، نجيب الله ځدران، عظمت الله عمرزی، کریم جنت، شرف الدین اشرف، فض الحق فاروقي، فريد احمد ملک، نوين الحق، نوراحمد، وفادار مومند او قيس احمد.» شامل دي.
دغه لوبې به د سريلانکا په کوربهتوب د روانې فيبوري مياشتي په ۱۷ نېټه پيل شي.
دوهمه لوبه به د فيبوري په ۱۹ او درېیمه به په ۲۱ نټېه تر سره شي.
د افغانستان کرېکټ بورډ وايي، چې د شل اوریزو سیالیو لوبډلمشر راشدخان لا هم د ملا د عملیاتو له امله تر درملنې لاندې دی او دغه راز د مجیب الرحمن د لاس د اوښتو او د سلیم ساپی د ورانه د شاتنۍ برخې د عضلې د شلېدو درملنه هم روانه ده.
تر دې وړاندې افغانستان پر سريلانکا ټيسټ لوبه او د درېيو ۵۰ اوريزو سياليو لوبلړۍ هم بايللې وه.
د افغانستان د ملي امنیت د پخواني ريیس رحمت الله نبیل تر انتقادي څرګندونو وروسته د پښتنو او تاجکو سیاسي مشرانو ترمنځ یو شمېر افغانانو د هغه د خبرو ستاینه کړې ده. ځینو دا هم ویلي، چې بښنه به د خلکو تر منځ د حساب ورکولو کلتور بنسټیز کړي.
ښاغلي نبیل له افغانستان انټرنشنل سره په مرکه کې وویل، چې پښتانه او تاجک سیاستوال او مشران باید له نورو توکمونو بښنه وغواړي.
هغه وويل، چې د افغانستان د دغو دوو سترو قومونو سياستوال د واک پر بېلابېلو څوکيو ناست وو او بايد د تېروتنو او نيمګړتياو مسووليت پر غاړه واخلي.
د ښځو د حقونو فعالې نیلوفر ایوبي د ښاغلي نبیل د دې اقدام هرکلی کړی او له نورو سیاستوالو یې غوښتي چې د ښاغلي نبیل له دغو خبرو الهام واخلي او له ملته بښنه وغواړي چې تل یې قرباني ورکړې ده.
د افغانستان د ولسي جرګې پخوانی غړی عارف رحماني هم د ایکس په یوه لیکنه کې لیکلي، چې رحمت الله نبیل د یو پښتون سیاسي شخصیت په توګه له محرومو توکمونو څخه د بښنې غوښتلو په انساني اړتیا باندې په ټینګار سره د بشری حقوقو د سیاسي دود بنسټ ایښودلو په حال کې دی.
د ښاغلي رحماني په وینا؛ که په افغان سیاست کې د نورو پښتنو او تاجکو له خوا د بښنې غوښتلو او د تېروتنې او ناکامۍ د منلو دود دوام ومومي، دا د افغانستان د سیاست د انساني کولو یو ښکلی لید لیدلی شي.
په همدې حال کې یو شمېر نورو کاروونکو هم د افغانستان له خلکو د بښنې غوښتلو لپاره د سیاسي مشرانو د زړورتیا ستاینه کړې ده.
د خالقيار حيدري په نوم يوه کارونکي ليکلي، چې د تېروتنو منل د پر مختګ پر لور لومړی ګام دی.
خو د سیاسي مسایلو کارپوه حمید صبوري په دې باور دی، چې د عقل او سیاسي هوښیارتیا د نه شتون له امله د افغانستان بل هېڅ سیاسي رهبر د دې جرئت نه لري، چې د ښاغلي نبیل له دغو خبرو وروسته له خلکو بښنه وغواړي.
د ښاغلي صبوري په وینا؛ په افغانستان کې قومي مشرانو په تېرو شلو کلونو کې د خپلو شخصي ګټو لپاره کار کړی او له دې وروسته به د تېروتنو له منلو سره - سره د عقلانیت او سیاسي هوډ د نشتوالي له امله سره متحد نه شي.
د صفري په نوم یو بل کارونکي هم لیکلي: «د ټولو وژنو، ورانیو په منځ کې د سیاسي مشرانو د بښنې موضوع راپورته کول د همپالنې او یووالي لپاره یو مثبت ګام دی؛ خو هغه درد چې د سیاسي مشرانو په منځ کې مشترک نه دی . "
په همدې حال کې یو شمېر نورو کاروونکو ویلي، چې د جمهوريت سقوط د ټول افغان ولس یوه ګډه ناکامي وه او د ښاغلي نبیل په ګډون ټول مشران او چارواکي باید په زړورتیا سره خپلې تېروتنې ومني او د تل لپاره د افغان سیاست له ډګره ووځي.
د ښاغلي نبیل د څرګندونو په غبرګون کې د افغانستان د ملي دفاع وزارت پخواني مرستیال تمیم عاصي د افغانستان د پخواني حکومت په جوړښت کې د سیاسي بې ثباتۍ لامل د پښتنو قومونه او د دوی تر منځ خپلمنځي اختلافات بللي او لیکلي یې دي< چې دوی د نورو قومونو د پښتنو قومونو تر منځ د واک د ترلاسه کولو لپاره د کورنۍ جګړې قرباني شول.
هغه لیکلي، چې په افغانستان کې یوازې مساوات، برابري او ټولنیز عدالت کولی شي په افغانستان کې د «سیاسي بې ثباتۍ ناوړه دوره» له منځه یوسي.
په سرپل کې د طالبانو د والي په امر د ولایت مقام ټولو ملکي او نظامي کارکوونکو ته په رسمي وخت کې د قران کریم د ترجمې او تفسير پروګرام پيل شوی. ډېری مهال مراجعین د خپلو ستونزو د حل په موخه دولتي ادارو مخې ته ساعتونه انتظار وي.
د سرپل د طالبانو مطبوعاتي دفتر نن دوشنبه په يوې خبرپاڼه کې ويلي، چې د دوی والي محمد یعقوب عبدالرحمان ملکي او نظامي مامورينو ته د قرانکريم د ترجمعې او تفسير پروګرام پيل کړ.
په خبرپاڼه کې ويل شوي، چې دغه پروګرام د دوو مياشتو لپاره هره ورځ د سهار له ۸ بجو پيل تر څه کم ۹ بجو پوري دوام کوي.
والي له ټولو کارکوونکو غوښتي، چې خپل ټول رسمي کارونه پرېږدي او د قرانکریم د ترجمې او تفسير په دې پروګرام کې برخه واخلي.
خبرپاڼه د طالبانو د والي له قوله ليکي: « د ولایتي ادارې د مجلسونو د مدير مولوي حکمت الله له خوا ټولو کارمندانو ته هره ورځ په عامه او روانه ژبه د قران کریم د ژباړې او تفسیر تدریس کیږي.»
په سرپل کې د نورو دولتي ادارو کارکوونکو ته بیا د قرانکریم د ترجمې او زده کړي پروګرام هره ورځ د ماسپښين تر لمانځه وروسته شروع کيږي.
دغه پروګرام د ورځنيو دولتي چارو په رسمي وخت کې پيل شوی.
زيات مهال همدا وخت، چې د ورځې او چارو پيل دی ډېری مراجعين د خپلو ستونزو د حل په موخه ساعتونه ساعتونه د دولتي ادارو مخې ته انتظار وي.
په ډېرو ولایتو کې خلک شکایتونه کوي، چې د طالبانو مسوولين او مامورين د دوی د ستونزو حل ته پر وخت رسېدنه نه کوي.
د ارزګان لپاره د طالبانو والي په یوه نظامي غونډه کې خپلو جنګياليو ته امر کړی، چې هغه کسان ونيسي او بندي يې کړي، چې د نظامي وسایطو او بیت المال څخه شخصي ګټه اخلي. د طالبانو واک ته په رسېدو ډېر داسي تصويرونه او ويډيوګانې نشر شوي، چې دغه ډله د نظامي وسایطو شخصي استفاده کوي.
د ارزګان والي محمد علي جان نن دوشنبه په يوه نظامي غونډه کې له ټولو غوښتي، چې هغه کسان ونيسي چې د بیت المال څخه شخصي استفاده کوي.
نوموړي ويلي؛ هیڅوک اجازه نه لري، چې نظامي وسايط د خوښيو په پروګرامونو او يا شخصي ډول استفاده کړي.
هغه زياته کړې: « که مو هر چيري د بیت المال رېنجر، هالکس، زرې موټر او يا نور څه وليدل، چې شخصي استفاده کېدل هغه کسان ونيسئ او بندي يې کړي.»
د نوموړي په خبره، چې بیت المال د خاصو اشخاصو د کورنيو لپاره نه دي.
د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده هم څو ورځې مخکې په يوه فرمان کې له مسوولينو غوښتنه کړې وه، چې د بیت المال څخه شخصي ګټه وانه خلي.
واک ته د طالبانو په رسېدو ډېر مهال د دې ډلې اړوند نظامیان له دولتي موټرونو او وسلو څخه د خوښۍ په پروګرامو او تفريح ځايونو کې شخصي استفاده کوي.
پر ټولينزو رسنيو د طالبانو ډېر داسې تصويرونه او ويديوګاني نشر شوي، چې له دولتي موټرونو څخه په ودونو، حج مراسمو او د کور د اړتيا د پوره کولو لپاره ترې ګټه اخلي، چې د خلکو له سخت غبرګون او انتقاد سره مخ شوي دي.
د افغانستان د خبريالانو مرکز خبر ورکړ، چې په سمنګان کې د طالبانو د والي له لوري د پژواک ولايتي خبريال له دوو ورځو بند وروسته خوشې شوی دی. د مرکز د معلوماتو له مخې؛ طالبانو دغه خبريال د خلکو ستونزو ته د انعکاس ورکولو پر مهال په ولایت مقام کې بندي کړی و.
د افغانستان د خبريالانو مرکز نن دوشنبه په يوې خبرپاڼه کې ويلي، چې په سمنګان کې د پژواک خبري اژانس ولايتي خبريال سیف الله کريمي له دوو ورځو بند وروسته خوشي شوی.
دغه خبريال د سمنګان د والي له لوري په شخصي توقیف خونه کې دوه ورځې بندي و.
کريمي څو ورځې وړاندې په سمنګان کې د هوټلونو د زياتې ماليې اړوند د خبر د توازن لپاره د طالبانو څخه د نظر اخيستلو غوښتنه کړې، چې طاللبانو له لوري يې غوښتنه رد شوې او وروسته ګواښل شوی و.
د خبريالانو دغه مرکز د خپلو سرچینو له قوله ليکلي، چې کریمي دوې ورځې مخکې د طالبانو د والي له لوري ولایت مقام ته د پوښتنو لپاره غوښتل شوی او وروسته بندي شوی و.
د خبريالانو دغه مرکز په غيرې قانوني ډول د رسنيو د کارکوونکو نیول یو غيرې قانوني کړنه يادوي او د طالب مسوولينو څخه د جدي پاملرنې غوښتنه کوي.
د افغانستان د خبریالانو مرکز له طالب واکمنو غوښتي، چې « واکمن چارواکي بايد چاته اجازه ور نه کړي، چې دا ډول خپلسرې کړنې تکرار کړي، د خبریالانو هر ډول شکایت باید د رسنیو د قانون او د رسنیو د شکایتونو او سرغړونو د کمېسیون له لارې تعقیب شي.»
واک ته د طالبانو په رسېدو دغې ډلې د بیان پر ازادۍ محدودیتونه زيات کړي او په زیات شمېر د رسنيو کارکوونکي او مدني فعالان يې په بند کې شکنجه کړي دي.