د پاکستان په کراچۍ ښار کې د طالبانو قونسل عبدالجبار تخاري خبر ورکړی، چې په تېرو دوو کالو کې د سند صوبې له زندانونو ۴زره او ۱۱۰ تنه افغانان خوشې شوي دي. دغه طالب چارواکي ویلي، چې په دغې صوبه کې ۱۵۰ نور افغانان لاهم بندیان دي.
ښاغلی تخاري ادعا کوي، چې دغه بندیان د طالبانو په هڅو د پاکستان په سند صوبه کې له زندانونو خوشې شوي او له ۳زرو ډېر کسان یې بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي.
دغه طالب چارواکي د سه شنبې په ورځ د کب په ۲۲مه د دغې ډلې تر واک لاندې ملي راډیو ټلویزیون ته ویلي، چې په دوی کې ۸۵۰ خوشې شوي بندیانو قانوني اسناد لاره؛ ځکه بېرته افغانستان ته نه دي ستانه شوي.
په کراچۍ کې د طالبانو قونسل وایي، چې بندیانو کې ماشومان او ښځې هم شاملې وې؛ خو د دوی د کره شمېرې په اړه یې څه نه دي ویلي.
هغه په وروستیو کې د ۸۹ افغان بندیانو له خوشې کېدو خبر ورکړ.
د افغانستان د پخواني حکومت له نسکورېدو وروسته، ډېرو افغانانو پاکستان ته پناه وړې ده.
د طالبانو د سټنډرډ ادارې ویلي چې له ایرانه افغانستان ته یې د ۶۷ ټانکره بې کیفیته تېلو مخه نیولې ده. تر دې وړاندې هم طالبانو د بې کېفیته تېلو د ور ستنولو خبرونه ورکړي وو خو ایران ویلي و چې طالبان په سرحدونو کې د تیلو کېفیت د معلومولو اسانتیاوې نه لري.
د طالبانو تر واک لاندې د سټنډرډ ملي ادارې نن سې شنبه د (کب ۲۲مه) نېټه په ایکس پاڼه لیکلي چې شپږ ټانکره بې کېفیته تېل یې د هرات تورغونډۍ بندر او ۶۱ ټانکره یې د نیمروز بندر څخه بېرته ایران ته ورستانه کړي دي.
د کب په ۱۴مه هم دغې ادارې ویلي و چې افغانستان ته یې د ۱۱ ټانکره بې کېفیته تېلو مخه نیولې وه.
دغې ادارې په یوه بل خبر کې ويلي، چې د فراه ۷۸ میل بندر له لارې افغانستان ته یې د ۱۴ ټنه بې کیفیته ګاډر اوسپنې مخه هم نیولې ده.
یادې ادارې میاشت وړاندې ادعا کړې وه چې د روان کال په مرغومې میاشت کې یې افغانستان ته د ۵۱۱ ټانکره بې کیفیته تیلو مخه نیولې.
د طالبانو د سټنډرډ ملي ادارې د معلوماتو له مخې، د مرغومې په میاشت کې د نفتي توکو نهه زره ۵۴ ټانکرونه له بېلابېلو بندرونو افغانستان ته دننه شوي دي.
د طالبانو سټنډرډ ادارې ټینګار کړی چې د افغانستان د بندرونو په مهارولو سره به د بې کېفیته تېلو د ننوتو مخه ونیول شي.
د طالبانو د سټندرډ ادارې، په تېرو څه باندې دوو کلونو کې په ځلونو د ګاونډیو هېوادونو د بې کیفیته تېلو ټانکرونه په تېره بیا د ایران هغه، مسترد کړي دي.
واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته په افغانستان کې خپلواکې او څارونکي ادارې نشته چې د کره شمېرو او یا په معیاري ډول د طالبانو تر واک لاندې ادارو د چارو د معیاري ترسره کولو پخلی وکړي.
د طالبانو له لوري د ایراني تېلو د ټانکرونو تر ورستنولو وروسته ایراني چارواکو هم غبرګون ښودلی. نږدې درې میاشتې وړاندې، د ایران د نفتي توکو د صادروونکو د اتحادیې مشر، احمد معروف خاني، د طالبانو له خوا د نفتي توکو پر ورګرځولو نیوکه کړې وه.
ښاغلي معروف خاني ویلي و، چې طالبان د تېلو د کېفیت معلومولو لپاره اړین وسایل نه لري او که سوداګر دغې ډلې ته اضافي پیسې ورکړي، افغانستان ته د تېلو ټانکرونو د ورتلو اجازه ورکوي.
طالبانو د دغه ایراني چارواکي ادعا رد کړې ده.
د ملګرو ملتونو د همغږۍ اداره «اوچا» وایي، چې سویس د ۲۰۲۴ کال له پاره د افغانستان د بشري مرستو له صندوق سره ۱.۵ مېلیونه فرانک چې ۱.۷ مېلیونه ډالر کېږي مرسته وکړه.
اوچا له دغه هېواده مننه کړې او په اېکس پاڼه یې لیکلي دي، چې له ۲۰۱۶ کال راهیسې دغه هېواد له افغانستان سره له ۱۹.۷ مېلیونه ډالرو ډېره مرسته کړې ده.
له بل پلوه د مارچ په اتمې نېټې د ښځو د پیوستون په نړۍواله ورځ د ملګرو ملتونو په خپور شوي راپور کې راغلي و، چې څه باندې ۱۲ مېلیونه افغان ښځې سږ کال بشري مرستو ته اړتیا لري.
د خوړو نړۍوال پروګرام هم تر دې وړاندې د یوه راپور په خپرولو سره ویلي و، چې تېر کال د مرستو د بې ساري کمښت له امله لس مېلیونه خلک د خوړو د نړۍوال پروګرام له خوراکي مرستو څخه بې برخې شول.
دغه پروګرام لیکلي و، چې په تېره یوه میاشت کې یې په افغانستان کې له ۷.۹ مېلیونه کسانو سره مرسته کړې ده.
له بل پلوه په افغانستان کې د خوړو نړۍوال پروګرام د خوړو د برخې مشر راجرز وینیاما د فبرورۍ په ۲۴مه ویلي و:« د افغانستان د خوړو څانګه اټکل کوي، چې په ۲۰۲۴ کال کې به شاوخوا څلور مېلیونه ښځې او ماشومان د سختې خوارځواکۍ سره مخ وي.»
د خوړو نړۍوال پروګرام تر دې وړاندې ویلي و، د بودجې د کمښت له امله اوس له ۱۶ مېلیونه وږو خلکو څخه یوازې اووه مېلیونه خلکو ته بېړني خواړه چمتو کوي.
د طالبانو د سوداګرۍ وزارت چارواکو ویلي چې د افغانستان او پاکستان تر منځ د سوداګرۍ د پراختیا او په دې برخه کې د شته خنډونو د له لرې کولو په موخه یې د پاکستان سوداګریز پلاوي ته بلنه ورکړې چې کابل ته ورشي. طالبان وايي، په دې برخه کې یې له پاکستاني لوري سره انلاین خبرې شوې.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت تېره ورځ دوشنبه ناوخته (د کب ۲۱مه) په ایکس پاڼه لیکلي چې د پاکستان د سوداګرۍ وزارت مرستیال محمد خرم اغا ته یې د یوې انلاین ناستې پر مهال بلنه ورکړې چې له یوه پلاوي سره کابل ته ورشي.
دغه وزارت وایي، چې په دغو خبرو داوړو لوریو د وروستیو پرمختګونو، د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ کچې د ډېروالي، په دې برخه کې د خنډونو لرې کولو او د ټرانزیټي او سوداګریزو ستونزو د له منځه وړلو، د حکومت او خصوصي سکټور ترمنځ د اړیکو پر زیاتوالي او د سیمه ییزې همکارۍ په زیاتوالي خبرې کړې.
طالبانو داسې مهال د پاکستان سوداګریز پلاوي ته د ستونزو د حل په موخه کابل ته د ورتګ بلنه ورکړې چې د پاکستان له لوري افغان لارۍ چلوونکو ته پاکستان ته په ورتګ د وېزې حتمي کېدو وروستۍ نېټې ته اېله ۱۹ ورځې پاتې دي.
وړاندې د پاکستان حکومت اعلان کړی و چې د را راونې اپریل میاشتې له لومړۍ نیټې به پاکستان ته د سوداګریزو لاریو چلوونکي، یوازې په پاکستانۍ وېزه دغه هيواد ته سفر کولای شي.
پاکستانۍ رسنۍ اکسپرېس ټربیون د کب میاشتې په څلورمه راپور ورکړی و، چې د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ ګډې خونې د یوې سروې له مخې په ۲۰۱۰ کال کې د دغو دواړو هېوادونو ترمنځ سوداګري ۲.۵ مېلیارده ډالره وه؛ خو په ۲۰۲۲-۲۰۲۳ کلونو کې دا کچه ۱.۶ مېلیارد ډالرو ته راټیټه شوې ده.
افغانستان ته د پاکستان په صادراتو کې حبوبات، بوره، سبزۍ، میوې، مغز، د خټکي او لیمو پوستکي، مالګه، سلفر، ډبرې، نباتي غوړي، پلاستیک او د هغه توکي، درمل جوړوونکي توکي، لرګي او د لرګیو توکي، اوسپنه او فولاد شامل دي.
له افغانستانه پاکستان ته وارداتو کې انځر، انګور، بادام، پیاز، مڼې، لوبیا، پنبه او ګران بیه ډبرې شاملې دي.
د طالبانو د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د روان لمریز کال په لړم میاشت کې له پاکستان سره د سوداګریزو اړیکو تر ترینګلتیا وروسته، ایران ته د خپل سفر پر مهال له ایراني لوري سره په لیدنه کې د چابهار بندر له لارې د افغانستان په سوداګرۍ او ټرانزيټ خبرې کړې وې.
هغه مهال ایراني چارواکو ورته ويلي وو چې طالبان کولای شي د چابهار بندر له لارې خپله سوداګري پيل کړي.
چابهار بندر د افغانستان د نیمروز ولایت په ګاونډ د ایران په سیستان بلوچستان کې پروت دی او پر تهران سربېره هند هم له افغانستان او منځنۍ اسیا سره د وصل لپاره پر دې بندر پانګونه کوي.
خو له پاکستان سره د افغانستان د سوداګرۍ په برخه کې یوه لویه ستونزه دا مهال پر دغه لاره د موټر چلوونکو د پاسپورټ او ویزو ده، د دواړو هیوادونو د سوداګرۍ د ګډې خونې چارواکو په ۲۰۲۳ کال کې دغو موټر چلوونکو ته د ویزو پرځای د ځانګړو کارټونو د ورکړې غوښتنه کړې وه خو پاکستاني حکومت پرې غوږ و نه ګراوه.
د ملتان ښار په یوې سیمه کې د یوې درې پوړیزې ودانۍ د نړېدو له امله ۹ تنه مړه شوي او دوه نور ټپیان دي. د ملتان ښار د چارواکو په وینا، په جاوديان سيمه کې د استوګنې يوه زړه ودانۍ نن سهار څلور بجې غورځېدلې ده.
چارواکي وایي، د ودانۍ ځينې برخې ښي او کېڼ اړخ ته په پرتو کورونو غورځېدلي چې له امله يې مړي او ژوبل شوي کسان نشتره روغتون ته رسول شوي دي.
په سیمه کې د بېړنیو حالاتو د یوه چارواکي په وينا، د ودانۍ د نړېدو له امله ١١ کسان تر خاورو لاندې شوي وو چې دا مهال ټول کسان را اېستل شوي او په سیمه کې د ژغورنې عمليات هم بشپړ شوي دي.
د هغه په وینا، په دغې پېښه کې ۵ خویندې وروڼه او د هغوی مور او پلار مړه شوي دي.
هغه زیاته کړې، پېښه هغه مهال شوې، چې د دغه کور په پخلنځي کې د پېشنمي پر مهال د ګازو نل لیکه وچاودېده.
د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف تېر ماښام د خپلې نوې کابینې جزییات په ډاګه کړل. د بهرنیو چارو وزارت لپاره اسحاق ډار، د کورنیو چارو لپاره محسن رضا نقوي، د دفاع وزارت ته خواجه محمد اصف او د مالیې وزارت لپاره یې محمد اورنگزیب ګومارلي دي.
د شهباز شریف د صدراعظمۍ په دویمه دوره کې د وزیرانو په نوملړ کې ۱۶ تنه یې د مسلم لیګ، یو تن د پاکستان د استحکام ګوند او یو تن هم د متحده قومي غورځنګ غړي دي.
د وزیرانو په نوي نوملړ کې د هیڅ یوې ښځې نوم نه لیدل کېږي. دا رنګه د خلکو یا پیپل ګوند غړي هماغسې یې چې پخوا ویلي و، په کابینه کې نه دي شامل شوي.
هغوی یوازې د ولسمشرۍ پر څوکۍ چې اصف علي زرداري ته ورکړل شوې بسنه کړې، چې هغه هم یوه نمایشي او تشریفاتي څوکۍ ده.
د مسلم لیګ یوه وتلې څېره اسحاق ډار، دا ځل د بهرنیو چارو وزارت ته نومول شوی.
ښاغلی ډار تر دې وړاندې څلور ځلې د مالیې د وزیر په توګه، یو ځلې د سوداګرۍ د وزیر او یوه پلا هم د صنعت او پانګونې د وزیر په توګه د پاکستان په تېرو حکومتونو کې دندې ترسره کړې دي.
محسن رضا نقوي چې په نوې کابینه کې د کورنیو چارو د وزیر په توګه ګومارل شوی، د مسلم لیګ د مشرانو په ډله کې راځي.
ښاغلی نقوي تر دې وړاندې د پنجاب د لنډمهاله وزیر اعلی او د پاکستان د کرېکټ بورډ د مشر په توګه پاتې شوی.
په اوسنۍ کابینه کې هغه د کورنیو چارو د وزیر تر څنګ د نشهيي توکو سره د مبارزې مشر هم دی.
د مسلم لیګ غړی خواجه محمد اصف په نوې کابینه کې د درېیم ځل لپاره د دفاع وزیر په توګه نومول شوی.
نوموړی د طالبانو د واکمنۍ په لومړي سر کې خوشبین او وروسته یې پر هغوی نیوکې کولې، هغه تر دې وړاندې د بهرنیو چارو، کانونو او پټرولیم او د کار د وزیر په توګه پاتې شوی دی.
محمد اورنګزیب د پاکستان د بانکولۍ په چارو کې تجربه لرونکی کس د مالیې د وزیر په توګه ګومارل شوی دی.
ښاغلی اورنگزیب تر دې وړاندې د پاکستان د سوداګرۍ شورا مشر او د حبیب بانک د رییس په توګه چې د پاکستان تر ټولو ستر بانک دی کار کړی او د پاکستان د عوایدو برخه هم ښاغلي اورنګزیب ته سپارل شوې ده.
د قانون او عدالت وزارت هم مسلم لیګ ګوند غړي اعظم نذیر ترار ته ورکړل شوی.
هغه تر دې وړاندې د مشرانو په جرګه کې د اپوزیسیون مشر او د پاکستان د مدافع وکیلانو د شورا مرستیال و. د حکومت د بشري بنسټونو مشري هم هغه ته ورکړل شوې ده.
د سوداګرۍ وزارت څوکۍ د مسلم لیګ ګوند جام کمال خان ته ورکړل شوې ده. هغه تر دې وړاندې د بلوچستان ایالت وزیر اعلی، د پټرولیم وزیر او د مشرانو جرګې غړی و.
د پټرولیم وزارت ته هم د مسلم لیګ ګوند غړی مصدق مسعود ملک ټاکل شوی. هغه د پټرولیم، اوبو او برېښنا وزیر او د مشرانو جرګې غړی پاتې شوی دی.
په کورنیو او حقوقي برخو کې د شهباز شریف سلاکار عطاالله ترار، د اطلاعاتو او خپرونو وزیر په توګه نومول شوی دی. هغه له دې وړاندې په دوو دورو کې د لومړي وزیر سلاکار او د پنجاب د حکومت د ویاند په توګه دنده لرله.
د پاکستان په نوې کابینه کې احسن اقبال د تګلارو د جوړولو او د پرمختیا د وزارت لپاره نومول شوی، هغه پخوا هم د تګلارو د جوړولو او کورنیو چارو د وزیر په توګه دنده ترسره کړې ده.
د علومو او ټکنالوجۍ وزارت خالد مقبول صدیقي ته ورکړل شوی، هغه د متحد قومي غورځنګ مشر او د مسلم لیګ ګوند له متحدینو څخه دی.
هغه له دې وړاندې د تولید او صنایعو د وزیر په توګه کار کړی او د فدرالي او مسلکي زدهکړو چارې هم هغه ته سپارل شوې دي.
د پاکستان د استحکام ګوند مشرعبدالعلیم خان د خصوصي کولو د وزیر په توګه معرفي شوی.
د پانګونې د عایداتو د څانګې چارې هم نوموړي ته سپارل شوي دي. هغه تر دې وړاندې د پاکستان د پارلمان غړی او څو ځلې د پنجاب په حکومت کې د وزیر په توګه پاتې شوی دی.
د تولید او صنایعو چارو وزارت واګې د مسلم لیګ ګوند غړي رانا تنویر حسین ته سپارل شوې. هغه تر دې وړاندې د دفاعي تولیداتو او علومو او ټکنالوجۍ او مسلکي زدهکړو وزیر پاتې شوی دی.
د سرحدونو چارو وزارت هم د مسلم لیګ ګوند امیر مقم ته ورکړی شوی. ښاغلی مقم د فرهنګي ملي میراثونو واګې هم په غاړه لرلې.
د مسلم لیګ ګوند بل غړی سردار اویس احمد خان لغاری د اورګاډي د پتلۍ د وزیر په توګه ګومارل شوی دی.
د شهباز شریف پخوانی سلاکار احد خان چیمه د اقتصادي او تشکیلاتي چارو د وزیر په توګه ګومارل شوی.
ریاض حسین پیرزاده هم د کار او کورونو او قیصر احمد شیخ د سمندري چارو د وزیر په توګه منل شوی دی. دغه درې واړه وزیران د مسلم لیګ ګوند سره تړاو لري.
د یادولو ده، چې لا تر اوسه د پاکستان د نوې کابینې د غړو نوملړ بشپړ شوی نه دی.