د ایران د نشه يي توکو ضد ادارې مشر وايي، په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید او کښت د کمېدو هرکلی کوي، خو له دغه هېواد د صنعتي شویو نشه يي توکو په تېره د د شیشې یا میتامفتامین صادرات ډېر شوي دی. سکندر مومني په وینا کې د نشه يي توکو ضد کمېسون په ۶۷ غونډه کې دا خبره کړې ده.
د ایراني رسنیو د جمعې ورځې د راپور له مخې نوموړي دې غونډې ته وویل، په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید او کښت کمېدو سره بهر ته د دې توکو صادرات کم شوي نه دي: «د ایران اسلامي جمهوریت د نشه يي توکو د موندنو شمېرې ښيي چې نه یوازې له افغانستان نه یوازې د دې توکو د حجم کمېدو کې څرګند بدلون نه دی راغلی، بلکې سږ کال د میتامفتامین اندازه شل سره ډېره شوې ده.»
ملګرو ملتونو هم د ۲۰۲۳ کال سپټمبر کې وویل، د طالبانو له خوا پر نشيه یي توکو له بندیز وروسته د هیرویینو قاچاق کم خو په افغانستان او سیمه کې د شیشې یا میتامفتامین قاچاق او تجارت ډېر شوی دی.
د طالبانو په واکمنېدو سره دې ډلې په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید او کر بندیز ولګاوه.
تېر ډیسمبر کې ملګرو ملتونو وویل، چې په افغانستان کې د نشه يي توکو د کښت کمېدو سره دغه هېواد په نړیواله کچه دویمې درجې ته غورځېدلی او ځای یې میانمار نیولی دی.
د طالبانو له بندیز سره بیا هم مختلفو سیمو کې د کوکنارو د کر هڅه کېږي او دا ډله په مختلفو ولایتونو کې د دې کروندو د ځپلو ویډیووې له رسنیو سره شریکوي.
طالبانو په یو مکتوب کې چې زموږ لاس ته هم رسېدلی، لیکلي يو شمېر نا دولتي ادارو د دوی سپارښتنې له پامه غورځولې او خپل تدارکاتي بهیر «په خپلسرې» توګه پر مخ بیایي.
په دغه مکتبوب کې ټینګار شوی، چې کورنۍ او بهرنۍ نادولتي ادارې «اړې» دي چې د خپلو تدارکاتي پړاوونو پر مهال د اقتصاد وزارت استازو ته هم د څارونکي په توګه بلنه ورکړي.
دغه سند د کب په ۲۱مه صادر شوی او د اقتصاد وزارت مالي او اداري مرستیال لاسلیک کړی هم دی.
د طالبانو حکومت تورن دی چې د نادولتي ادارو په چارو کې لاسوهنه کوي او په دې کار سره د مرسته رسونکو ادارو چارې هم ټکنۍ شوې دي.
د لېندۍ په میاشت کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ د دفتر مشر رامش راجاسنګام ویلي و، چې طالبانو د مرسته رسوونکو ادارو په چارو کې لاسوهنه ډېره کړې ده. دغه لاسوهنې تر ډېره د کارکوونکو د ګومارنې او د طالبانو په ګټه د مرستو د وېش په برخو کې کېږي.
وال سټریټ ژورنال تېر کال د وري په میاشت کې راپور ورکړی و، چې طالبانو د مرستو د وېش او د موسساتو د کارکوونکو په ګومارلو کې لاسوهنه کړې وه او له ادارو یې غوښتي و چې خپلې پروژې د هغوی په خوښه وکاروي.
په نادولتي ادارو کې د طالبانو د لاسوهنې بله بڼه په دغو ادارو کې د ښځو په کار کولو د بندیزونو لګول دي، چې په ډېرو برخو کې د دغو ادارو د تړلو لامل هم شوي.
