د طالبانو د فراه ولایت د پولیسو قومندان عبدالظاهر خادم د دغه ولایت په پشتکوه ولسوالۍ کې په یوه جومات کې دننه د دریو لمونځ کوونکو د وژل کېدو خبر تایید کړ. ښاغلي خادم وویل، چې د دې برید په اړه د دوی څېړنې روانې دي او هیله لري، چې د دې پېښې عاملین به ونیسي.
تر دې وړاندې سیمه ییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل ته خبر ورکړی و، چې بېګا د فراه ولایت د پشتکوه ولسوالۍ په کوټوالي کلي کې وسله والو کسانو پر لمونځ کوونکو ډزې کړې او درې تنه یې وژلي دي.
د سرچينو د معلوماتو له مخې، په دغه بريد کې يو تن د "حاجي اکبر" په نوم د حزب اسلامي اړوند سيمه ييز نفوذي کس هم وژل شوى دى.
د فراه د پشتکوه ولسوالۍ د کوټوالي په کلي ځايي سرچينو د نوم نه ښودلو په شرط افغانستان انټرنشنل ته وويل، چې ډزې د تراويح لمانځه پر مهال شوې دي.
د افغانستان حزب اسلامي تر اوسه په دې اړه په رسمي ډول څه نه دي ویلي.
امریکايي چارواکي په داسې حال کې په بېړې سره افغانستان ته د تخلیې له پاره تللي وو، چې په دغه هېواد کې د اضطراري وضعیت له پاره کوم پلان له وړاندې نه و جوړ شوی.
په کابل کې د امریکا پخواني سفیر جان باس په کابل کې د امریکا د سفارت پخوانی مرستیال جیم ډی هارټ او پخوانۍ امریکايي ډېپلوماته جین هاویل هغه درې چارواکي وو، چې له خپلو دندو ویستل شوي او د افغانستان په اړه د پراخې تجربې له امله طالبانو ته د کابل له سقوط څو ساعته وروسته هلته استول شوي وو.
د استازو جرګې د بهرنیو چارو کمېټې سره د دغو درې چارواکو د مرکو متن، چې په ځانګړي ډول د سي ان ان له خوا تر لاسه شوي، چې د مایکل مکال په مشرۍ دغې کمېټې له خوا په ۲۰۲۱ کال کې له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د راوتلو په اړه د روانې څېړنې یوه مهمه برخه ده.
د امریکايي ځواکونو د وتلو پرمهال؛ پر کابل هوايي ډګر د داعش له خوا یو ځانمرګی برید شوی و، چې ۱۳ امریکايي سرتېري پکې وژل شوي وو.
ښاغلی مکال په پامې کې لري، چې د روان کال په وروستیو کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو په اړه یو راپور خپور کړي، چې پکې د ۱۲ امریکايي چارواکو سره چې په دغه برسۍ کې دخیل وو، د مرکو لڼډیزونه شامل دي.
د بایډن د ادارې چارواکي تمه لري، چې دغه راپور به د سیاسي انګېزې سره خپریږي، ترڅو د ولسمشرۍ ټاکنو پر مهال، له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو موضوع بیا راپورته کړي.
د افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو په اړه نوي جزیيات د کابل له هوايي ډګر څخه بهر د ګډوډۍ په اړه جزییات ورکوي، چې تر ډېره د تخلیې یوه برخه وي.
امریکايي جنرالانو ویلي، چې که د ملکي تخليې پلان له وړاندې جوړ شوی وی، د دغې ګډوډۍ مخه نیول کېدای شوه.
جنرال مارک میلي چې اوس تقاعد شوی او هغه مهال د امریکا د ګډو ځواکونو لوی درستیزانو و، تېره میاشت یې د امریکا د استازو جرګې بهرنۍ کمېټې ته ویلي: "دا زما ارزونه ده چې دا پرېکړه (د افغانستان څخه د تخلیې) ډېره ناوخته شوې."
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د ملکي خلکو د تخلیې او د جګړې د پای ته رسولو په اړه له خپلې پریکړې دفاع کړې ده.
د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاند د امریکايي چاروا سره د استازو د جګرې د غړو د مرکو په اړه ویلي: "د کمېټې له خوا مرکه شوي اوسنيو او پخوانیو چارواکو هر یو د بهرنیو چارو وزارت او اردو د زرګونو نورو کارکوونکو سره یوځای کار کړی ترڅو نږدې ۱۲۴ زره امریکایي وکړي، افغان متحدین او نړۍوال همکارانو له دغه هېواده وباسي. دغه کار یو لوی او خورا ننګونکی نظامي، ډېپلوماتیک او بشردوستانه ماموریت و، چې په غیر معمولي شرایطو کې ترسره شو. "
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند سي ان ان ته د چهارشنبه په ورځ وویل: "دا سمه پرېکړه وه، چې په افغانستان کې شل کلنه جګړه پای ته ورسوو، چې د امریکا په تاریخ کې تر ټولو اوږده جګړه ده او خپل سرتېري خپل هېواد ته راستانه کړو. دې پرېکړې امریکا ته اجازه ورکړې چې د اوسني او راتلونکي بهرني سیاست ننګونې، په اوکراین او منځني ختیځ کې روانې شخړې په ګډون، په ښه توګه حل کړي."
د تخلیې پلان نه شتون
په کابل کې د امریکا پخوانۍ سفیر جان باس په کابل کې د امریکا د سفارت پخوانی مرستیال جیم ډی هارټ او پخوانۍ امریکايي ډيپلوماته جین هاویل، د طالبانو له خوا د پلازمېنې د نیولو په درشل کې کابل ته ورغلل او ان کابل ته پر لار یې په الوتکه کې د تخلیې د پلان پر جوړولو کار کاوه، هغه څه چې وروسته د کابل د شرایطو او واشنګټن ډي سي څخه د راتلونکو لارښونو له امله په پرلپسې توګه بدلیده.
هغو چارواکو چې د امریکا په سفارت کې کار کاوه د دغې کمېټې پلټونکو ته په جلا مرکو کې ویلي، چې د ملکي کسانو د تخلیې لپاره دوی د اپریل او می په میاشتو کې پلان جوړ کړی و؛ خو هغه امریکايي چارواکي چې د کابل د سقوط په درشل کې هلته رسېدلي، ویلي چې د تخلیې لپاره هېڅ واضح پلان نه و جوړ شوي.
په ټوله نړۍ کې د متحده ایالاتو هر سفارت باید د ملکي خلکو د تخلیې لپاره یو ولري، چې د بېړنۍ تخلیې په حالت کې کارول کېدی شي؛ خو دغو چارواکو ویلي، چې د کابل په هوایي ډګر کې موجود خطرناکه وضعیت او ډېره ګڼه ګوڼه هر ډول مخکې جوړ شوي پلانونه بې اغیزې کړي و او دوی مجبور و چې پرځای یې نوی پلان جوړ کړي.
