د افغانستان انټرنشنل - پښتو د څېړنیز راپور پر بنسټ؛ په تېرو شلو کلونو کې له جمهوري دولت سره په جګړه کې د طالبانو په ګډون، داعش، پاکستانۍ ملېشې، حزب اسلامي او د نورو کوچنیو وسله والو ډلو نېږدې ۹۰ زره وسله وال وژل شوي دي.
کاسټس اف وار پروژې په خپل وروستي راپور کې په تېرو شلو کلونو کې د جمهوري دولت د مخالفو وسله والو د وژلو شمېر په تخمیني ډول ۵۱۱۹۱ یاد کړی؛ خو دا شمېر بیا له هغه شمېر سره لوی توپیر لري، چې د پخواني جمهوري دولت اداراې یې یادوي.
د افغانستان د ملي امنیت شورا هغه اسناد چې افغانستان انټرنشنل – پښتو ته یوازې د یوازې د یو ځل لپاره د لوست اجازه ورکړل شوې وه، پکې د درېیو امنیتي ادارو د ۲۰۲۰ کال د جون د میاشتې راپور ته اشاره شوې ده.
په دغه راپور کې درې واړه امنیتي ادارې د طالبانو د مرګ ژوبلې په اړه بېلابېلې شمېرې وړاندې کوي.
د جمهوري دولت د کورنیو چارو وزارت راپور ښيي، چې له ۲۰۰۳ کال څه تر ۲۰۲۱ کال پورې د طالبانو د لوړ رتبه چارواکو په ګډون ۱۱۳۴۲۰ طالبان وژل شوي او ۴۸۲۱۰ کسان یې ټپیان شوي دي.
خو د دفاع وزارت بیا په خپل راپور کې د ۱۰۳۲۴۵ طالبانو د وژنې خبره کوي او ۵۲۱۰۳ ټپیان ښيي.
بل خوا د جمهوري دولت د ملي امنیت ریاست بیا دا شمېر یو څه کم یاد کړي او د وژل شویو طالبانو شمېر یې ۷۹۵۳۲ ښودلی او ټپیان یې ۳۸۴۲۱ ښودلي دي؛ خو د ملي امنیت په راپور کې ویل شوي، چې له ۲۰۰۱ کال را په دېخوا د افغانستان جمهوري دولت ۹۱۳۶۲ کسان د دولت د مخالفت په تور نیولي، چې ۳۲۴۹۸ کسان یې له لومړنیو څېړنو وروسته خوشې شوي، ۱۷۸۹۰ کسان یې له لومړۍ محکمې وروسته خوشې شوي او یوې برخې یې د بند له سزا پوره کولو وروسته خوشې شوي او ۱۹۴۳۹ بندیان لا هم په زندانونو کې وو.
د پخواني جمهوري دولت ولسمشر د ۲۰۲۱ کال د فېبروري په میاشت کې د امنیتي ځواکونو د شهدا او معلولینو سره په یوې غونډې کې ویلي وو، چې د افغانستان په شل کلنه جګړه کې ۸۷۵۰۰ وسله وال مخالفین وژل شوي دي.
کونسل اف فارن ریلیشن په تخمیني ډول له اویا زره پورته طالب وسله والو د وژلو یادونه کړې؛ خو په دقیق ډول یې څه نه دي ویلي.
د سویلي اسیا د کړکېچ مدیریت ادارې بیا په خپل راپور کې د طالبانو د وژنې شمېرې له ۹۰ زره پورته ښودلي دي او تر ډېره یې د رسنیو په راپورونو بسنه کړې ده.
د سیمه ییزو ارګانونو د ادارې د هغه راپور پر بنسټ چې د ولایتي ادارو د معلوماتو په استناد په ۲۰۱۹ کال کې جوړ شوی، له ۲۰۰۱ کال څخه د ۲۰۱۹ کال تر ډسمبر میاشت پورې په ټول افغانستان کې ۶۹ زره او ۳۰۰ طالبان او نور مخالف وسله وال وژل شوي دي.
په افغانستان کې د طالبانو د وژنې کره شمېرې ځکه نه شو وړاندې کولی، چې په دغه برخه کې امنیتي ادارو هم مبالغه کړې او یو شمېر راپورونه د مبالغو پر بنسټ لیکل شوي دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې د شهدا او معلولینو چارو وزارت له هغه وخته چې په افغانستان کې طالبان واک ته رسېدلي ۳۱۶۱۲ د شهیدانو د کورنیو په نوم تازه ثبت کړي دي.
د شهدا او معلولینو چارو په وزارت کې یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل – پښتو ته ویلي، چې ثبت شوې کورنۍ د طالبانو اړوند دي.
دغې سرچینې وویل، چې په پخوانیو او اوسنیو ثبت شویو کورنیو کې ۸۹۳۴۱ کورنۍ د طالب چارواکو له خوا پېژندل شوي، چې د طالبانو اړوند دي، چې د طالبانو د مشر په حکم دغو کورنیو ته باید خپل حقوق پر خپل وخت ورسیږي.
سرچینه وايي، چې په دغو کورنیو کې یې یو شمېر داسې هم دي، چې د قبایلو کارت او یا هم د طالبانو ځانګړی کارت لري؛ خو د افغانستان تذکره او نور سندونه نه لري.
د یادې سرچینې په خبره، چې یو شمېر کورنۍ په پاکستان کې اوسیږي، چې هغوی د خپلو حقوقو د تر لاسه کولو لپاره په کال کې یو ځل افغانستان ته راځي او په نغدي ډول ورته پېسې ورکول کيږي.
د چارو ادارې د فرهنګي او ټولنیزو چارو ریاست د شهدا او معلولینو د برخې سکرتریت د راپور په اساس تر ۲۰۲۱ کال د فېبرورۍ د میاشتې تر ۲۱مې نېټې پورې د شهدا او معلولینو ۹۲۱۰۴۳ کورنۍ ثبت شوې وې، چې د کورنۍ غړي یې په جګړه کې وژل شوي او یا هم معلول پېژندل شوي دي، په دغو کورنیو کې د طالبانو، داعش او حزب اسلامي کورنۍ شاملې دي.
د افغانستان په شل کلنه جګړه کې د طالبانو په نوم یوه ډله هغه ملېشې هم وژل شوي، چې له ډېورنډ پولې را اوښتي او د طالبانو په لیکو کې یې جګړه کړې ده او اوسمهال د طالبانو تر کنټرول لاندې د شهدا او معلولینو چارو وزارت څخه یې کورنۍ او یا معلول شوي وګړي خپل حقوق تر لاسه کوي.
په ورته وخت کې د پخواني حکومت د جمهوري ریاست د امنیت شورا د راپور په اساس په افغانستان کې ۷۹۱ د داعش – خراسان ډلې غړي هم وژل شوي دي.
د پنټاګون د معلوماتو په اساس چې راپور یې واشنګټن پوسټ خپور کړی په افغانستان کې تر ۲۰۲۰ کاله پورې ۸۴۱۹۱ طالبان، داعش او نور مخالف وسله وال وژل شوي دي.
که څه هم د طالبانو، پاکستاني ملېشو او داعش - خراسان د وژل شويو سرتېرو په تړاو ارقام متفاوت او د جګړې په ډګر کې یې دقیقه احصایه ستونزمنه وه؛ مګر د طالبانو له خوا د خپلو غړو د ثبت او راجستر په اساس او د جمهوري دولت ارقامو ته په کتو ویلی شو، چې په تخمیني ډول ۹۰ زره طالبان، پاکستانۍ ملېشې، القاعده، داعش – خراسان ډله او د حزب اسلامي جنګیالي وژل شوي دي.
په دغو وژل شویو وسله والو کې یې نېږدې ۱۲۰۰ په ځانمرګو بریدونو، یوه لویه برخه په مخامخ جګړه، هوايي بمبارویو، شپېنیو عملیاتو، کمینونو او د ګوتو په شمېر په زندانونو کې وژل شوي دي.
د ټپیانو په اړه یې که څه هم د افغانستان پخواني جمهوري دولت امنیتي ادارو ارقام وړاندې کړي؛ خو له مبالغې ډک او دقیق نه دي.
د مخالفو وسله والو د ټپیانو شمېر ځکه دقیق نه دی، چې د اکثرو یې په پاکستان او ایران کې درملنه شوې ده.
همدا راز طالبان هم د خپلې مرګ ژوبلې په اړه دقیق ارقام نه لري.
د افغانستان انټرنشنل - پښتو څېړنیز راپور دلته ولولئ:
د افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې ځانګړې څېړنې په اساس چې له مختلفو منابعو څخه پکې استفاده شوې ویل شوي، چې په وژل شویو کې یې تر ټولو زیات د ننګرهار اوسېدونکي وو.
د جمهوري دولت د ملي دفاع وزارت د هغه راپور پر بنسټ چې د ۱۳۹۹ کال د لسمې میاشتې په اومه نېټه یې ارګ ته لېږلی، د افغانستان د ملي پوځ له جوړېدو تر همدغې نېټې ۲۸۵۴۸ د ملي پوځ ځواکونه په مخامخ، هدفي او چریکي جګړو کې وژل شوي وو.
د سویلي اسیا د کړکېج مدیریت ادارې په خپله څېړنه کې له وروستیو دوو کلونو د ملي پوځ د وژنې شمېر ۱۱۰۳ کسان په ګوته کړي دي؛ خو د جمهوري دولت د امنیت شورا د توحید مرکز معلومات ښيي، چې د افغانستان د جمهوري دولت د ملي پوځ د جوړېدو له پیله د دولت تر سقوط یوه ورځ وړاندې په افغانستان کې ۳۱۷۲۲ د ملي پوځ ځواکونه وژل شوي او ۴۴۰۹۵ سرتېري ټپیان شوي دي.
د جمهوري دولت د ملي دفاع وزارت د وروستیو شمېرو له مخې د وژل شويو پوځي منسوبینو په ډله کې تر ټولو ډېر د ننګرهار او تر ټولو کم د نېمروز ولایت اوسېدونکي وو.
ننګرهار: ۵۵۲۲ وژل شوي او ۷۴۹۸ ټپیان شوي
بدخشان: ۴۴۰۳ وژل شوي او ۴۲۹۸ ټپیان شوي
تخار: ۲۱۲۳ وژل شوي او ۳۸۵۹ ټپیان شوي
بغلان: ۱۹۹۱ وژل شوي او ۲۷۸۱ ټپیان شوي
کونړ: ۱۸۸۸ وژل شوي او ۲۵۶۴ ټپیان شوي
کندوز: ۱۷۰۱ وژل شوي او ۲۴۹۰ ټپیان شوي
لغمان: ۱۴۰۲ وژل شوي او ۲۸۶۵ ټپیان شوي
کابل: ۱۳۹۷ وژل شوي او ۱۹۷۵ ټپیان شوي
پروان: ۱۱۱۹ وژل شوي او ۱۷۴۳ ټپیان شوي
پکتیا: ۹۹۰ وژل شوي او ۱۳۴۳ ټپیان شوي
کاپیسا: ۹۵۳ وژل شوي او ۱۲۱۵ ټپیان شوي
بلخ: ۶۹۶ وژل شوی او ۱۱۸۰ ټپیان شوي
هرات: ۶۲۷ وژل شوي او ۴۵۱ ټپیان شوي
خوست: ۶۲۲ وژل شوي او ۳۲۴ ټپیان شوي
بامیان: ۵۹۱ وژل شوي او ۹۷۵ ټپیان شوي
جوزجان: ۴۹۱ وژل شوي او ۱۱۰۳ ټپیان شوي
سرپل: ۴۶۳ وژل شوي او ۹۹۸ ټپیان شوي
سمنګان؛ ۴۵۴ وژل شوي او ۶۷۸ ټپیان شوي
غور: ۴۵۳ وژل شوي او ۷۳۲ ټپیان شوي
لوګر: ۴۲۲ وژل شوي او ۵۹۲ ټپیان شوي
پنجشیر: ۴۰۱ وژل شوي او ۲۴۱ ټپیان شوي
بادغېس: ۳۹۳ وژل شوي او ۵۴۲ ټپیان شوي
نوستان: ۳۸۱ وژل شوي او ۴۵۹ ټپیان شوي
دایکنډي: ۳۵۶ وژل شوي او ۷۲۳ ټپیان شوي
غزني: ۳۳۷ وژل شوي او۵۶۲ ټپیان شوي
کندهار: ۳۰۱ وژل شوي او ۱۲۹ ټپیان شوي
فاریاب: ۲۹۹ وژل شوي او ۳۹۰ ټپیان شوي
وردګ: ۲۷۱ وژل شوي او ۴۹۲ ټپیان شوي
هلمند: ۲۲۲ وژل شوي او ۲۸۰ ټپیان شوي
فراه: ۱۸۷ وژل شوي او ۹۱ ټپیان شوي
پکتیکا: ۱۱۹وژل شوي او ۲۳۱ ټپیان شوي
ارزګان: ۶۵ وژل شوي او ۹۸ ټپیان شوي
زابل: ۴۹ وژل شوي او ۱۹۸ ټپیان شوي
نېمروز: ۳۳ وژل شوي او ۹۵ ټپیان شوي
د ملي پوځ په لیکو کې ۴۴۰۹۵ سرتېري ټپیان شوي دي، چې نېږدې درې برخې یې سرسري ټپیان شوي او پاتې برخه یې ژور ټپیان وو، چې یو شمېر سرتېرو یې له روغتیا وروسته خپلې دندې پرېښې دي.
په وژل شويو سرتېرو کې هغه سرتېري هم شامل دي، چې له دندې څخه د رخصتۍ لپاره یا کور ته په لار وژل شوي او یا هم په خپلو کورونو کې د طالبانو له خوا وژل شوي دي.
د ملي پوځ په لیکو کې د یو شمېر ولایتونو وګړي ځکه کم وژل شوي، چې په ملي پوځ کې یې ونډه کمه او د دغو ولایتونو خلکو په ملي پوځ کې دنده نه ترسره کوله.
د افغانستان انټرنشنل - پښتو ځانګړی څېړنیز راپور دلته لوستلی شئ:
د افغانستان د شل کلنې جګړې د ښکېلو اړخونو مرګ ژوبله (۲۰۰۱-۲۰۲۱)
