د پنجره امید د ښځو غورځنګ د مهرې بارکزۍ او دیانا دانشور د نه خوړو له اعتصابه ملاتړ وکړ

د پنجره امید د ښځو غورځنګ غړو په جرمني کې د مهره بارکزۍ او په پاکستان کې د دیانا دانشور د نه خوړو له اعتصاب څخه ملاتړ وکړ.

د پنجره امید د ښځو غورځنګ غړو په جرمني کې د مهره بارکزۍ او په پاکستان کې د دیانا دانشور د نه خوړو له اعتصاب څخه ملاتړ وکړ.
دغه غورځنګ د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې بارکزۍ له اتو ورځو راهیسې او اغلې دانشور له شپږو ورځو راهیسې د نه خوړو اعتصاب کړی او د دواړو روغتیایي وضعیت د اندېښنې وړ دی.
د خبرپاڼې له مخې، دغه فعاله افغانانې له ملګرو ملتونو، د بشري حقونو له ملاتړو بنسټونو، د بشري حقونو له غورځنګونو او د نړۍ له ټولو هېوادونو غواړي، چې د جنسیتي اپارتاید، د هزاره ګانو د نسل وژنې او په افغانستان کې د نرښځیانو حقونه په رسمیت وپېژني.
دوی دغه راز غواړي، پر طالبانو مالي مرستې بندې او بندیزونه پرې زیات شي.
د پنجره امید د ښځو غورځنګ د مهره بارکزۍ او دیانا دانشور له اعتصابه د ملاتړ تر څنګ دا هم وایي، چې دوی به تر هغه وخته خپل اعتصاب ته دوام ورکړي، چې غوښتنې یې نه وي منل شوې.
د یاد غورځنګ په خبرپاڼه کې زیاته شوې، چې دوی پر ټولو بشري اصولو باور لري او د دوی غوښتنې باید د نړۍوالو لهخوا ومنل شي.
تر دې وړاندې د افغانستان د بشري حقونو د ملاتړ کوونکو کمیټې هم ویلي و، چې د ښځو له برحقه، انساني او مشروع غوښتنو څخه باید درناوی، ملاتړ او ساتنه وشي.
دغې کمیټې همداراز د مهره بارکزۍ د روغتیایي وضعیت او د هغې د برحقه غوښتنو په اړه اندېښنه څرګنده کړې.
له دې سره، د معترضو مېرمنو یوې بلې ډلې بیا د دوو نرښځیانو مهره بارکزۍ او دیانا دانشور د ملاتړ په موخه ویلي، چې دوی دواړو د افغانستان د مېرمنو د حقونو او جنسیتي نابرابرۍ په غبرګون د نه خوړو اعتصاب کړی او دوی یې ملاتړ کوي.
پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ څخه د درېیو کلونو په تېرېدو سره له دې چې د هزاره ګانو پر وړاندې تاوتریخوالی کم شوی نه دی؛ برعکس زیات شوی هم دی.
اوس د نړۍ په بېلابېلو برخو کې اعتراضونه او لاریونونه روان دي، چې د هزاره توکمو نسل وژنه او جنسیتي توپیر په رسمیت وپېژندل شي.


د طالبانو د پاسپورټ عمومې اداره وايي، چې يوازې يې په تېرو دوو میاشتو کې په درېيو مرکزونو کې ۱۱۰ زره خلکو ته پاسپورټونه وېشلي دي. ډېری کسان وايي، چې د خراب اقتصادي حالت له کبله خلک له هېواده د تېښتي په حال کې دي.
د طالبانو د پاسپورټ عمومي ادارې ویاند عمري لوګري ويلي، چې د کابل په دارالامان، قلعه زمان او تنګي تره خيل سيمو کې يې په درې تازه جوړیو شویو مرکزونو کې ۱۱۰ زره افغانانو ته پاسپورټونه ورکړي.
دغه اداره زياتوي، چې د پاسپورټ اخيستلو په برخه کې د خلکو غوښتنه ډېره ده او دوی هڅه کوي، په دې برخه کې لا اسانتياوې رامنځته کړي.
د پاسپورټ اخیستونکو ډېره برخه هڅه کوي، چې له هېواد بهر د ژوند کولو لپاره ولاړ شي.
د دوی په خبره، چې په هېواد کې کمزوری اقتصادي وضعیت يې په ژوند کې بدلونه نه شي راوستلی.
د روان کال د زمري په نیمایي کې د کډوالو نړۍوال سازمان وویل، چې له ۲۰۲۰ کال راهیسې شاوخوا اته میلیونه افغانان له خپل هېواده وتلي دي.
دغه سازمان وايي، یو میلیون افغانانو په اروپايي هېوادونو کې پناه غوښتې او ۸۵ سلنه نور ګاونډیو هېوادونو ته تللي دي.
د دې ترڅنګ، د روان کال د وږي په ۱۲مه د کډوالو نړۍوال سازمان یو ځل بیا وویل، چې له یوې اونۍ څخه په کمه موده کې ۷۲ زره افغانان له هېواده وتلي دي.
د دغه سازمان د معلوماتو له مخې؛ په دې موده کې له افغانستان څخه د وتلو کسانو شمېر دغه هېواد ته د ننوتو په پرتله ۱۱ سلنه ډېر و.
اقتصادي ستونزې، پاکستان او ایران ته د کورنیو د لیدل او درملنه، د دغو افغانانو د وتلو لامل په ګوته شوي دي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره په لبنان، فلسطین، سوریه او یمن د اسراییل هوايي بریدونه غندلي دي؛ خو د حسن نصر الله پر وژل کېدو خاموشه دي. طالبانو په دې خپرپاڼه کې د پر لبنان د اسراییل ځمکني بریدونه هم غندلي دی.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت نن د سې شنبې په ورځ «د تلې ۱۰ مه» د یو خبرپاڼه کې د اسراییل له خوا د لبنان پر خاوره ځمکني برید یرغل یاد کړی او دا یې د ټولو منل شویو نړۍوالو اوصولو او اخلاقي موازینو خلاف کار بللی دی.
طالبانو په دې خبرپاڼه کې په فلسطین کې روانه جکړه نسل وژنه یاده کړې ده.
طالبانو همدراز پر لبنان او نور هېوادونو د اسراییل بریدونو د پراخېدلو په اړه د نړۍ جدي اقدام نه کول د توجیې وړ نه بولي.
طالبان له سیمه یزو او نړۍوالو مسوولو لوریو جدي غوښتنه کوي، چې د اسراییل د یرغل مخه ونیول شي او د مشکل د حل لپاره قاطع تصمیم ونیسي.
له تېرو څو ورځو راهيسې پر لبنان د اسراییل هوايي بریدونه دوام لري، چې په ترڅ کې يې سلګونه کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
د اسراییل د هوايي بریدونو په پایله کې د حسن نصرالله په ګډون د حزب الله جګپوړي مشران هم وژل شوي دي.
د حزب الله لنډمهاله مشر نعیم قاسم په خپله وینا کې ویلي وو: « د حسن نصرالله تر وژنې وروسته به هم زموږ عملیات دوام ولري»
هغه ویلي وو:« که اسراییل په لبنان کې ځمکني عملیات وکړي موږ یې دفاع ته چمتو یو.»

په تخار کې یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې طالبانو په دغه ولایت کې خبریالانو ته امر کړی، چې فلم او عکسونه دې نه اخلي. د سرچينې د معلوماتو له مخې؛ دغه حکم په دې وروستيو کې په تخار کې د طالبانو د امر بالمعروف رياست له خوا صادر شوى دى.
په تخار کې سیمه ییزو خبریالانو د افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې یادو محدودیتونو راپور ورکول ستونزمن کړي دي.
طالبانو هم په دې وروستیو کې په سیمه ییزو رسنیو کې د سیاسي خپرونو په ژوندي ډول خپرولو بندیز ولګاوه او رسنیو ته یې خبرداری ورکړ، چې د که له دې حکم څخه سرغړونه وکړي؛ نو د رسنیو له کارکوونکو سره به قانوني چلند وکړي.
تر دې وړاندې د کندهار والي ملا شیرین هم دولتي ادارو او د دغه ولایت اوسېدونکو ته امر کړی و، چې د ژوندیو موجوداتو له عکسونو او ویډیوګانو دې ډډه وکړي.
د یادونې وړ ده، چې طالبانو په کندهار کې د کندهار د ملي تلویزون پر خپرونو هم بندیز لګولی دی.

په خوست کې څو باخبره سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، په دغه ولایت کې د سي ای اې پخوانۍ اډه کې د حقاني شبکې اړوند سلګونه داخلي او بهرني وسله وال روزل او ساتل کیږي. ځايي سرچینو وویل، دغې اډې ته د حقاني شبکې مشر او د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني هم تګ راتګ کوي.
سرچینو افغانستان انټرنشنل ته وویل، سراج الدین حقاني ته نږدې کس احمد الله سرحدي اوس مهال په خوست کې د سي ای اې د پخوانۍ اډې مسوول دی.
د سرچینو په خبره، د طالبانو د کورنیو چارو وزیر په توګه سراج الدین حقاني په دې اډه کې وسلوال د دې ډلې د حکومت تر واک لاندې امنیتي ادارو سره نه دي ثبت کړي.
افغانستان انټرنشنل له هغو څو تنو سره هم خبرې کړې دی، چې اوس هم دغې اډې ته تګ راتګ لري.
په دې اډه کې شاوخوا ۲۰۰۰ جنګیالي حضور لري؛ خو په دې کې نه یوازې دا چې افغانان دي بلکې د تحریک طالبان پاکستان ترڅنګ د القاعدې ځینې وسلوال هم شته دي.
دې جنګیالیو ته هره ورځ نظامي تمرینات ورکول کیږي او منظم عسکري سیسټم لري.
سراج الدین حقاني دغه هر جنګیالي ته ۱۹ زره افغانۍ معاش ورکوي؛ خو د مسوولانو او قومندانانو معاشونه بیا له دې هم لوړ دي.
د دې اډې د جنګیالیو هویت تر ډېره پټ ساتل کیږي او کله هم چې دوی بیرون وځي مخونه یې له خلکو پټ کړي وي.
د خوست ځینو اوسېدونکو چې دا جنګیالي په خپلو سترګو لیدلي افغانستان انټرنشنل ته وویل چې کله هم دا جنګیالي ویني، نو د سي ای اې له خوا روزل شوي پخواني کي پي اېف ځواګونو یاد یې تازه کیږي.
د دوی په خبره، دې وسلوالو له کي پي اېف پاتې نظامي دریشۍ پر تن وي، مخونه یې پټ وی، امریکايي وسلې یې په لاسونو کې وي او سیمرغ موټرو کې سپاره وي او عام موټر خپل څنګ ته نه پرېږدي.
که څه هم په کندهار کې ناست د طالبانو مشر ملا هبت له خپلو کسانو سیمرغ موټر راټول کړي او خپلو خاصو ځواکونو ته یې ورکړي، خو د سراج الدین حقاني تر واک لاندې جنګیالي اوس هم سیمرغ موټرو کې کرځي.
خو سراج الدین حقاني ته نه یوازې دا چې له سي ای اې له مرکز نه سیمرغ موټر پاتې دي، بلکې د نظامي ودانیو ترڅنګ، نظامي وسایط او درنې وسلې هم ور پاتې دي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني چې کله هم خوست ته ځي؛ نو دې اډې ته ورځي.
د سرچینو د معلوماتو له مخې حقاني شبکې د ځانمرګو ځانګړې قطعه هم بېرته منظمه کړې ده او په خوست کې د سي ای اې پخوانۍ اډه کې ساتل کیږي.
په طالبانو کې د سراج الدین حقاني په مشری حقاني شبکه د ځانمرګو او خونړیو موټر بم بریدونو کې مشهوره ده.
سراج الدین حقاني د طالبانو له نور ادارې رسمي تشکیل پرته دا ځانمرګي ساتي او غواړي چې په راتلونکې کې د هر ډول ګواښ پر وړاندې نه یوازې دا ځانمرګي ولري، بلکې د یو منظم ځواک لرلو لپاره د خپلو جنګیالیو د زیاتولو په لټه کې دی.
یو کس چې دغې اډې ته تګ راتګ لري، وايي « د هرې ورځې په تېریدو سره د جنګیالیو حضور په ډېریدو دی او نوي کسان دې ځای ته راوړل کیږي»
د سرچینو د معلوماتو له مخې؛ د تېر جمهوري نظام پرځېدو سره سم له دې اډې د امریکا د استخباراتو له خوا روزل شوي، د خوست ولایتي قواوو یا «کي پي اېف» ځواګونو وتلو سره ددې اډې کنټرول سراج الدین حقاني په خپل لاس کې واخېست.
دا اډه د امریکا استخباراتو له خوا د القاعدې سره د جګړه لپاره په ۲۰۰۱ کال کې جوړه شوې او بیا یې وروسته په ۲۰۰۲ کال کې په خوست د لومړني وژل شوي امریکايي سرتیري «چاپمېن» په نوم کړه؛ خو د خوست اوسېدونکي یې بیا د زوړ میدان په نوم یادوي.
امریکايي استخباراتو یا سي ای اې له ۲۰۰۱ د خوست له ځايي اسېدونکو شاوخوا لس زره ځواګونه ورزول او دوی یې د ډېورنډ ګرښې سره د خوست، پکتیا او پکتیکا ترمنځه لویو لارو کې ځای پر ځای کړل.
امریکايي ځواګونو دا سرتېري په پرمختللو وسلو سمبال کړل چې د طالبانو پرضد یې خونړي بریدونه کول.
وروسته دا اډه د خوست ولایتي قواوو په نومه مشهوره شوه.
امریکايي استخباراتو شمالي وزیرستان کې د القاعدې او طالبانو پرضد ډرون بریدونه هم له دې اډې تنظیمول.
د ۲۰۰۹ کال په ډسیمبر کې د اردن یوه فلسطين الاصله وګړي همام خلیل البلوي په خوست کې د سي ای اې په دې اډه کې دننه ځانمرګی برید وکړ، چې د یوه اردني استخباراتي مامور په ګډون اته امریکايي استخباراتي کارکوونکي پکې ووژل شول.
له دې برید وروسته د تحریک طالبان پاکستان د وژل شوي مشر بیت الله مسید او د ځانمرګي بریدګر همام خلیل البلوي کډه ویډیو خپره شوه چې د دې برید د پلان په هکله یې پکې خبرې کولې.

سره له دې چې پر طالبانو سربېره د ملګرو ملتونو راپورونه په افغانستان کې د نشه يي توکو د تولید کمېدو خبره کوي، خو ایران بیا دا خبره ردوي. د دغه هېواد د نشه يي توکو ضد مبارزې د مرکز مرستیال محمد جمالو وايي، «په افغانستان کې د دې توکو د کمښت ادعا تر رسنیزو هڅو پورې ده.»
ښاغلی جمالو زیاتوي، په افغانستان کې لا هم د نشه يي توکو د تولید او یا پر صنعتي توکو د دودیز نشيه يي توکو د بدلېدو مخه نه ده شوې ده.
نوموړی نن له ایرنا خبري اژانس سره په مرکه کې وايي، ایران له افغانستان سره د ګاونډیتوب له امله په دې برخه کې له ډېر ګواښ سره مخ دی.
د طالبانو واکمنېدو سره د دې ډلې مشر په افغانستان کې د نشه يي توکو پر تولید، کر او تجارت بندیز ولګاوه.
له هغه راهیسې دا ډله مختلفو ولایتونو کې د دې توکو د کروندو پرضد عملیات کوي او نږدې هره اونۍ یې خبرونه په رسنیو کې خپروي.
رویټر خبري اژانس تېر جون کې وویل، چې پر ۲۰۲۲ کال د طالبانو د مشر په فرمان پسې تېر کال په افغانستان کې د تریاکو کښت ۹۵ سلنه کم شوی، چې هیرویین یا پوډر ترې جوړېږي.
د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو ادارې هم د جون پر ۲۶ د نشه يي توکو د نړیوالې ورځې په مناسبت خپل کلني راپور کې وویل، په افغانستان کې د تریاکو یا اپینو دغه بې ساري کمېدل به د افغانستان، ټرانیزیټي او مقصدي هېوادونو لپاره ګڼې پایلې ولري.
دا اداره وايي، د طالبانو بندیز سره به د نشه يي توکو مارکېټ کې د نګه یا سوچه هیروین یا پوډر هم کم شي.
ملګري ملتونه وايي، که څه هم سږ کال په ځینې سیمو کې د تریاکو د تولید زیاتېدو نښې شته، خو پخوانۍ کچې ته رسېدلی نه شي.
دغه اداره وايي، د روان ۲۰۲۴ کال لومړیو کې د اروپا، منځني ختیځ او سوېلي افریقا په مارکېټونو کې د افغان نشه يي توکو ریښتونی کمښت نه دی لیدل شوی، خو که افغانستان کې پرې بندیز روان وي، نو دا حالت به بدل شي.
ملګري ملتونه وايي، د دې توکو د تولید کمښت سره به د هغوی اړوند درملنه هم اغېزمنه او پوډر یا هیروین کاروونکي به نورو صنعتي نشه يي توکو ته مخه کړي.
په راپور کې راغلي چې په دغسې حالت کې به د روغتیا لپاره پام وړ خطرې زیاتې او د نیتازین په څېرځینې ځواکمنو نشه يي توکو په ګډون د مختلفو مخدره موادو کارېدل زیات شي.
د نیتازین په څېر ځینې پرمختللي نشه يي مصنوعي توکي دې وروستیو کلونو کې په اروپا کې دود شوي دي.
د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو ادارې سرڅېړونکې انجلا مي وايي، په ایرلنډ، بریتانیا، استونیا او لیتویا کې له دې نشه يي توکو د ډېرو کسانو د مړه کېدو خبر هم و رکړل شوی دی.
ملګري ملتونه وېره ښيي چې د بدیلو نشه يي توکو کارولو سره امکان ډېر دی چې ورته مړینې لا زیاتې شي.
د امریکا په یرغل پسې افغانستان د نړۍ د نشه يي توکو په تر ټولو ستر صادروونکي بدل شو، خو د طالبانو واکمنېدو پسې د دې ډلې مشر په ۲۰۲۲ کال د دې توکو پر کر، تولید او تجارت بندیز ولګاوه.
د دغه بندیز د یو کال تېرېدو سره افغانستان د نشه يي توکو د تولید نوملړ کې خپل ځای میانمار ته پرېښود.
خو د ملګرو ملتونو د نشه يي توکو او جرمونو اداره وايي، په میانمار کې د افینو یا تریاکو د تولید ۳۶ سلنې زیاتېدو سره بیا هم هیرویین یا پوډر په نړیواله کچه ۷۵ سلنه کم شوي دي