د اذربایجان پارلمان له افغانستان سره د بین الپارلماني اړیکو نوې ډله ټاکلې

په داسې حال کې چې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ملي شورا وجود نه لري، د اذربایجان پارلمان له افغانستان سره د بین الپارلماني اړیکو لپاره نوې ډله ټاکلې ده.

په داسې حال کې چې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ملي شورا وجود نه لري، د اذربایجان پارلمان له افغانستان سره د بین الپارلماني اړیکو لپاره نوې ډله ټاکلې ده.
تېره ورځ د اذربایجان د ملي مجلس یا پارلمان غونډه کې د افغانستان په ګډون د ګڼو هېوادونو له پارلمانونو سره د اړیکو پر ګروپونو خبرې وشوې او د ځینو هېوادونو لپاره اړیکډلې وټاکل شوې.
له افغانستان سره د اړیکو لپاره د نوې پارلماني ډلې مشر موسی قاسملي ټاکل شوی.
موسی قاسملي له دې وړاندې د افغانستان د جمهوري حکومت پرمهال هم، چې کابل او باکو رسمي بین الپارلماني اړیکې درلودې، ددې پارلماني ډلې مشر و.
د اذربایجان د بهرنیو چارو وزارت په ۲۰۲۴ کال کې په افغانستان کې د خپل سفارت د پرانېستلو تیاری ښودلی ، خو تر اوسه باکو لا په کابل کې خپل سفارت نه دی پرانېستی.
طالبانو د ۲۰۲۲ کال په مۍ میاشت کې د ولسي جرګې او مشرانو جرګې دارلانشاوې او په پارلماني چارو کې ددولت وزارت لغو کړل او له هغه وروسته داسې نه ښکاري چې ملي شورا دې بېرته فعاله شي.


د ارغواني شنبو غورځنګ وایي، د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې واک ته د طالبانو له رسېدو راهیسې افغان مېرمنې د خپلو حقونو، ازادۍ او خوندیتوب په برخه کې له پراخو ستونزو سره مخامخې دي.
دغه غورځنګ پر اېکس پاڼه کاږلي، چې افغان ښځې د طالبانو د واکمنۍ پر مهال له زیاتېدونکو بندیزونو نورې ستړې شوې دي.
د دغه غورځنګ په لیکنه کې راغلي، چې له دوو لسیزو راهیسې افغان مېرمنو د خپلو حقونو د ترلاسه کولو او په بېلابېلو برخو لکه ښوونه او روزنه، سیاست او عام ژوند کې د خپل حضور د خوندیتوب لپاره مبارزه کوله.
دغه غورځنګه زیاته کړې، د طالبانو تګلارو په سیستماتیک ډول د ښځو ازادي له منځه وړې او په عامه ژوند کې د دوی لید لوری په اغېزمنه توګه له منځه تللی دی.
په دغې لیکنه کې دغه راز راغلي، د طالبانو په واکمنۍ کې ښځې نه یوازې دا چې له بنسټیزو حقونو څخه محرومې دي؛ بلکې د تاوتریخوالي له زیاتېدو سره هم مخامخې شوې دي.
دغه غورځنګ اوسمهال په افغانستان کې د بې سرپرسته مېرمنو پر وضعیت اندېښنه څرګنده کړې او ویلي یې دي، چې د دوی لپاره پخوا د امن په نامه کورونه وو چې اوس له منځه یوړل شوي دي.
د دغه غورځنګ په لیکنه کې وړاندې راغلي، خواله رسنۍ چې یو وخت د ښځو لپاره د خپلو حقونو د دفاع په برخه کې یو ښه دریځ شمېرل کېده؛ اوس په یو خطرناک ځای بدل شوی دی، ځکه چې د طالبانو غړي انلاين فعاليتونه له نږدې څاري.
د دغې لیکنې په وروستۍ برخه کې راغلي، چې افغان مېرمنې د نړۍوال پیوستون غوښتنې ته دوام ورکوي او له نړۍوالو مشرانو یې غوښتي چې د دوی کړاوونه له پامه ونه غورځوي.

د طالبانو سترې محکمې د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې په تخار ولایت کې یې د دوو ښځو په ګډون درې تنه د زنا' په جرم په عام محضر کې په دورو وهلي دي.
د طالبانو سترې محکمې د چهارشنبې په ورځ د (تلې ۱۸مه) په خپره کړې خبرپاڼه کې لیکلي، چې دوه ښځې او یو نارینه یې د تخار ولایت په فرخار ولسوالۍ کې د 'زنا' په تور په دورو وهلي دي.
په خبرپاڼه کې لیکل شوي، چې دغه دوه ښځې او یو نارینه یې په عام محضر کې ۳۹ـ۳۹ دورې وهلي دي.
په خبرپاڼه کې د لیکل شویو معلوماتو له مخې، یادو دوو ښځو او یو نارینه ته د تخار ولایت د لومړنۍ محکمې له لوري د طالبانو د سترې محکمې په تایید سزا ورکړل شوې ده.
همدارنګه نن سهار په کندهار کې د طالبانو د محکمې له لوري په یوه خپره شوې خبرتیا کې د دغه ښار خلک د فوټبال ورزشي لوبغالي ته وربلل شوي، چې د غلا او زنا په جرم پنځه کسانو ته سزا له نږدې وګوري.
طالبانو پر افغانستان له واکمنېدو سره سم یو ځل بیا د بدني سزاګانو ورکولو لړۍ پیل کړه او تردې مهاله یې سلګونو کسانو ته له مدافع وکیل پرته په عام محضر کې سزاوې ورکړې دي.
د طالبانو دغه کړنې د بشري حقونو د ادارو له سختو نیوکو سره مخ شوې؛ خو طالبانو تر دې مهاله په عام محضر کې د سزا ورکولو له دریځه نه دي پر شا شوي.

د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت وایي، چې د پاکستان له زندانونو ۳۰ تنه افغانان خوشې شوي او (د تلې په ۱۷مه نېټه) بېرته خپل هېواد ته ستانه شول.
دغه وزارت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې دغه افغانان د قانوني اسنادو د نه لرلو له امله د پاکستان په زندانونو کې له ۴۰ ورځو تر ۲ میاشتو پورې بندیان وو.
خبرپاڼه زیاتوي، چې دغه افغانان د انټرپول پولیسو له لوري د تورخم دروازې له لارې هېواد ته راستانه او د مرستو تر لاسه کولو په موخه د کډوالۍ نړۍوال سازمان ته ورپېژندل شوي دي.
د خبرپاڼې له مخې، د دغو خوشې شویو افغانانو په ډله کې ۱۳ تنه یې له ۱۸ کلونو د کم عمر لرونکي کسان دي.
ورته مهال په بلخ ولایت کې د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو رییس اسدالله وفا له ګاونډیو هېوادونو غوښتي چې، له کډوالو سره په چلند کې له زغم څخه کار واخلي او له غیر ډیپلوماټیک چلند څخه دې ډډه وکړي.
هغه زیاته کړې، چې د کډوالو ځورول، ربړول او بندیانول د نړۍوالو قوانینو خلاف چاره ده.
بل خوا پاکستانۍ رسنیو هم په خپلو وروستیو راپورونو کې ویلي، چې د سپټمبر له ۹مې نېټې څخه د اکټوبر تر ۷مې نیټې یې له دغه هېواده ۲۶۶۲۲ تنه افغان کډوال افغانستان ته استولي او دا لړۍ لا هم دوام لري.

د جرمني رسنیو راپور ورکړی، چې دوه افغان کډوالو په فرانکفورټ ښار کې پر یوې تنکۍ جرمنۍ نجلۍ د جنسي تېري په تور محاکمه کېږي. د بلیډ ورځپاڼې د راپور له مخې، دغه دوه ځوان افغان کډوال پر یوې تنکۍ جرمنۍ نجلۍ د ۲۰۲۱ کال په جون میاشت کې په جنسي تېري تورن شوي وو.
د جرمن بلیډ ورځپاڼې د سې شنبې په ورځ راپور ورکړ، چې د ۲۰۲۱ کال د جون په میاشت کې د جرمني د فرانکفورت ښار په سوسینهایم سیمه کې د سینا په نوم یوې جرمنۍ ځوانې نجلۍ چې له ۱۸ کلنۍ څخه یې څو ورځې تېرې شوې وې، د ۲۳ کلن سید سجاد او ۲۲ کلن رامز په نوم دوه افغان کډوالو جنسي تېری کړی.
د راپور له مخې، دغې جرمنۍ نجلۍ لومړی له رامز سره د کتنې د پروګرام له لارې وپېژندل او بیا له سید سجاد سره د شرابو څښلو لپاره د یوه سیند غاړې ته ولاړل.
بیلډ ورځپاڼې راپور ورکړی، چې دغه نجلۍ چې اوس ۲۱ کلنه ده، په محکمه کې یې شاهدي ورکړه، چې سید سجاد او رامز د ۲۰۲۱ کال د جون په ۱۳مه نېټه د سیند له غاړې څخه د بوټو په لور کش کړه او هلته یې د هغې جامې واېستلې او جنسي تېری یې پرې وکړ.
دغه جرمنۍ نجلۍ په محکمه کې شاهدي ورکړې، چې یادو دوو افغان کډوالو پر نوموړي په زور جنسي تېری کړی دی.
خو دوه تورن افغان کډوال د نجلۍ ادعا ردوي او وايي، هرڅه یې د نجلۍ په خوښه ترسره کړي دي.
د جرمنۍ نجلۍ مدافع وکیل اولریش وارنک وايي، چې د ۲۰۲۲ کال په اکټوبر میاشت کې یې د دغو دوو افغان کډوالو په وړاندې په محکمه کې قضیه ثبت کړه.
بلیډ ورځپاڼې لیکلي، تمه کېږي چې محکمه به د روان کال د ډسمبر میاشتې په څلورمه د یادې قضیې په اړه خپله پرېکړه اعلان کړي.
د دغې رسنۍ د راپور له مخې، سید سجاد په ۲۰۱۵ کال کې په جرمني کې مېشت شوی او د برېښنا د کارکوونکي په توګه کار کوي.
نوموړی په ۲۰۱۶ کال کې د اخ و ډب په یوه قضیه کې هم تورن ثابت شوی.
د دغه راپور له مخې، رامز وزګار دی او د دغه هېواد هیڅ ډول اسناد نه لري.
ویل کېږي، چې رامز دا مهال د خپل مور او پلار سره د لنډمهالې استوګنې جواز سره ژوند کوي.

په بلخ ولایت کې د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو مشر اسدالله وفا له ګاونډیو هېوادونو په ځانګړې توګه له ایراني چارواکو غوښتي چې، له کډوالو سره په چلند کې له زغمه کار واخلي او له غیر ډیپلوماټیک چلند څخه دې ډډه وکړي.
هغه د طالبانو تر کنټرول لاندې ملي راډیو ټلویزیون ته په مرکه کې ویلي:« په وروستیو څو ورځو کې اورو، چې زموږ دوست هېواد ایران کې افغان کډوال ځورېږي او ان د ډوډۍ پلور یې پرې بند کړی او هټیو ته د خپلې اړتیا وړ شیانو د پېرلو لپاره هم نه شي تلای.»
هغه له ایرانه غوښتي، هغه افغان کډوال چې هلته له کلونو راهیسې مېشت دي؛ پرېږدي چې په خپله خوښه هېواد ته راستانه شي.
هغه زیاته کړې، چې د کډوالو ځورول، ربړول او بندیانول د نړۍوالو قوانینو خلاف چاره ده.
هغه دا رنګه له افغان کډوالو غوښتي، چې په خپله خوښه هېواد ته راستانه شي.
هغه دغو کډوالو ته ډاډ ورکړی، چې خپل هېواد ته راستانه شي او دوی یې د راستنېدو پوره چمتووالی هم نیولی دی.
له بل پلوه ایران وايي، په یوه کال کې به ۲ مېلیونه افغانان بېرته افغانستان ته واستوي.
ورته مهال د طالبانو تر واک لاندې باختر خبري اژانس لیکلي، چې یوازې پرون سې شنبه د (تلې ۱۷مه) ۳۱۰ کورنۍ له دوو ګاونډیو هېوادونو څخه راستنې شوې دي.