طالبان: تېره اونۍ مو ۶۰ ټانکره بې کیفیته تېل بېرته ایران ته ور ګرځولي

د طالبانو د مالیې وزارت وايي، په تېره یوه اونۍ کې یې ۶۰ ټانکره تېل د هرات او فراه ولایتونو د ګمرکونو له لارې بېرته ایران ته ورګرځولي دي.

د طالبانو د مالیې وزارت وايي، په تېره یوه اونۍ کې یې ۶۰ ټانکره تېل د هرات او فراه ولایتونو د ګمرکونو له لارې بېرته ایران ته ورګرځولي دي.
د طالبانو د مالې وزارت د یکشنبې په ورځ د (لیندۍ څلورمه) د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې تېره اونۍ کې یې په تېلو بار ۶۰ ټانکرونه هغه تېل بېرته ایران ته ورګرځولي دي، چې کیفیت یې ټیټ او افغانستان ته د تېلو د واردېدو پر میعار برابر نه و.
د طالبانو دغه وزارت زیاتوي، چې دغه تېل یې د فراه ولایت د ابو نصر فراهي او د هرات ولایت د تورغونډۍ له ګمرکونو څخه بېرته ایران ته ورګرځولي دي.
د مالیې وزارت ویلي، چې له دغو بې کیفیته تېلو څخه یوازې ۴۱ ټانکره یې د سها صفا پيټرولیم شرکت له لوري د هرات د تورغونډۍ له لارې را وارد شوي وو.
خو طالبانو دا نه ده روښانه کړې، چې افغانستان ته د بې کیفیته تېلو د واردولو په تور یې څوک نیولي او کنه.
طالبانو د لړم میاشتې په ۱۳ نېټه هم د ۱۲۸ ټانکره بې کیفیته تېلو بېرته ګرځولو خبر ورکړی و.
که څه هم په وار وار طالبانو له سوداګرو څخه غوښتنه کړې، چې هېواد ته دې د بې کیفیته تېلو له واردولو څخه ډډه وکړي، خو لیدل کیږي، چې لا هم سوداګر له ایران څخه افغانستان ته د بې کیفیته تېلو د واردولو هڅې کوي.
طالبان وايي، د نفتي توکو د کیفیت او څارنې ریاست د ټاکل شويو معتبرو معیارونو له مخې، هیواد ته د لوړ کیفیت او معیاري نفتي توکو واردولو ته زمینه برابروي او د بې کیفته نفتي توکو له واردولو څخه په کلکه مخنیوی کوي.

د روسیې د بهرنیو چارو وزارت مرستیال اندري روډنکو ویلي، چې د طالبانو د رسمیت پېژندلو په اړه خبرې له وخت مخکې دي. هغه ویلي، چې د روسیې د ترهګرو ډلو له نوملړه د طالبانو د نوم ایستل کېدای شي په بېلابېلو برخو په ځانګړې توګه په اقتصادي مسایلو کې د جوړجاړي لپاره یو ګام وي.
اندري روډنکو وايي، طالبانو په درېيو کلونو کې د روسيې په ګډون د سيمې له هېوادونو سره د رغنده اړيکو د پراختيا لپاره خپله ژمنه څرګنده کړې ده.
هغه زیاته کړه: «موږ د داعش د خراسان څانګې پر وړاندې د مبارزې، په افغانستان کې د نورو ترهګرو ډلو د مهارلو او د نشهیي توکو د له منځه وړلو لپاره د هغوی د هڅو شاهدان یو.»
روډنکو وړاندې وویل: «روسیې یې په بدل کې له طالبانو سره د ګټو په مسلو کې د جوړجاړي د رامنځته کولو لپاره ګامونه اخلي.»
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت مرستیال څرګنده کړه: «طالبانو روسي پانګوالو ته بلنه ورکړې چې د ډېرو مهمو اقتصادي پروژو په تطبیق کې برخه واخلي.»
اندري روډنکو د ۱۴۰۳په تله میاشت کې د روسیې د ترهګرو ډلو له نوملړه د طالبانو د ایستلو په اړه وویل: «دا بهیر چټک نه دی، ځکه د روسیې په قوانینو کې بدلون ته اړتیا ده.»
د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړي استازي ضمیر کابلوف د ۱۴۰۳ کال په غبرګولي میاشت کې ویلي و چې د روسیې له خوا د ترهګرو سازمانونو له نوملړه د طالبانو د ایستلو وړاندیز د وروستۍ پرېکړې لپاره ولادیمیر پوتین ته سپارل شوی دی. ضمیر کابلوف وویل، د طالبانو په اړه لا هم ستونزې شته او له حل وروسته به یې په اړه پریکړه وشي.
د ۱۴۰۳ کال د غبرګولي میاشتې په اتمه نیټه د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین تاشکند ته د خپل سفر په ترڅ کې خبریالانو ته وویل چې له طالبانو سره یې څنګه اړیکې ټینګې کړې، بله پوښتنه ده، خو موږ باید له هغوی سره په یو ډول اړیکې ولرو.
پوتین له طالبانو سره د اړیکو په اړه د منځنۍ اسیا په ګډون له سیمه ییزو شریکانو سره مشورې ته اشاره وکړه او ویې ویل: «موږ د خپل هر شریک او ملګري نظرونه په پام کې نیسو او په دې برخه کې به همغږي کوو.»

اروپايي ټولنې له درېیو ورځو وروسته د بغلان ولایت د نهرین ولسوالۍ په یوه زیارت کې د ۱۱ کسانو د وژلو پېښه غندلې او ویلي یې دي، چې د ټولنې ټول وګړي باید له تاوتریخوالي خوندي وي.
په افغانستان کې د ارووپايي ټولنې استازولۍ د یکشنبې په ورځ د (لیندۍ څلورمه) په اېکس پاڼه لیکلي، چې په بغلان ولایت کې د لمانځه پر مهال پر ولسي وګړو برید غندي.
اروپايي ټولنې د بغلان ولایت په نهرین ولسوالۍ کې د ملکي وګړو له کورنیو سره د خواوږی په څرګندولو سره لیکلي: «ټولې ټولنې باید له ناوتریخوالي څخه خوندي او مصونې وي.»
تر دې وړاندې د یو شمېر افغان سیاسیونو تر څنګ په کابل کې د ملګرو ملتونو استازولۍ (یوناما) هم له طالبانو څخه غوښتنه کړې، چې د بغلان پېښه په بشپړه توګه وڅیړي.
په بغلان کې د طالبانو امنیه قوماندانۍ ویلي، چې د یادې پېښې په تړاو یې څو شکمن کسان نیولي دي.
بل خوا د داعش خراسان څانګې تېره ورځ ومنله چې د بغلان ولایت د نهرین ولسوالۍ په یوه زیارت کې یې د یوه برید پر مهال لس کسان وژلي دي.
دغه پېښه د تیرې پنجشنبې په ماښام ناوخته هغه مهال رامنځته شوه، چې د بغلان ولایت د نهرین ولسوالۍ په شهر کهنه کې د سید پادشاه په زیات کې دغه کسان په ذکر بوخت وو.

له افغانستانه تر تېښتې وروسته له ملي جنبش ګوند خفه شوی قوماندان نظام الدین قیصاري له مارشال عبدالرشید دوستم سره په ټیلیفون روغه وکړه.
په دغه اړیکه کې ښاغلي دوستم د دغه ګوند د غړیو ترمنځ پر یووالي ټینګار وکړ او ویې ویل چې د ایران چارواکو د جنبش ملي ګوند د قوماندانانو د نه اېستلو ژمنه کړې ده.
قیصاري په وروستیو کلونو کې له مارشال دوستم سره مخالفت درلود او د دغه ګوند د مشر پر وړاندې یې توندې خبرې وکړې.
د دوستم او قیصاري تر منځ د ټیلیفوني خبرو په یوه ویډیو کې، چې افغانستان انټرنشنل ترلاسه کړې ده، د قیصاري تر څنګ د جنبش ګوند یو شمېر غړي هم لیدل کېږي.
مارشال عبدالرشید له نظام الدین قیصاري سره په ټیلیفوني خبرو کې وویل، چې د جنبش ګوند او ایران ترمنځ اړیکې ښې دي او د افغانستان په چارو کې د ایران د ولسمشر له پخواني استازي ابراهیم طاهریان سره یې خبرې کړې دي.
مارشال دوستم او د جنبش ګوند ځينې جګپوړي غړي په ترکيه کې ژوند کوي، قيصاري او د دغه ګوند ځينې نور قومندانان په ايران کي ژوند کوي.
د دوستم او قیصاري تر منځ دا خبرې شاوخوا دوه اونۍ وړاندې شوې.
په انځورونو کې لیدل کیږي، چې قیصاري او د ګوند نور غړي د یووالي د نښې په توګه لاسونه سره یو کوي.
د طالبانو مخالف یو شمېر پخواني افغان امنیه قوماندانان په داسې حال کې په ایران کې اوسیږي، چې ایراني چارواکو په وار وار ټینګار کړی چې غیر قانوني افغان کډوال به له خپل هېواده باسي.
نظام الدین قیصاري چې په وروستیو کلونو کې یې له مارشال دوستم سره ترینګلې اړیکې درلودې او څو ځلې یې د جنش ګوند پر مشر نیوکې کړې وې، اوس یو ځل بیا له دغه ګوند سره یو ځای شوی دی.
د سیاسي چارو شنونکي په دې باور دي، چې که څه هم د ترک قوم یو شمیر مخور او د جنبش ګوند غړي له دوستم سره د نظر اختلاف لري، خو بیا هم د جنبش ګوند مشر ته درناوی لري.
د طالبانو له لوري د قیصاري نیول
د پخواني افغان حکومت له پرځیدو سره سم قیصاري د طالبانو له خوا د مزارشریف ښار په دروازه کې ونیول شو.
هغه مهال د یوې ویډیو خپره شول، چې په کې لیدل کیدل د قیصاري لاسونه د شا لخوا تړل شوي، دغې ویډیو پر ټولنیزو رسنیو پراخ غبرګونه هم له ځان سره لرل.
وروسته د طالبانو له منګولو څخه تر خوشې کېدو قیصاري ایران ته وتښتېد، خو هلته د جعلي اسنادو په تور ونیول شو.
هغه مهال ایراني چارواکو اعلان کړی، چې قیصاري په تهران، کرج او د پلازمېنې په څنډو کې د درېیو غیر قانوني دفترونو په پرانیستلو سره هڅه کوله چې د افغان کډوالو د هویت جعلي اسنادونه جوړول او له دې لارې پیسې ترلاسه کولې او دغه تورونه د ایراني چارواکو لخوا د نوموړي د نیولو لامل شول.
له تهران څخه کابل ته راستنېدل
نظام الدین قیصاري د ۱۴۰۱ کال د چنګاښ په میاشت کې د طالبانو په بلنه کابل ته راستون شو او دغې ډلې ته تسلیم شو.
کابل ته د هغه راتګ د جنبش ګوند له خوا توند غبرګونونه راوپارول.
د دغه ګوند ویاند احسان نیرو وویل، چې قیصاري طالبانو ته د تسلیمېدو له امله په رسمي ډول له جنبش ګوند څخه و ایستل شو. نوموړي له افغانستان انټرنشنل سره په مرکه کې ټینګار وکړ: «د افغانستان د ترکبارانو په قاموس کې تسلیمېدل نشته.»
نوموړی د څه مودې لپاره د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ژوند کولو وروسته بیا له افغانستانه تېښتې ته اړ شو.
قیصاري له څو کلونو راهیسې په فاریاب ولایت کې د طالبانو پر ضد جګړه کوله.
هغه له تېر حکومت سره هم اختلاف درلود او هغه مهال امنيتي ځواکونو یوځل ونیو او په کابل کې يې تر څارنې لاندې ساتلى و.
دا په داسې حال کې ده، چې سږ کال د جنبش ګوند یو پخوانی قوماندان له ایران څخه تر شړلو وروسته په سرپل ولایت کې ووژل شو.
عزت الله چې په "قومانده زیل" مشهور و د دغه ګوند د مشر مارشال عبدالرشید دوستم له قوماندانانو څخه و.

د طالبانو د کډوالو چارو وزارت دشنبې په ورځ وویل چې د دغې ډلې استازو په تورخم کې له پاکستاني سرحدي ساتونکو سره د دواړو هېوادونو ترمنځ د مساپرو او ټرافیک پر ستونزو خبرې کړې دي.
په تورخم کې د طالبانو کمیسار له پاکستانه وغوښتل چې د مساپرو او په ځانګړې توګه د ناروغانو ستونزو ته پام وکړي.
د طالبانو د کډوالو وزارت په یوه خبرپاڼه کې لیکلي چې د دغې ډلې او پاکستان د سرحدي استازو ترمنځ د لړم په ۳۰مه په تورخم کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د تګ راتګ د ستونزو په اړه ګډه غونډه وشوه.
په ننګرهار کې د طالبانو د کډوالو چارو ریاست د سرحدي لوا قوماندان بخت جمال ګوهر د دواړو لورو ترمنځ پر «متقابل احترام، ښه ګاونډیتوب او د مثبتو اړیکو پر رامنځته کولو ټینګار وکړ» او ویې ویل چې دا ډول همکارۍ د دواړو هېوادونو د پرمختګ لامل کېږي.
دغه خبرې په داسې حال کې کېږي، چې په تېرو درېیو کلونو کې د تورخم، ډنډ پټان او سپین بولدک په ګډون په پر ډیورنډ کرښه د طالبانو او پاکستاني پوله ساتو ترمنځ څو ځلې نښتې شوې دي.
د همدغو کړکېچونو له امله د تورخم لاره څو ځلې تړل شوې او سوداګرو او ناروغانو ته يې ستونزې پيدا کړې دي.

د افغانستان د بشري حقونو فعالانو او معترضو ښځو د امریکا منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ ته په یو پرانیستي لیک کې د دوحې د تړون د لغوه کولو او د «جنګي جرمونو» په تور د طالب مشرانو د محاکمې غوښتنه کړې ده.
په دغه لیک کې ویل شوي، چې د دوحې تړون د سولې په تامین کې مرسته نه ده کړې او کړکېچ یې لا پسې زیات کړی دی.
د دوحې تړون په ۲۰۲۰ کال کې د ټرمپ د ولسمشرۍ په لومړۍ دوره کې د امریکا او طالبانو ترمنځ لاسلیک شو. د دې هوکړې له مخې امریکا له افغانستانه خپل ځواکونه ویستل، ورپسې د افغانستان حکومت نسکور او طالبان بیا واک ته ورسیدل.
د ښځو او بشري حقونو ۲۵ ملاتړو بنسټونو ډونالډ ټرمپ ته په دغه لیک کې لیکلي، چې د دوحې تړون د تاوتریخوالي د زیاتېدو، د افراطیت د خپرېدو او د سیمې او نړۍ هېوادونو ته د ترهګرۍ د صادرولو لامل شوی دی.
په دې لیک کې د امریکا له راتلونکې ادارې غوښتل شوي، چې د ډیپلوماتیکو فشارونو د زیاتولو تر څنګ د طالبانو مشران په نړۍوالو محکمو کې د "جنګي جرمونو" او د بشري حقونو د پراخو سرغړونو په تور محاکمه کړي.
د بشري حقونو فعالانو ویلي، چې "د طالبانو ظالمانه تګلارو ښځې او نجونې د زده کړې، کار او شخصي ازادیو په ګډون له خپلو اساسي حقونو بې برخې کړي دي." د دوی په وینا، د طالبانو له خوا د اعتراض کوونکو ښځو شکنجه، وهل ټکول، جبري ودونه او زنداني کول د پام وړ زیات شوي دي.
دغو فعالانو د طالبانو مشران په ناقانونه وژنو، د قومي او مذهبي لږکیو په ځورولو او په اجباري ورکولو هم تورن کړي دي.
په دې لیک کې دا هم ویل شوي، چې د دوحې تړون او د طالبانو درې کلنه واکمني د دې لامل شوې چې د کډوالۍ څپې زیاتې او جبري کډه کېدو ته خلک مجبوره کړل شي.
هغوی د طالبانو له خوا د نشه یي توکو د تولید او قاچاق د زیاتوالي په اړه خبرداری ورکړی او ویلي یې دي: «طالبان د نشه یي توکو له تولید او قاچاق څخه د خپل رژیم د تمویل لپاره کار اخلي، چې د نړۍ عمومي روغتیا او د سیمې د اقتصاد لپاره جدي ګواښ دی.»
د بشري حقونو فعالانو او معترضو ښځو ټینګار کړی، چې د طالبانو په واکمنۍ کې بشري ناورین او جبري کډه کول، ګاونډیو هېوادونو او اروپا ته د کډوالۍ څپې را منځته کولای شي، چې نوې سیاسي او بشري ننګونې به رامنځته کوي.
ډونالډ ټرمپ له کمالا هرېس سره د ټاکنیزو مناظرو په یوې غونډه کې ویلي و، چې د طالبانو د نه ژمنتیا له امله تړون لغوه شو. هغه وویل، «د دوحې تړون زموږ له خوا لغوه شو ځکه چې هغوی (طالبانو) هغه څه چې باید ترسره کړي وای، ترسره یې نه کړل.»
د دغه تړون اساسي مادې، په ځانګړې توګه د بین الافغاني خبرو اترو او په افغانستان کې د یو ټول شموله ملي حکومت د جوړولو په اړه، نه دي پلي شوي.
د افغانستان او امریکا حکومت یو شمېر پخواني چارواکي په دې باور دي، چې دغه تړون افغان حکومت کمزوری کړ او د سقوط زمینه یې برابره کړه.
د افغانستان په چارو کې د امریکا پخواني استازي زلمي خلیلزاد د طالبانو د لومړي وزیر له اقتصادي مرستیال ملا برادر سره دغه هوکړه لاسلیک کړې او سپینې ماڼۍ ته د ټرمپ له راتګ سره د دوحې د هوکړې د بشپړ تطبیق زمینه برابره شوې ده.
