ملګرو ملتونو په بامیان کې دوه نوي ښوونځي جوړ کړي دي

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ په بامیانو کې دوه داسې نوي ښوونځي جوړ کړي، چې د لمریزې برېښنا څخه هم برخمن دي.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ په بامیانو کې دوه داسې نوي ښوونځي جوړ کړي، چې د لمریزې برېښنا څخه هم برخمن دي.
دغه بنسټ په اېکس پاڼه لیکلي، چې دغه ښوونځي یې د سعودي عربستان او اسلامي پراختیا بانک په مالي ملاتړ جوړ کړي دي.
د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالی کمېشنرۍ د جمعې په ورځ د (لېندۍ په نهمه) وویل، چې په دغو ښونځیو کې به له زرو زیاتو زدهکوونکو ته د زدهکړو زمینه برابره شي او یاد ښونځي ټولې ښوونیزې اسانتیاوې لري.
د دغه بنسټ په وینا، دغه ښوونځي به له ژمي وروسته خپل تعلیمي کال پیل کړي.
دغه سازمان وایي، چې د دغو ښونځیو له جوړېدو وړاندې د بامیانو په دغې سیمه کې زدهکوونکو تر شنه اسمان لاندې زدهکړې کولې چې نه یې څوکۍ لرلې او نه مېزونه.
تر دې وړاندې دغه سازمان په بامیان ولایت کې د مېرمنو لپاره د روغتیا پالنې په برخه کې د دوه کلنو زدهکړو زمینه هم برابره کړې وه.
د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو کمېشري داسې مهال په بامیان کې د دغو دوو ښونځیو د جوړولو خبره کوي، چې ځینو سرچېنو د دوشنبې په ورځ د (لېندۍ په پنځمه) نېټه ویلي و چې طالبانو په روزګان ولایت کې د زرو ټولګیو دروازې وتړلې.
د سرچېنو په خبره دغه ټولګي د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د وجهي صندوق (یونېسف) په مالي ملاتړ پرانیستل شوي او مالي ملاتړ یې ورسره کاوه.
داسې ویل کېږي، چې د طالبانو په دغې پرېکړې سره سلګونه ماشومان له زدهکړو بې برخې شوي دي.


فوربز مجلې په باکو کې د اقلیمي بدلون په ناسته کې د طالبانو ګډون ته په اشارې سره لیکلي، په افغانستان کې چاپېریالي لاملونه کولای شي د طالبانو او نړۍوالې ټولنې تر منځ د لنډمهاله تعامل سبب شي.
دغې مجلې لیکلي، اذربایحان د هند او چین په ملاتړ طالبان د اقلیمي بدلون غونډې ته وروبلل.
دغې مجلې په ټینګار سره دا هم لیکلي، چې دغه تعامل باید د طالبانو په سیاستونو کې د ټولنیزو بدلونونو سبب هم شي.
د ۲۰۲۱ کال په اګسټ میاشت کې له هغې وروسته چې طالبان واک ته رسېدلي، دا لومړی ځل دی چې دغه ډله د اقلیمي بدلون غونډې ته بلل کېږي.
د طالبانو د چاپېریال ساتنې ادارې مشر مطیعالحق خالص د یو پلاوي په مشرۍ په باکو کې د ملګرو ملتونو د اقلیمي بدلون په ناسته کې باکو ته تللی و.
د فوربز مجلې په مطلب کې چې د پنجشنبې په ورځ خپور شوی، راغلي چې د طالبانو د پلاوي ټول تمرکز په دغې ناسته کې د ملګرو ملتونو څخه د نویو او پرمختللو وسایلو تر لاسه کول و.
په مطلب کې دا هم راغلي، چې د افغانستان لپاره د زرغون اقلیم له صندوق څخه یو شمېر پروژې یو ځلې بیا افغانستان ته په واک کې ورکړل شي.
په مطلب کې راغلي، چې افغانستان په اقلیمي بدلون کې یو له ځپل شویو هېوادونو څخه دی او د ګڼو چاپېریالي ستونزو او وحشي ځناورو د ورکېدو له هغې ډلې د واورین پړانګ د ورکېدو سره مخامخ هېواد دی.
د افغانستان لېتیوم او په دې برخه کې د چینايي کمپنیو لېوالتیا
فلزي لېتیوم چې په افغانستان کې ډېر پیدا کېږي، یو له هغو ارزښتناکو سرچېنو څخه دي او د هغو بټریو په جوړولو کې ډېر کارېدونکي دي چې د زرغونې تګلارې په پلي کولو کې زیات ارزښتناک دي.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت د تېر کال په وري میاشت کې ویلي و، چې د «ګوتیون» په نامه چینايي کمپنۍ غواړي د افغانستان د لېتیم په کانونو کې لس مېلیارده ډالر پانګونه وکړي.
فوربز مجلې په خپل مطلب کې د مېشیګان نیوز سورز په حواله لیکلي، ګوتیون هغه کمپنۍ ده چې د برېښنايي موټرو د بټریو د جوړولو لپاره یې د ۲.۳۶ مېلیارده ډالرو په ارزښت د یوې کارخونې د جوړولو تکل کړی، دغه کمپنۍ د مېشیګان ایالت سره نږدې ده او د دغه ایالت د قانون جوړونکو تر څار لاندې هم ده.
فوربز لیکلي، چې د دغې کارخونې اومه توکي به له افغانستانه تر لاسه کېږي.
دغې مجلې لیکلي، چې د طالبانو له هغو سیاستونو څخه چې د ښځو پر ضد یې پلي کوي او له بشري حقونو سرغړونې کوي، نړۍوال یې سخت خوابدي کړي دي؛ خو وايي نړۍ نه شي کولای چې د چاپېریالي ننګونو سره، سره د افغانستان خلک یواځې پرېږدي.
د مجلې په دغه مطلب کې لیکل شوي، چې د چاپېریال ساتنې په برخه کې له طالبانو سره تعامل، کولای شي د هغه ډاډ تر لاسه کولو لپاره یو لاره هواره کړي چې لږ تر لږه په چاپېریالي برخو کې شته اندېښنې راکمولای شي.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنري وایي، چې دوی دمګړۍ د پاکستان له حکومتي چارواکو سره په خبرو اترو بوخت دي او ښایي ډېر ژر د دغې را ټوکېدلې ستونزې د حل یوه لاره راوباسي.
په اسلام اباد کې د کډوالو عالي کمېشنرۍ (یو اېن اېچ سي ار) تېره ورځ د (لېندۍ ۹ مه) د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، هماغه شان چې پاکستان په تېرو څلورو لسیزو کې د افغان کډوالو سمه مېلمه پالنه کړې؛ لا هم ډاډمن دي چې دغه هېواد به د افغان کډوالو په خوندیتوب کې د تېر په څېر همکاري وکړي.
د دغې خبرپاڼې په یوه برخه کې له افغان کډوالو هم غوښتنه شوې چې: «افغان کډوالو ته هم په کار ده، چې د کوربه هېواد ټولو نافذه قوانینو ته درناوی وکړي او د دغه هېواد په سیاسي حالاتو کې ځان ښکېل نه کړي.»
په اسلام اباد کې د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ ویاند قیصر اپرېدي افغانستان انټرنېشنل پښتو ته وویل:« موږ پوهېږو هغه ننګونې چې حکومت ورسره مخ دی، په ځانګړې توګه د تړلو سیاسي موضوعګانو سره باید افغان کډوال ورته پاملرنه وکړي او د کوربه هېواد قوانین له پامه و نه غورځوي او زموږ غوښتنه د پاکستان له حکومته هم دا ده، چې د پناه غوښتونکو د خوندیتوب لپاره دوام ورکړي.»
دغه اندېښنې له هغه وروسته زیاتې شوې، چې وړمه ورځ د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي وویل چې د روان کال له ډسمبر میاشتې وروسته افغان کډوال په اسلام اباد کې د پولیسو د اجازه لیک پرته نه شي اوسېدای.
خو په اسلام اباد کې ګڼ افغانان وایي، چې دوی تر ډېره په پاسپورټ او ویزو راغلي او د پولیسو له ځانکړې ادارې سره ثبت شوي هم دي.
په اسلام اباد کې د کډوالو یو تن استازی میوند عالمي وایي، چې په سلو کې تر ۹۰ زیاتې کورنۍ ټولې د قانوني اسنادو په لرلو سره دلته قانوني ژوند کوي.
هغه زیاته کړه: «هغه افغانان چې یا ویزې نه لري او یا په ناقانونه توګه دلته راغلي وي، هغوی ته څوک کورونه هم په کرایه نه ورکوي؛ نو زما له نظره دلته هیڅوک ناقانونه نه دي او نه په ناقانونه توګه ژوند کولای شي.»
په اسلام اباد کې ګڼ افغانان نورو هېوادونو ته د مهاجرت د دوسیو د څېړلو په موخه په ډېرو سختو اقتصادي شرایطو کې ژوند کوي.
دوی وایي، که چېرته دوی په زوره اېستل کېږي؛ نو ښایي د دوی د مهاجرت قضیې هم نیمګړې پاتې شي.
سهراب هغه بل کډوال دی چې د څو ورځو بندي کېدو وروسته د پولیسو له زندانه خلاص شوی دی.
هغه افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل: «امریکا ته زما د کډوالۍ ټول پړاوونه بشپړ شوي وو؛ خو زه پولیسو ونیولم، په زندان کې له څو ورځو تېرولو وروسته د یو اېن اېچ سي ار او خپلو دوستانو په همکارۍ راخوشې شوم؛ که زه یې افغانستان ته ستون کړی وای هم به مې د مهاجرت چارې نیمګړې پاتې وې او هم به مې ژوند له خطر سره مخامخ شوی وای.»
دغو اندېښنو له هغې وروسته زور واخیست، چې د نومبر په ۲۴مه نېټه د پاکستان د تحریک انصاف ګوند پلویانو په اسلام اباد کې پراخ لاریونونه وکړل او پولیسو د دغه پراخ اعتراض او لاریون کوونکو د خورولو لپاره په ګڼ شمېر کې لاریون کونکي ونیول.
د اسلاماباد د پولیسو مشر سید ناصر علي رضوي رسنیو ته ویلي، چې د تحریک انصاف ګوند د درې ورځنیو مظاهرو په ترڅ کې یې شاوخوا ۱۰۰۰ کسه نیولي چې له ۵۰ زیات یې افغانان دي.
خو په پاکستان کې مېشت افغان کډوال بیا وایي چې دوی په هېڅ ډول سیاسي فعالیتونو کې ونډه نه لري او هغه کسان چې نیول شوي له لهجې او خبرو یې داسې ښکاري چې ټول د خیبر پښتونخوا پښتانه دي.

ترکي پولیسو د پنجشنبې په ورځ ۳۹ تنه افغان کډوال په بتلیس ښار او ۲۰ تنه نور په وان ښار کې ونیول. پولیسو دغه نیول شوي پناه غوښتونکي د بهرنیو وګړو د اخراج مرکزونو ته انتقال کړي دي.
د ترکي رسنیو د راپورونو له مخې، پولیسو ویلي، چې دغه پناه غوښتونکي د اوسېدو قانوني اسناد نه لري.
پولیسو په بتلیس ښار کې د افغان پناه غوښتونکو د شړلو په تړاو یو قاچاقبر هم نیولی دی.
د تركيې د كورنيو چارو وزارت د روان كال د لېندۍ په پنځمه نېټه اعلان وكړ، چې د استوګنې له اسنادو پرته يې یو زرو ۲۹۸ پناه غوښتونکي نیولي دي.

ولادیمیر پوتین د پنجشنبې په ورځ د ډله ییز امنیتي تړون د سازمان د غونډې په څنډه کې وویل، چې افغانستان د ثبات په لور روان دی. د روسیې ولسمشر خبریالانو ته وویل: «په افغانستان کې وضعیت پیچلی دی. خو موږ هیله من یوو چې له افغانستان سره خپلې اړیکې پراخې کړو.»
د روسیې دولتي خبري اژانس ټاس د راپور له مخې، پوتین ټینګار کړی، چې مسکو نه شي کولای له دې حقیقت سترګې پټې کړي چې په افغانستان کې وضعیت د ثبات په حال کې دی. هغه زیاته کړه: «موږ له اوسنیو افغان چارواکو سره دوه اړخیزې اړیکې ټینګې کړې او دا اړیکې به نورې هم پراختیا ومومي.»
د روسیې ولسمشر د نړۍ وضعیت کړکېچن وباله او ویې ویل: «هغه څه چې په اوکراین کې روان دي د اوسنیو ستونزو یوازینی لامل نه دی. ایا په اسیا کې وضعیت ښه دی؟ ایا له افغانستان سره د مشترک المنافع هېوادونو په پوله کې پیښې باید موږ دومره خوشبین کړي چې موږ خپل پام بل لوري ته واړوو؟»
په دې وروستیو کې د روسیې د ملي امنیت شورا منشي د یو پلاوي په مشرۍ کابل ته ولاړ او له لوړپوړو طالب چارواکو سره یې خبرې کړې دي. د دغو خبرو تمرکز د اقتصادي او سیاسي اړیکو پر پراخول وو.
طالبان هیله لري چې د روسیې په مرسته خپله نړۍواله انزوا کمه کړي. روسیه او طالبان د لویدیځ له خوا تر سختو اقتصادي او سیاسي بندیزونو لاندې دي؛ روسیه په راوکراین باندې د پوځي برید له امله او طالبان د ترهګرو ډلو د ملاټړ له پلوه د لویډیځ له خوا تر سختو بندیزونو لاندې دي.
روسي رسنیو خبر ورکړی، چې د د رییس الوزرا مرستیال ملا عبدالغني برادر له روسي پلاوي سره په لیدنه کې ویلي، چې دغه ډله هڅه کوي بهر ته د افغاني توکو د صادراتو د زیاتوالي او په افغانستان کې د بهرنۍ پانګونې د جلبولو لپاره شرایط برابر کړي.
د روسیې د ملي امنیت شورا منشي سرګي شایګو له طالب چارواکو سره په لیدنه کې په افغانستان کې د یو ټول شموله حکومت د جوړولو غوښتنه کړې ده. طالب چارواکو د دغه لوړ پوړي روسي چارواکي په حواله ویلي، چې مسکو به دغه ډله د روسیې له تور لېست څخه وباسي.
خو د روسیې او منځنۍ اسیا چارواکي د ازبکستان او تاجکستان سره پر پوله د ترهګرو ډلو د فعالیتونو په اړه اندېښمن دي. د ډله ییز امنیتي تړون په نننۍ غونډه کې روسیې او د منځنۍ اسیا څلورو هېوادونو د افغانستان او تاجکستان د پولو د ټینګولو پلان تصویب کړ.
کارپوهان وايي، چې سپینې ماڼۍ ته د ډونالډ ټرمپ د راتګ په درشل کې، روسیه هڅه کوي چې له طالبانو سره د اړیکو په ټینګولو کې د عمل ابتکار په لاس واخلي.

د ملي مقاومت جبهې ادعا کړې، چې د پنجشنبې په ماښام (د لېندۍ اتمه) یې د کابل ښار د ۱۷مې امنیتي حوزې مربوطاتو کې د طالبانو پر پوستې برید کړی. دغه جبهه زیاتوي چې په دې برید کې یې دوه تنه طالبان وژلي او دوه نور یې ټپیان کړي دي.
دغه جبهه زیاتوي، چې دغه برید یې ماښام ۷ بجې د اولسمې امنیتي حوزې اړوند د سر کوتل په سیمه کې د تېلو د ادارې مرکزي دفتر ته نژدې ترسره کړی.
د د ملي مقاومت جبهې پر اېکس لیکلي، چې په دې برید کې د دوی ځواکونو او ملکي کسانو ته مرګ ژوبله نه ده اوښتې.
دغې جبهې ادعا کړې، چې له دغه برید نیم ساعت وړاندې یې په کابل کې یو بل برید هم کړی و.
د مقاومت جبهه وایي، لومړنی برید د کابل پر وخت ماښام ۶:۲۵ دقیقې د کابل ښار د اوومې امنیتي حوزې اړوند کانټیننټل هوټل ته څېرمه ترسره شوی چې په ترڅ کې یې درې تنه طالبان ووژل شول او دوه تنه نور ټپیان شوي دي.
طالبانو تر اوسه د دې بریدونو په تړاو څه نه دي ویلي.
افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې بې پرې رسنۍ په توګه نه شي کولی، چې د مقاومت جبهې ادعا تایید یا رد کړي؛ خو په وروستیو کې په افغانستان کې پر طالب وسله والو برېدونو کې زیاتوالی راغلی او د یادو بریدونو مسوولیت د ازادۍ او مقاومت جبهې پر غاړه اخلي.